Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.03.1880, Blaðsíða 10

74
Snæfellsnesi, og er því nefnd Reykjaneslínan, og er
stefna hennar frá austri til vesturs.
Fjórða eldgoslínan heíir stefnu frá suðaustri til
norðvesturs eptir línu dreginni frá Færeyjum yfir Fær-
eyja-lslandshrygginn, Vatnajökul, Hofsjöktd, Vest-
firði, og grunnið í Grænlandshafi.
Prófessor Kjerulf hefir sýnt fram á, að í lögun
dala og íjalla sunnan til í Noregi sýni sig 4 aðalstefn-
ur. Með strikum eptir þessum stefnum má draga upp
kort Suður-Noregs, að því er snertir aðalstefnurnar,
og prófessor Mohn segir, að eigi að eins firðir, fjöll
og dalir í Suður-Noregi fari eptir íslands eldgoslínum,
heldur megi benda á hæðir og lautir á mjög stóru svæði,
er gangi þeim jafnhliða, til dæmis:
Frá mynninu á Keisara-Franz-Jósepsfir<S\ til Sabin-
eyjar við austurströnd Grænlands1 gengur frá suðvestri
til norðausturs kafli af Grænlandi, sem aðalefnið í er
Dolerit2, og eru Færeyjar og margir partar af íslandi
einnig myndaðir úr honum. Sé lína þessi framlengd
til norðausturs, verður hún fyrir norðan Spitsbergen,
og lendir á Franz-Jósepslandi, er Norðurheimskautsfar-
ar þeir fundu, er gjörðir voru út af Austurriki-Ungarn
árið 1872; er land það einnig úr Dolerit. Stefna línu
þessarar er jafnhliða Heklulínunni, og sömu stefnu hefir
austurströnd Grænlands við Grænlandshaf; lengd Jan
Mayens fer eptir þessari línu, suðausturströnd íslands,
Rockall- Færeyja-grynningarnar, norðvesturbrún Norð-
') Sabiney liggur við austurströnd Grænlands hér um bil á 75. mæli-
stigi n. br., og er suðurtá Spitsbergens nokkru norðar en beintiaust-
ur frá henni. Franz-Jósepsfjörður liggur hér um bil 2 mælistigum
sunnar og skerst inn í Austur-Grænland, yzti og innsti partur hans frá
suðaustri til norðvesturs, miðhluti hans frá suðvestri til norðausturs.
!) Dolerit er eins konar brunagrjót, dökkgrænt að lit og skylt
stuðlabergi (Basalt). J>egar Dolerit mylst af áhrifum lopts
og vatns, og verður að dusti, myndar hann frjóvgan jarðveg.