Eimreiðin - 01.01.1896, Blaðsíða 57

57
hann kæmi ekki. Þessi skoðun kom t. a. m. í ljós, þegar sýningin mikla
var haldin i Kaupmannahöfn 1888 og eins nú í fyrra vetur (1894—95),
er rætt var um hluttöku íslenzkra kvenna í kvennasýningunni.
Menn þeir, sem hafa látið slíka skoðun í Ijósi, hafa eigi gætt þess,
að þegar allsherjar sýningar eru haldnar i Kaupmannahöfn fyrir allt rikið
og öll Norðurlönd, þá er ísland tekið með, hvort sem Islendingar taka
þátt i sýningunni eða eigi. Sýningarnefndirnar eða þeir menn, sem eru
í þjónustu þeirra, tína eitthvað saman frá Islandi og sýna það, svo að
einhver merki um Island sjeu þar eins og um Færeyjar og Grænland;
er eigi hægt fyrir Islendinga að ráða við það. En menn koma þúsund-
um saman á slíkar sýningar viðsvegar að, bæði af Norðurlöndum og
öðrum löndum, sjá þar sýningu íslands, en enginn er til frásagnar um,
hvernig sýning sú er til orðin. Allir halda, að Islendingar hafi gert
hana úr garði, og auðvitað gert það eins vel og þeir geta.
Enn fremur er annað athugavert í þessu máli, og er það höfuð-
atriði. Bæði hjer og annars staðar i útlöndum eru menn mjög ófróðir
um flest, er Island snertir. Margir ætla að þar búi hálfgerðir eða jafn-
vel hreinir og beinir skrælingjar. Flestallir hafa annað að hugsa, en að
afla sjer þekkingar á íslandi og lífi íslendinga. ísland er of fjarri öðrum
löndum og á of lítið við útlendinga saman að sælda, til þess að þeir
hafi áhuga á því. Svo fáfróðir sem menn eru um Island hjer í Dan-
mörku, er þó almenningur hálfu ófróðari um það i öðrum löndum, eins
og von er, af því að Danir hafa mest mök við oss; Vilji menn stað-
festa þá skoðun, sem ýmsir útlendingar hafa um Island, að það sje i
raun rjettri skrælingjabæli, þá er ráð til þess, að taka engan þátt í sýn-
ingum erlendis, og láta aldrei sjást þess merki, að leyst sje nokkurt
nýtilegt eða fagurt verk af hendi á íslandi. Ef Islendingar vildu svo
halda áfram stefnunni, þá eiga þeir aldrei að fræða útlendinga að neinu
gagni um Island og hag þess, því það væri eins og þeir staðfestu þessa
skoðun á sjer með eigin undirskript og innsigli. Og vilji menn enn
bæta gráu ofan á svart, þá væri það þjóðráð, að þverskallast sem mest
við allri skynsemi og halda við gömlum óþrifnaði, þar sem hann á sjer
enn stað, og hinum alræmdu afkvæmum hans, holdsveikinni og sulla-
veikinni, því það væri svo skírt vitni ofan á allt hitt, er útlendingar
kæmu til Islands, að Islendingar fengu eigi meira á unnið, þótt allir
vitnisbærir menn í landinu staðfestu með eiði allt hið.versta, sem um
þá hefur verið sagt, frá því að Blefken sálugi var uppi og allt til vorra
daga.
En sje það aptur á móti almennur vilji Islendinga, að útlendingar
fái sem rjettasta skoðun á þeim, og vilji þjóðin reyna að afla sjer nokk-
urrar virðingar meðal annara þjóða, þá er það einkaráð til þess, að taka
sjer fram í öllu fögru og nýtu, laga það, sem i ólagi er, og fræða út-
lendinga um hag vorn, störf og framfarir. Má bezt gera það með því,
að taka þátt í sýningum erlendis eptir megni og láta þá sjá þannig,
hvernig umhorfs er hjá oss. Enn fremur má gera það með ræðu og
riti, ekki sízt með því, að rita góð rit um æfidaga vora, ýms málefni
og land vort. Ef vjer höfum þetta hugfast og förum að því, þá munu
Islendingar afla sjer meiri virðingar, en þeir hafa nú, og fá á sig annað
orð, en þeir hafa nú.