Skírnir - 01.01.1916, Qupperneq 106

106
Island 1915.
Sklrnir.
sarnþykt voru lög um bráðabirgða verðhækkunartoll á útfluttum
fslenzkum afurðum og önnur lög um dyrtíðaruppbót á launi>m
lágtlaunaðra embættismanna og sýslunarmanna í þjónustu landsins.
Hafði starfsfólk landssímans krafist launaviðbótar og bótað verk-
falli, ef þær kröfur yrðu ekki teknar til greina. Varð þetta til
þess, að þingið samdi lög gegn verkfallshreyfingum hjá þeim, sem
vinna i þarfir hins opinbera. Deilurnar um d/rtíðarráðstafanir,
bæði á alþingi og í blöðunum, hafa valdið því, að nokkur kur hefir
komið upp milli sveitamanna annars vegar og kaupstaðafólks og
sjómanna hins vegar, eða stéttametingur um framlög til almenn-
ings þarfa. Nú við áramótfn er reynslan sú, að ástæðurnar eru
alment með bezta móti, einnig í kaupstöðunum, þrátt fyrir d/rtíð-
ina. Ber /mislegt til þess. í fyrsta lagi hefir kaup verkafólks
verið hækkað nokkuð frá því, sem áður var, og í öðru lagi hefir
atvinna verið meiri og jafnari þetta ár en áður. Fleiri hafa og
orðið til þess en að undanförnu að taka þátt í framleiðslunni úr
sjónum vegna þess, hve arðvænleg hún hefir verið þetta ár. Há-
setar á þilskipum, sem ráðuir eru upp á hlutdeild í aflanum, hafa
•fengið hærri laun en áður vegna þess, að meira hefir aflast, og
-kaupafólk úr kaupstöðum, sem unnið hefir til sveita, hefir fengið
;bærra kaup en venja er til. Alt þetta hefir miðað til þess að
jafna nokkuð þann halla, sem annars hefði orðið af hinni miklu
verðhækkun á öllum nauðsynjavörum, svo að hann hefir ekki orðið
eins tilfinnanlegur þeim, sem hann einkum kemur niður á, og ætla
mætti, þegar á hana er litið út af fyrir sig. í árslokin nú höfðu
færri leitað fátækrastyrks í Reykjavík en um sama leyti á undan-
förnum árum.
Alþing kom saman þetta ár 7. júlí. Stafaði drátturinn á sam-
komu þess af undangengnu þófi uin staðfesting stjórnarskrár og
fána. í fróttum frá síðastliðnu ári er sk/rt frá horfum þeirra mála
í ársbyrjun 1915 og frá upphafi deilu þeirrar, er hófst út af fram-
komu ráðherra Islands í ríkisráði 30. nóv. 1914. Framan af árinu
var sú deila aðalviðfangsefni stjórnmálaflokkanna og blaðanna. Var
því haldið fast fram af hálfu Heimastjórnarflokksins, að staðfest-
ing stjórnarskrárinnar yrði ekki látin stranda á þeim ágreiningi, sem
komið hafði fram í ríkisráðinu 30. nóv. milli konungs og ráðherra
íslands, og hélt hann því fram, að stjórnarskráin yrði lögð fyrir
konung til staðfestingar áður en næsta reglulegt alþingi kæmi
saman, með því að svo er fyrir mælt í lögum, að þau lög frá al-
þingi, sem ekki hafa náð konungsstaðfestingu þegar næsta reglu-