Skírnir - 01.01.1910, Blaðsíða 50

50
Holdsveikissaga.
minst á, höfðu Norðmenn búið til lagaákvæði viðvíkjandi
honum, og sa* a gjörðu Danir. Hitt er ekkert undarlegtr
þótt höfund^nnr þektu sjúkdómsheitið og sjúkdóminn. I
• döndum vhr veikin orðin mögnuð, og íslendingar fóru
Víða á þessum öldum.
Sveinn Pdlsson 7) getur til, að Gizur biskup hafi haft
y>sárasótt«, en hún hugði hann, að hefði verið sama og
holdsveiki og ef til vill kirtlaveiki Hungurvaka segir að
biskup hafi verið orðinn lasburða, er hann var áttræður:
. . . »En sótt elnaði á hendur Gizuri biskup og gjörðist
hörð, ströng og óhæg og féllu stór sár á hörund hans alt
að beini og fylgdu stór óhægindi af verkjum«. Af þess-
ari lýsingu verður þó að telja lítil líkindi til að þetta hafi
verið holdsveikissár. Það eru nóg önnur sár til, sem
svona háaldraðir og veikir menn fá fremur.
Jón Sigurðsson 8) hefir og í athugasemd við bréf Gre-
góríusar páfa IX. til Sigurðar erkibiskups í Niðarósi u/5,
1237 um að veita Magnúsi Skálholtsbiskupi Gizurarsyni lausn
frá embætti samkvæmt beiðni hans oí að fá honum sæmi-
legt uppeldi af stólseignunum, getið4 dl, að biskup hafi
verið holdsveikur. En sú tilgáta styðst þó eigi við nægi-
leg rök í páfabréfinu. Þar er að eins talað um »h ngvinn-
an og, að áliti manna, ólæknandi krankleika« (infirmitas).
Annarstaðar hefi eg ekki orðið var við neitt 5 (frá-
sögnum um Magnús biskup, er bendi á, að tilgátan sé iPtt.
Biskupinn dó skömmu seinna, svo að páfabréfið hf
naumast komið út hingað áður en hann dó.
I fyrsta skifti sem tilgreindur maður hér á landi er
nefndur holdsveikur í opinberu bréfi er 1413 9). Bréfið e.
frá Jóhannesi páfa XXIII. dags. 24. júlí til Jóhannesar
biskups í Lúbeck. Hafði páfa borist til eyrna, að Jón
biskup í Skálholti (1406—1413) væri svo þjáður og þjak-
aður af holdsveiki (lepra) og öðrum þungum og ólækn-
andi sjúkdómum, að bæði á höndum og fótum grotnaði
holdið í sundur og dytti af ásamt beinunum. Hann væri
því talinn óhæfur og ófær til að stjórna andlegum og
veraldlegum málum Skálholtsbiskupsdæmis. Spyrst páfi