Ný félagsrit - 01.01.1842, Page 131

ITIW SKOI.A k ÍSLAM)!.
131
hvernig á þessum ofsa hcfir stabib veríium vér ab hug-
leiba, aíi á seinni hluta ennar fyrri altlar fór ab vakna
fyrst umhvggja fvrir likamligri velmegun þjó&anna og
rramfor í handibnum, kunnáltu, verzlun o. fl. Yísindamenn
margir tóku fyrir sig þetta efni, og tlrógu af reynslu
manna ahuennar reglur um þab, á hverju þessi likamliga
framfor væri byg6, og hversu hún yríii hagkvæmast aukiri.
þeir syndu, hversu likamlig velgengni gjörir menn hrcssa
og eflir hib andliga fjör, þ.arsem örbirgíiin brvtur þaö á
bak apfur; hversu frelsi atvinnuveganna er nauösynligt
til aö ná framftír í Jieim; hversu aö frelsi þetta er ein-
mitt iunifaliö í því, aö sem flestum sé gefinn kostur á aö
geta eig'nast og fariö sjálfur meö eign sína
cinsog manni finnst sér sjálfum hagardigast, meöan hann
gjörir engum órétt. Freisi þetta er ji a ö meöal liænda,
aö sem flestir verÖi eigendur ábylisjaröa sinna , en Jieir
sem ekki eru þaö fái svo mikiö frelsi, aö ábúöarréftindi
Jieirra veröi sem næst eignarréttindum. Lærdóraar þessir
höföu grafiö mikiö um sig , og Jieir frelsuöu bæridur í
t l
Danmörku frá ánauöaroki landsdrottna 1788. A Islandi
fundu menn aö kúgunin var tvöföld: önnur sú sem
leiddi af verzlunarokinu, og því sagöi Eggers barún, eöa
hverr sem heíir samið ”■philosophische Schilderung von
Island” (1786): aö þaö ”væri ómöguligt annaö, enn
aö þaö væri hryggiligasta handvömm stjórnarinnar, aö
húngur og mannfellir skyldi vera á því landi, sem alltaf
væri ílutt frá matvæli til annarra landa, og ekkert annaö
enn ótilbúin vara, sem aldrei gæti veriö óútgengilig
a•J'rir allu : .Vs, sem porlatur liisloi)) Skúlason liaffi gefið- lil
ii|>I>lieldis falækmn sliidenlum viÓ háskólann, og Hól í Höfd'a-
hverfi, sem Miiárufells sj>ítali álti.
9*