Skírnir - 01.04.1907, Síða 9

Tómas Sæmundsson.
105
hann hefði lært, með öðrum orðum, að hún yæri ekki
fólgin í því að muna hitt eða þetta, heldur í hinu að
kunna að starfa, kunna að aíla sér þeirrar þekkingar
sem þarf til að meta hlutina rétt-í hvert skiftið. Þetta
kemur fram í ritum Tómasar Sæmundssonar. Mentun
hans sýnir sig í því hvernig hann starfar, hvernig hann
athugar og hugsar, en hvergi bregður þar fyrir viðleitni
til að skarta með lærdómi sínum; þess vegna eru rit-
gjörðir hans svo alþýðlegar.
Bréfið frá íslandi í 1. árg. Fjölnis sýnir ljóslega hve;
víða hann rennir augunum og hve fljótur hann er að
átta sig á öllu. Hann hefir á reiðum höndum athuga-
semdir sínar um þilskipaveiðar, verzlun, Reykjavíkurbæ
og kaupstaðina á Islandi, um skólamál, bókmentir, nyt-
semi frjálsrar stjórnarskipunar, um ferðalög á íslandi,
framfarir í búnaði, um hirðuleysi landsmanna um móður-
málið, og um siðferði þeirra.
Og það sem hann byrjar hér, að ræða um þjóðarhagí
íslands frá sem flestum hliðum, því heldur hann áfram.
alla tíð í Fjölni, í eftirmælum hvers árs. Þau sýna.
hvernig hann kynnir sér nákvæmlega og út í æsar alt
sem fram fer í landinu og hugsar um hvernig því verði
bezt hrundið í lag. Hann talar þar um árferðið og at-
vinnuvegina, landbúnað, sjávarútveg, siglingar, verzlun,
um sjómannalífið og ill áhrif þess á landbúnaðinn, um
helgidagahald og sjóróðra, um sveitarþyngsli, öreigagift-
ingar, lausamensku o. s. frv., um landsstjórnina og embætt-
ismennina, tillögur um fulltrúaþing á Islandi, stofnun fé-
laga og félagsskap, um skólann, um nauðsyn á verndun
íslenzkra fornmenja, um meðferð íslenzkunnar og
myndun nýrra orða, um nýjar bækur innlendar og er-
lendar, um útgáfur fornrita, um gagn af erlendum ferða-
mönnum o. fl. o. fl. Alt er þetta ritað frjálsmannlega og
rólega, laust við alla óþolinmæði.
En jafnframt því sem hann í þessum árlegu eftir-
mælum fær tilefni til að láta í ljósi skoðanir sínar um
livers konar landsmál, hefir hann stærri ritsmíðar fyrir