Skírnir - 01.01.1899, Blaðsíða 54

54
Bfla-þáttur
Englendingurinn ensku, Þjðöverjinn þýzku o. e. frv. Svona gekk sífelt,
að eftir því sem Bflar slökuðu til, eftir því færðu Bretar sig upp á skaft-
ið með ósvífnari kröfum. Það duldist nú engum manni í landinu, að það
var tilgangur Chamberlains að kóga Búa svo, að þeir játuðu enskum yfir-
ráðum á ný, eða að öðrum kosti hefja ófrið á hendur þeim, en að hann
notaðí samningadráttinn til að búa sig undir ófrið. Fjölmargir enskir flt-
lendingar íluttu burt flr Transvaal alt sumarið, en Chamberlain lýsti yfir
því, að ef Bóar gengju ekki óskorað að kröfum hans, mundi hann taka
til sinna ráða.
Óraníumenn þóttust nfl sjá, hvað að færi, svo að ef Bretar fengju
bugað Transvaal nú, þá mundi röðin koma að sér næst. Þeir afréðu þvi
27. September að veita Transvaalingum fulltingi og láta eitt yfir bæði
ríkin ganga, ef í ófrið skærist.
7. Október kom parlímentið í Lundflnum saman til aukasetu, og sama
dag kvöddu Bretar 25,000 manna til vopna. Þegar nokkuru áður vóru
Bretar farnir að draga saman það lið, er þeir höfðu í Suður-Afríku, norð-
ur að landamærum Bfla-þjóðveldanna, og hafa allan viðbúnað til að hefja
ófrið.
9. Október sendi Transvaalstjórnin erindreka Breta skjal og bað
hann að símrita stjórn sinni efni þess samstundis. í þessu skjali skorar
hún á Bretastjórn: 1) að öllum ágreiningsefnum þeirra á milli skuli þeg-
ar skorið úr með gerðardómi eða lögð fram til friðsamlegra flrslita á
einhvern þann hátt, er stjórnunum geti komið saman um. 2) að ið brezka
herlið við landamæri þjóðveldisins sé þegar í stað tafarlaust kvatt burt
þaðan. 3) að alt það brezkt herlið, sem sent hafi verið til Suður-Afríku
síðan 1. Jóní þá um vorið, skuli burt kvatt úr landinu innan sennilegs
tírna, sem stjórnirnar koma sér saman um, og skuli hvorir heita öðrum
að rjúfa eigi frið, meðan á samningum standi, og bauðst Transvaal-þjóð-
veldið til að setja trygging fyrir, að eigi skyldi af þess völdum neinn ó-
friður Býndur neinum hluta brezkra landa, meðan á samningum Btæði
um ákveðinn tíma, sem báðum stjórnunum kæmi saman um; kvaðst
Transvaalstjórn þá ffls til að kveðja hoim aftur það landvarnarlið, er hún
hefði út boðið og sent til landamæranna. 4) að það brezka herlið, semnú
sé í hafi á leið til Suður-Afríku, verði hvergi á land sett þar í álfu.
Skjalið endaði með þessum orðum: „Stjórn þessi verður að herða á því
að fá þegar í stað jákvæð svör við þessum fjórum atriðum, og skorar al-
varlega á stjórn hennar hátignar, að hafa greitt slík svör í síðasta lagi