Skírnir - 01.01.1916, Side 18

18
Lesturinn og sálarfræðin.
Skirnir.
lesna; m i n n i ð geymir í huganum það sem vér vorum
að lesa, meðan vér lesum áfram; skilningurinn
ílnnur þráðinn í því; viljinn ræður því hvernig vér
beitum oss við lesturinn; tilfinningin gagntekur
oss meira eða minna, eftir þvi hvert efnið er (og það
hefir mikil áhrif á lesturinn sjálfan); og loks eru
talhreyfingarnar, hvort sem vér lesum upphátt
eða með sjálfum. 'oss. r En þótt lesturinn sé svona marg-
þætt athöfn, þá gengur hún svo reiprennandi fyrir æfðum
lesara, að hann finnur ekkert til þess hve flókin hún er.
Það Sem nú var sagt getur hver maður fundið sjálf-
ur með athuguh og íhugun. En hitt, hvern þátt hvert
þessara atriða: á í iestrinum, hvernig þeim er háttað hverju.
fyrir sig og hvernig þau vinna saman, um það vissu menn
ekki og gátu ekki vitað'nema með því að gera tilraunir.
Vér skulum þá fyrst líta á það, hvernig augun starfa,
er vér lesum.
Ef vér sitjum beint fyrir framan mann sem er' að
lesa og gefum nákvæmar gætur að augunum í honum, þá
sjáum vér, að þau hreyfast allreglulega eftir línunum, frá
einni blið blaðsíðunnar til annarar. Þetta kemúr þó ef
til vill enn betur i ljós, ef vér leggjum spegil á blaðsið-
una, andspænis þeirri sem verið er að lesa, og horfum í
hann yfir öxlina á lesaranum. Vér getum talið hve
margar ferðir' augun fara þannig frá vinstri til hægri á
einni blaðsíðu, og reynast þær þá jafnmargar og línurnar.
Ef vér athug'um vel, sést það og, að augun hreyfast ekki
jafnt frá vinstri til hægri eftir línunni, heldur í smárykkj-
um tii enda hennar, og fara svo aftur, venjulega í einum
rykk, til vinstri að byrjun næstu línu. Þó undarlegt sé,
þá höfðu menn ekki veitt þessu eftirtekt, eða að minsta
kosti ekki svo kunnugt sé getið þess á prenti, fyr en
íranskur brautryðjandi i þessum rannsóknum, Javal að
nafni, gerði það árið 1879.
Það er þó engan veginn auðvelt að athuga hreyfingar
augans þannig beinlínis, einkum ef hart er lesið, og ná-
kvæm vitneskja um hraða þeirra og eðli alt, og hve lengi