Skírnir - 01.01.1914, Side 92

92
Ritfregnir
er og hefir verið sjálfstætt ríki jafn-rótthátt Danmörku. Bókin
endar á þessum orðum: »En að róttum lögum er réttarstaða lands
insþessi: I nokkrum málum landsins er konung-
ur eiuvaldur, en í öðrum ræður hann ásamt
Alþingi og um engin mál landsins hafa dönsk
stjórnarvöld nokkurn iögforml egan íhlutun-
a r r ó 11«.
Einkennilegt er það, hverjar viðtökur bók þessi hefir fengið.
Almenningur hefir tekið henni fegins hendi, svo Þjóðvinafólaginu
hefir viljað það einsdæmi til, að bækurnar seldust upp á örstutt-
um tíma og varð stjórn þess að auglýsa, að þær væru gengnar
upp. Aftur hafa flest blöðin tæplega minst á bana til þess að
gera, þó hún sé án efa merkasti viðburðurinn í stjórnmálabókment-
um vorum síðan Jón Sig. samdi aðalrit sín. Þetta er lítt afsakan-
legt, en stafar ef til vill af því, að blöð vor og stjórnmálamenn
hafa svo marga vitleysuna sagt undanfarin ár, að hin ljósu rök E.
A. höggva víða nærri þeim sjálfum. Það er t. d. fróðlegt að lesa
yfirlit hans yfir landvaruarstefnuna og dóm hans um það, hvort
vór höfum innlimað landið 1903 með ríkisráðssetu ráðherrans. Hann
færir mörg rök fyrir því, að svo hafi ekki verið, og er gleðilegt að
heyra það, en aftur só ákvæði þetta hreint og beint »lagaleg mark-
leysa«. Eg get felt mig við þessa útlistun höf, en því miður
s/nist ákvæði þetta ekki ætla að verða markleysa ein í framkvæmd-
inni. Yíst er um það, að ákvæðið gat af ýmsum ástæðum engri átt náð.
Því miður fer því fjarri að ríkisráðsákvæðið sé hið eina athuga-
verða sem slæðst hefir inn í gerðir þingsins. Ef það hefði mátt
ráða, væri það hvað eftir annað búið að innlima landið, eins og
lesa má milli línanna í bók E. A., ekki af illum vilja heldur ein-
faldri fáfræði og skainmsýni. En það er eins og forsjónin hafi ekki
ætlast til að svo yrði, því ætíð hefir eitthvað orðið slíkri ráðagerð
að falli. Manni kemur ósjálfrátt til hugar eftir lestur bókarinnar,
að ekki myndi af veita þó E. A. væri á þingi til þess að laga-
legar markleysur og annað verra slæddust ekki inn i lög vor.
Fyrir skömmu fórust eir.um bæjarfulltrúa í Rvk. svo orð, að
Háskólinn svaraði illa kostnaði þó hann útskrifaði tvo eða þrjá
kandidata á ári. í þetta sinn hefir kennari við Háskólann tekið
svari þings og þjóðar í því málinu sem ekki skifti minstu og á
þann hátt að oss er til hitis mesta sóma. Það mun sannast, ef
landið á annars nokkra framtrð, að þeir tírnar koma aftur er hin