Skírnir - 01.01.1899, Blaðsíða 44

44
Búa-þáttur
ar 90,000 punda í skaðabætur. Þessar bætur voru svo litlar, að það vóru
hreinar hundsbætur; en það gerði ekkert til í Búa augum; hitt var þeim
fyrir öllu, að Bretastjórn hafði viðurkent, að hún hefði gert þeim rangt
til. Búar í Suður-Afríku geta verið þráir og þverir eins og múlar; en
þeir eru viðkvæmir, og alt, som hlýlegt er, fær fljótt á þá. Þeim fanst
sem nú vera öll ský af kimni, brezka stjórnin gæti þó verið réttlát, þeg-
ar hún sæi sannleikann, og þótti ýmsum sem ekki væri óhugsandi, að sá
dagur gæti síðar upp runnið, er sólin skini á Bandaríki Suður-Afríku und-
ir yfirtign Bretaveldis.
Hefði Carnarvon lávarður látið sér þetta nægja að sinni og látiðsvo
alt afskiftalaust, þá hefði alt farið vel. Þó hefði verið enn betra, að
hann hefði sýnt Transvaal-þjóðveldinu sömu sanngirni sem Oraníuþjóð-
veldinu. „Og það hefði ekki vcrið meira en skylda vor — segir Broude;
— vér höfðum spanað upp á móti þeim allar innlendu villiþjóðirnar og
vopnað þær; hefðum vér nú rífkað dálítið landamæri þeirra að vestan og
greitt þeim einhverja fjárupphæð til að hjálpa þeim til vopnakaupa gegn
villimönnunum, og hefðum vér svo jafnframt gefið öllum villiþjóðahöfðing-
junum til kynna, að Búar væru upp frá þossu vinir vorir, svo að vér
mundum virða til fjandskapar, ef þeim væru árásir gerðar, — þáhefðum
vér áunnið oss fullt traust og vináttu Búa og þeir hefðu frá sömu Btuudu
manna fúsastir gleymt öllum fornum mótgjörðum, og þá hefði án efa öll
Suður-Afríka að nokkurum árum liðnum tekið vel undir sambandsrikja-
tillöguna“.
En Carnarvon lávarður misskildi það hlýjaþel og því nær vinarhug,
som hann hafði vakið hjá Búum með síðustu viðakiftum sínum við Oran-
íu. Hann hugði að þessi nýja tilfinning væri þegar í stað svo sterk orð-
in, að hann mætti bjóða henni töluvert, án þess að ofbjóða henni. Banda-
rikja-hugmyndin var svo rík í huga hans, að hann vildi fyrir alla muni
koma sameiningunni á í einum rykk; hann gaf sér ekki tíma til að hæna
að sér Transvaalbúa.
Hann vissi, að ríkisféhirzla þeirra var skrolltóm, og að þeir vóru
svo þreyttir og veiktir við undanfarandi manntjón í ófriði við innlendar
þjóðir, að þeir mundu óviðbúnir og engar varnir fá veitt enskum árásarher.
Svo voru líka illgjarnir Eaglendingar í Suður-Afríku, sem töldu honum
trú um, að meiri hluti Transvaalbúa væru þreyttir á sjálfsforræði sínu,
sem þeir urðu sífelt að verja með vopnum gegn innlendum þjóðum, og
mundu þeir fagna því af hjarta, ef Englendingar legðu undir sig landið.