Eimreiðin - 01.01.1896, Blaðsíða 58

58
Hins vegar er það augljóst, að íslandi veitir erfitt, að taka þátt í
sýningum erlendis á sómasamlegan hátt, af því að það kostar mikið.
Erlendis er veitt allmikið fje úr rikissjóðum og öðrum almennum sjóðum
(t. a. m. úr fjárhirzlum stórborga þeirra, þar sem sýningar eru háðar) til
slikra fyrirtækja. Island getur þvi eigi tekið þátt nema í einstaka sýn-
ingum, og það segir sig sjálft, að hægast er fyrir Islendinga, að taka
þátt i sýningum þeim, sem háðar eru i Kaupmannahöfn, af þvi að þar
geta þeir fengið meiri ivilnun að ýmsu leyti, en i öðrum löndum, og
þeir eiga hægra með að gera þar sýningu almennilega úr garði en
annars staðar erlendis. I annan stað ríður Islendingum lika meira á
því, að taka þátt i almennum sýningum i Kaupmannahöfn en annars
staðar, vegna þess að Island er tekið þar með, hvort sem er, eins og
áður er sagt; líka skiptir það mestu, að breiða þar út rjetta skoðun á
Islandi. Ber einkum tvennt til þessa, i) að vjer erum samrikismenn
Dana, 2) að til Kaupmannahafnar leita flestir útlendingar, er eitthvað
vilja fá að vita um Island.
Ef Island getur tekið þátt i fleiri almennum sýningum, en þeim,
er háðar eru i Kaupmannahöfn, þá er augljóst, að þá ber að velja til
þess almennar sýningar á Skotlandi eða Englandi, af þvi að Island hefur
mest viðskipti við þessi lönd, er Danmörk er talin, og viðskipti þau
fara vaxandi. ,
Mjer er það enn i fersku minni, er almenna sýningin norræna var
háð i Kaupmannahöfn 1888. Þá voru Islendingar almennt óánægðir
yfir því, hvernig Island var sýnt þar, og var það eigi ástæðulaust. Is-
landi var þá skipað á aðra hönd Grænlandi eins og ofurlitilli hjáleigu,
en Færeyjum á hina; bar grænlenzka sýningin svo af íslenzku sýning-
unni sem gull af eiri. En i raun rjettri var það einkum Islendingum
sjálfúm að kenna, að þetta var svona. Þeir vildu eigi sinna sýningunni
að neinu ráði. Nokkrir Islendingar i Kaupmannahöfn, er töluvert hafa
unnið að því, að breiða út rjetta þekkingu á Islandi erlendis, fóru 1887
þess á leit við einn þingmann, er þeir treystu manna bezt, að alþingi
veitti fje til þess að Island gæti tekið þátt i sýningunni á sómasamlegan
hátt, en það varð árangurslaust með öllu. Eótt maður þessi hugsi mikið
um velferð Islands, þá leit hann þó algjörlega skakkt á þetta mál. Hann
kvað Dani hafa sýnt islenzkum munum á sýningu hjá sjer lítinn sóma,
og væri því bezt að Island tæki engan þátt í sýningunni; en það er
með öðrum orðum: þvi væri bezt að þeir einir sæju nú aptur um
islenzka muni á sýningunni; Island tók auðvitað þátt í sýningunni.
En Islendingum þessum i Kaupmannahöfn þótti þetta illa farið; en
þeir hafa þó síðan við ýms tækifæri reynt að sýna mönnum erlendis,
að manndáð væri i löndum þeirra heima, og það munu þeir enn gera,
ef jeg þekki þá rjett.
Öðru vísi hefði Island verið sýnt á sýningunni 1888, ef alþingi
hefði veitt fje, til þess að taka þátt i henni, og Islendingar sjálfir hefðu
skipað nefnd manna, til þess að annast allt saman. Pað var hægt að fá
sjerstakt hús (»villu«) á sýningunni fyrir islenzku deildina, en engir pen-
ingar voru til þess að borga leigu eptir það, þó litil væri. Ekki einn
eyrir var veittur til þess að gæta virðingar íslands.1
1 Svipað þessu var það 1893, og þó verra, er alþingi vildi eigi veita 2500 kr.
til þess að kaupa Geysi. Fyrir engu verki, sem unnið hefur verið á íslandi