Skírnir - 01.01.1910, Blaðsíða 96

96
Frá útlöndnm.
miklu kappi af báðum flokkum. En úrslitin urðu þessi : 274
stjórnarmenn náðu kosningu, 273 íhaldsmenn, 82 Irar og 41 úr
verkmaunaflokkiuum. Þeir Asquith yfirráðherra, Lloyd George
íjármálaráðherra og fylgismenn þeirra liöl'ðu án efa búist við stærri
sigri, er þeir lögðu út í baráttuna. Nú þurfa þeir fylgi írska
flokksins til þess að koma fjárlaganýmælum sínum fram. En Irar
eru reyndar yfirleitt móti stjórninni í því máli. Aftur á móti er
höfuðmál þeirra heimastjórn Irlauds, og gátu þeir nú sett stjórn-
inni stólinn fyrir dyrnar og hótað að snúast gegn henni í fjárlög
unum, ef þeir fengju ekki vilja sinn í hinu málinu. En heima-
stjórn Irlands er það mál, sem íhaldsflokknum og lávarðamálstof-
unni er verst við allra mála, svo að sagt hefur verið, að stjórninni
rstæði til boða fylgi úr íhaldsflokknum til þess að koma fram fjár-
lögum sínum, ef hún þá eigi gerði bandalag við íra. En stjórnin
hafði sett það á stefnuskrá sína í kosrtingadeilunni, auk fjárlaga-
nýmælanna, að hnekkja valdi efri málstofunnar, svifta hana áhrif-
um á fjármálalöggjöfina og takmarka neitunarvald heunar. Þetta
getur stjórnin gert með því, að fá konunginn til þess, að útnefna
svo marga uýja lávarða úr flokki stjórnarinnar, að með atkvæðum
þeirra nái hún meiri hluta i efri malstofunni. En nú er sagt, að
Asquith hafi ekki fengið góð svör hjá konungi, er hann bar þetta
upp fyrir honum, heldur dragi konungur taum efri málstofunnar.
I hásætisræðu hans var kveðið svo að orði, þar sem minst var á
fyrirætlanir stjórnarinnar í þessu efni: »ráðherrar mínir álíta« o.
s. frv., en slíkt orðalag kvað vera alveg einstakt í hásætibræðu í
■enska þinginu.
Bæði írski flokkurinn og verkmanna flokkurinn gerðu það að
skilyrði fyrir fylgi sínu við fjárlagafrumvarp stjórnarinnar, að stjórn-
>in héldi öll loforð sín um það, að hnekkja valdi lávarðamálstofunn
ar. Stjórnin var því í miklum vanda stödd fyrst eftir að þingið
kom saman, 15. febr., og leit um tíma helst út fyrir, að alt stæði
fast, en stjórnin mundi verða að fara frá. En samkomulag náðist
þó á endanum á þann hátt, að stjórnin kernur fram fjárlagafrum-
varpi sínu með fylgi verkmannaflokksins, en írar sitja hjá og
greiða hvorki atkvæði með nó móti, en síðan hefur Asquith lofað
að leggja fram uppástungur um sambandið milli efri og neðri mál-
stofuunar, og tók hann það fram um innihaldið, að lávarðamálstof-
an yrði svift áhrifum á fjármálalöggjöfina og neitunarvald hennar
í öllum löggjafarmálum takmarkað svo, að neðri málstofunni væru
jafnan trygð yfirtökin. Lýsti stjórnin yfir, að með þessum kröfum
ætlaði hún að standa eða falla, og gerðu írar sig þá ánægða með
þau svör.
íhaldsmenn hafa aftur á móti samið frumvarp um gagngerða
'breyting á efri málstofunni. Ætlast þeir til, að þingmenskan gangi
þar eigi lengur í erfðir, heldur verði framvegis kosið til efri mál-
stofunnar eftir sérstökum reglum. Fyrir þessu berst nú Roseberry
ilávarður með miklum ákafa. Þ. G.