Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.03.1880, Blaðsíða 12

76
loptið er vant að vera kaldara en sjávarflöturinn, kóln-
ar hann af loptinu. Efsta lagið, sem kólnað hefir,
verður við það þyngra, en það var áður, og sekkur,
en i rúm þess kemur heitari og léttari sjór, sem aptur
kólnar af loptinu og sekkur. þannig gengur koll af
kolli, og verður mismunur hita og kulda í hinum efstu
lögum sjávarins að eins lítill. J>ví nær sem kemur að
sjávarbotni, þvi minni verður mismunurinn á sjávarhit-
anum, og á miklu dýpi er hann mjög lítill, en fer samt
minnkandi eptir því sem neðar kemur. Breytingar á
sjávarhitanum eptir árstímum verða menn eigi varir við,
úr þvi komið er niður á ioo faðma dýpi, og úr því
komið er á 50 faðma dýpi, eru breytingarnar mjög litlar.
Norðan til í Atlantshafi sýnir hitamælirinn alstaðar
hitastig, þó er sama dýpi kaldara uppi undir Islandi
en sunnar; þannig er til dæmis ekki nema 30 hiti (Cel-
síus) á 500 faðma dýpi fyrir utan grynningarnar fyrir
sunnan ísland, en við Rockall verður hitinn ekki svo
lítill fyrri en á 1350 faðma dýpi.
Hvernig sjávarhitanum hagarfyrir sunnan ísland,
vita menn eigi; en menn vita, að eptir stefnunni frá
íslandi til Hvarfs (Cap Farvel) syðst á Grænlandi eru
alstaðar i djúpinu hitastig, og að á sama dýpi er
ætíð kaldara Grænlandsmegin en íslandsmegin.
Áður en sagt verður frá rannsóknum þeim, er farið
hafa fram á hita og dýpt sjávarins fyrir vestan og
norðanísland árin 1877 og 1878, virðist réttast að skýra
stuttlega frá þvi, hvað menn áður vissu um hita og
strauma hafsins kring um strendur íslands. Nær því alt það,
er menn áður vissu um hita og strauma sjávarins kring
um ísland áttu menn að þakka „Aðmíral“ Irminger,
er síðan 1843 sifelt hefir starfað að þvi að auka þekk-
ing manna i þessari grein. Með þvi að safna saman
þeim upplýsingum, er ár frá ári fengizt gátu hjá Græn-
lands- og íslands-förum, hefir hann sýnt fram á, að