Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.03.1880, Blaðsíða 50

dysjamar í Danmörku, Svíaríki, á frlandi og Bretagne
eru miklu stærri og álitlegri en þær, sem eru í Afriku.
J>essar hinar stóru dysjar eru hlaðnar úr svo stórum
björgum, að sterkustu menn, sem nú eru uppi, geta eigi
velt þeim, og þó er það margsannað, að þessir steinald-
armenn voru ekki hóti stærri eða sterkari en menn eru
nú, ef þeir annars hafa getað jafnazt við vorra tíma menn.
þeir hafa því hlotið að hafa vélar til þess að færa björg-
in, og ýms ráð til þess. Dysjarnar eru margar hveij-
ar hlaðnar eins og herbergi eða stofa, og stór hellu-
steinn lagður ofan á; hafa því margir, einkum fyrrum,
haldið, að þetta hafi verið hús, og þvi nefnast þær af
alþýðu „risastofur“ (Jættestuer; sbr. jötunkuml1); í sum-
um þeirra finnast leifar af mörgum mönnum, og halda
menn þar hafi verið jarðsettir margir af sömu ætt. pá
voru líkin eigi brend, og opt jarðsett sitjandi2. þær
fornleifar, sem finnast í dysjunum, eru ætíð nýir og ó-
slitnir hlutir, opt brotnir í sundur með vilja, og virðast
hafa verið látnir þar til minningar. Sumstaðar eru
dysjarnar margar saman í hóp; við Roknía í Afriku
eru 3000 á einum stað, og víðar þar eru slíkir dánar-
reitir. Fornleifarnar í dysjunum eru úr steini ogbein-
um, þangað til svo langt er fram komið, að vart fer
að verða við eiröldina; þá koma eirfærin á stangli. í
Bretagne eru dysjarnar þaktar moldarhaugum, en ann-
ars víða berar. í Morbihan-víkinni eru margar smá-
eyjar, og er dys á hverri ey og moldarhaugur yfir;
inngangurinn er ætið að austanverðu, en í Danmörku
og á Englandi er því eigi svo varið. J>essar steinald-
ar-dysjar á Frakklandi hafa lengi verið kallaðar Drúída-
leifar, og héldu menn þær hefðu verið ölturu og helgi-
J) Starkaður er kallaður „jötunkuml átta handau; á engilsaxnesku er til
„eoforcumbolw, jöfurkuml (villigöltur, á lierkumli).
*) Engelhardt, Om Stendysser o. s. frv., Aarb. 1870. bls. 178.