Fjölnir - 01.01.1839, Blaðsíða 13

i;j
iiula ár. I jaröskjálftriiiurn, scm optast cru eldunum
samfara, hafa bæirnir hrunið, so menu liafa stundum
oröið að verja hjargræöis tímunum til að rjetta þá við
aptur. Af öllu þessu var von að leíddi vanrækt jarð-
anna, bílin leggöust í cíði, og fólkið irði hiingurmorða.
Enn ekki hafa eldarnir geísað ætíö jafnt. 5<*> mörg
brunahraun um Island væru komin áður enn það fór að
biggjast og ])ess sje gjetið, að helstu eldfjöllin hjerna
væru að spúa anuað veiíið á frístjórnaröldunum, J)á
hefir það ekki ollað stórskjeinmdum eöur mikilli manu-
fækkuu, firr enn á 14. öld; þá uröu eldgosin mestu, sem
komið Iiafa á Islandi: Ilekla spjó eldi þrisvarsiiinum
með miklum fádæmum: 1S0Í), 1341 og 1389 (að fm
er herra handlækuir Sveínn Pálsson seígir í áður-
nefndri bók uin kötlu- og Iieklu- gosin, er eg íilgi á
f)essum stað; enn nokkrir aðrir ætla, að þessi 2 seínni
gosin liafi gjörst árin 1313 og 1390). Uin heklugosiö 1300
kveður þar so að orði, eptir Flateíarannál og aniiála-
bók Skúla fóeta: Að eldsuppkoman hafi verið með so
t
mikluafli, að fjallið Iiafi rifnað, so sjást muni á mcðanlsland
biggist. I þeíin eldi Ijeku laus stór björg sem koi firir
afli, so af samkomu þeírra urðu brestir so stórir, að
lieírði norður uin laiul og víða annarstaðar. jbaðan sló
vikri so mikluin á bæinn í Næfurliolti, að brann þak af
liúsum; vindur var af landsuðri, sá er bar norður ifir
land sand so fiikkan, að milli Vatnsskarðs og A\ar-
fjarðarheíðar var mirkur so mikið, að eiuginn maður
vissi hvurt var nótt eður dagur úti, meðan niður rigndi
sandinuin á jörðina og huldi liana alia. I Borgar- og
Breíða-fjarðardölum varð hann víða kvartils fiikkur. Aiinau
dag eptir fauk so sandurinn, að trantt mátti finna leíð
sína á sumum stöðum. jþá 2 daga fiorðu menn ekki á
sjó að róa vegna mirkurs firir norðan land; þetta gjörð-.
ist III. idus Julii (13. júli). Á þeira tírna brenndi jarð-
eldur 2 biskupsdæmi á Sikileí, og 6. nótt jóla varð jarð-