Lögrétta - 01.01.1936, Blaðsíða 43

89
LÖGRJETTA
90
ríkisráði Dana verði hjer eftir sem hingað
til íslenzkt sjermál.
I fánamálið voru skipaðar nefndir í báðum
deildum og unnu þær saman. Nefndarmenn-
irnir voru allir, að undanteknum þeim Skúla
Thoroddsen og Bjarna frá Vogi, sammála um
að rjett væri að hagnýta konungsúrskurðinn
um íslenzkan fána frá 30. nóv. 1913, og að
með því væri nokkuð unnið en engu tapað,
og rjettur þjóðarinnar til fullkomins sigl-
ingafána að engu skertur. Um gerðina var
þremur tillögum haldið fram: bláfánanum
óbreyttum, bláfánanum með hvítri stjörnu í
efri stangarreit og þrílita fánanum. Sex
nefndarmenn voru með þrílita fánanum, en
fimm með bláfánanum með eða án stjörnu.
Málið var svo borið undir atkvæði í samein-
uðu þingi og þar samþykt með eins atkvæðis
mun svohljóðandi tillaga: Sameinað alþingi
lýsir yfir því áliti sínu, að flestum Islending-
um muni langkærast, að sú fánagerð, sem
borin var upp á alþingi 1911 og 1913, haldist
óbreytt og yrði staðfest af konungi. En sje
þess ekki kostur, vill það mæla með hinum
þrílita fána, sem fánanefndin, sem skipuð
var 30. desember 1913, gerði að aðaltillögu
sinni.
Að þingi loknu fór Sigurður Eggerz með
mál þess á konungs fund, og voru þau tekin
fyrir í ríkisráðinu 30. nóv.
Ráðherrann lagði stjórnarskrárfrumvarpið
fyrir konung til staðfestingar, en í tillögu
sína um staðfestinguna tók hann upp fyrir-
vara þingsins. Hann mælti: Um leið og jeg
tjái mig samþykkan því, sem í þessari þings-
ályktun stendur, skal jeg með skírskotun til
hennar leggja til að stjórnarskráin verði
staðfest.
Konungur vísaði til fyrri ummæla sinna
um það, að ásetningur sinn væri að stað-
festa stjórnarskrárfrumvarpið, en kvaðst
jafnframt vænta þess, að ráðherra íslands
legði fyrir sig áður umtalaðan úrskurð um
uppburð íslenzkra mála í ríkisráðinu, og að
forsætisráðherra Dana legði fyrir sig aug-
lýsingu, er jafnframt hefði verið um talað,
að birta skyldi í Danmörku um þetta mál.
Um þingsályktunina sagði konungur: Það,
sem gerðist á ríkisráðsfundi 20. okt. 1913 má
ekki skilja svo, að uppburður sjermála Is-
lands í ríkisráði mínu sje með því lagður
undir löggjafarvald Dana nje donsk stjórnar-
völd. En eins og hinu stjórnskipulega sam-
bandi milli Islands og Danmerkur er nú
háttað, er uppburður íslenzkra laga og mikil-
vægra stjórnarathafna í ríkisráði mínu eina
tryggingin fyrir því, að þau sjeu íslenzk
sjermál og hafi ekki inni að halda ákvæði,
er snerta sameiginleg ríkismál.
Ráðherra íslands mælti: 1 þingsályktuninni
er því haldið eindregið fram, að uppburður
íslenzkra mála fyrir konungi sje íslenzkt sjer-
mál, og ennfremur er því eindregið haldið
fram, að um þetta sjermál verði eigi gerð
önnur ákvæði en um önnur íslenzk sjermál.
Fyrir því er auglýsing sú, sem birta á í Dan-
mörku og ráðgerð er á ríkisráðsfundi 20.
október 1913, ósamrýmanleg við skoðun al-
þingis, með því að auglýsingin mundi leiða
til þess, að konungur hefði í íslenzku sjer-
máli bundið vilja sinn við viss atriði, sem
löggjafarvald Islands og stjórn væru ekki
einráð yfir, og því hefði konungur ekki frjáls-
ar hendur um breytingar á ákvæðinu, sem
farið kynni að verða fram á af Islands hálfu.
Jeg get ekki viðurkent, að sambandinu milli
Islands og Danmerkur, hvört sem það er
skoðað frá sögulegu, lagalegu eða eðlilegu
sjónarmiði, sje svo háttað, að það sje nauð-
synlegt þess vegna að bera íslenzk mál upp
í ríkisráðinu, og jeg get ekki heldur viður-
kent, að sú spurning, hvort íslenzk mál skuli
bera upp í ríkisráðinu eða utan þess, verði
leyst eftir öðru sjónarmiði en Islands eins.
Hann kvað ekkert vera fundið því til fyrir-
stöðu, að málin yrðu framvegis borin upp í
ríkisráðinu eftir ósk konungs. En hann yrði
að halda fast við þá íslenzku skoðun, sem
fælist í þingsályktuninni, og geti því ekki, svo
leitt sem sjer þyki það, lagt stjórnarskrár-
frumvarpið fram til staðfestingar nema það
komi um leið ljóslega og greinilega fram, að
skilningur alþingis á þessu máli sje viður-
kendur.
Konungur mælti: Úr því að ráðherra Is-
lands ekki vill bera stjórnarskrárfrumvarpið
upp til staðfestingar með þeim skilyrðum,
sem fyrir hendi eru, og lýsir því yfir, að þau
sjeu ósamrýmanleg skoðun alþingis, verð jeg
að taka þetta fram: I opnu brjefi dags. 20.