Fjölnir - 01.01.1839, Blaðsíða 10

10
og eíiiknm gömla lögin liera [>að með sjer, að bjarg-
ræðisveígiruir, sem uú tíðkast, hafa á firri öldurn verið
rækilegar stunilaðir og með meíri kunnáttu, enn nú um
stundir; sumir bjargræðisveígir eru nú aliagðir, sein
menn f)á lögðu stuiul á; líka kunnu menn þá betur tíl
að fara með það, sein landið framleíðir og höfðn faung
á að verðsla fm' í öðrum Iöiidum. Forfeöur vorir
liöfðu nokkra kornirkju; fiefr höfðu svín og gjæsir
(Sturlúngasaga í 7. þætti, 55. kap.); þei'r stunduðu vatna-
veíðar betur enn nú er gjört; nokkur líkindi færa menn
til þess, að þeír liafi liaft tök á, að rækta hör og harnp,
búa til salt, ná járni, o. s. fr. (sjá Erichsen Om Is-
lancls Opkomst 43. §, bls. 127.—28., og Baldvin Eínarsson
í áðiirnefndri ritgjörð á 225. bls.). Jessu öllu liefði ekki
orðið til leíðar koinið, ef ekki hefði þá verið fólkfleíra,
um inannfæklíun af hallærum á Islandi, sem prentuð er á
dunsku iMaanedsskrift for Litteratur VIII. b., 209.—211. lils.),
að uin það leíti hafl á úllu Iandinu verið hjer um 12 cður 13
hundruð eíðijarðirj enn ejitir því sem Árna Magnússini telst,
er það mikils til of Iítið; því ckki má til ætla, að margar
jarðir hafi higgst frá þvi Árni tók saman jarðahók síua, þángað
til Olavíus var á ferð 70 árum síðar. Um cíðijarðir í Skapta-
fellssislunum, cr mjcr það eítt kunnugt, sein jcg hefi úr skrif-
aðri hók nokkurri, er handlæknir lierra Sveínn Pálsson hefir
verið so góður að ljá mjer; er þar first ritsafn Jóris prófasts
Sfeíngríinssonar um kötlugosin og þar næst ritgjörðir, er hann
hefir tekið saman sjálfur uin kötlugosið seínasta 1823, uin
kröhlugosin og um lieklugosin. Jiað cr fróðleg hók og makleg
þess að hún irði |irentuð sein first. J5ar eru taldar með nafni
73 jarðir í vestri Skaptafellssfsiu, sein smátt og smátt hafa farið
í eíði frá því landið higgðist þángað til 1790 (að með
töldum þcím higgðum, sem fóru af í Skaptártúngunni 1112 og
á M/rdalssaadi 1311 og í seínasta eldgosinu 1783); í Öræfuin
cru taldar 21, enn í eístri Skaptafellssíslu firir austan Breíða-
inerkursand voru 1783 20 eíðijarðir og hjálcígur, enn 85
higgðar Og 163 húcndur; cnn 10 árum síðar voru cnn 10
jarðir koiunar í cíði, og húcudur ekki ncuia 112.