Eimreiðin - 01.09.1898, Side 21

181
er um langan tíma hafði borið ægishjálm yfir allri Evrópu, loks
var hnepptur í hald á eyðieyju út í reginhafi.
Langt í austri gat að líta, hversu gamla Hellas reisti við að
nýju, hversu fegurðin og hugsjón hinnar rjettu trúar vann sigur
á hroðanum og hinni hvumleiðu vantrú. Við höfðum líka sjálfir,
— eða rjettara sagt ágætismaðurinn Thorvaldsen fyrir vora hönd, —
stutt að því að endurreisa hið fallna ríki fegurðarinnar. En við
höfðum sjálfir — og það var okkar mesti metnaður — grafið fram
úr myrkrunum nýjan, þjóðlegan heim, sem allflestum þótti ekki
minna í varið að fegurð og auðgi en hinn hellenska; það var
fornöld vor, fegursti og frægasti tími í sögu norrænna þjóða, áð-
ur en fjandskapur og flokkadrættir skiptu því ríki, er tengt var svo
nánum sifjum, í tvo andstæða hluta. En að eins fimtán árum
eptir að Sviþjóð hafði svipt okkur Noregi, setur stórskáld Svía,
Tegnér, lársveig um enni 0hlenschlágers í dómkirkjunni í Lundi
— þar sem erkistóll Dana hafði staðið fyrir eina tíð —■ og mælir
svo feldum orðum:
»Skaldernas Adam ár hár, den nordiske sángarekungen
Tronarfvingen i diktningens verld, ty tronen ár Goethes.--
Söndringens tid ár förbi (och hon borde ej funnits i andens
Fria, oándliga verld), och beslágtade toner, som klinga
Sundet utöfver, förtjusa oss nu, och synnerligt dina.
Derföre Svea Dig bjuder en krans, hár för jag dess talan:
Tag den af broderlig hand och bár den til minne af dagen*.1
Og þær hugsanir, er hjer komu fram, efldust og styrktust;
þær breiddust brátt út um öll Norðurlönd og áttu ekki að eins
heima í »hinum frjálsa andans heimi, er engra takmarka kennir«.
Það voru hugsanir, er sættu eigi neinum verulegum hnekki fyr
en 1864, og þá líklega að eins um stundarsakir; það voru hugs-
anir, sem urðu mikils góðs og ef til vill líka mikils ills valdandi,
því að óðar en að komið var í nöp með Dönum og Þjóðverjum,
þótti mönnum sem Norðurlönd væru upphaf allra góðra hluta
og fátt að nokkru nýtt, sem ekki var þaðan runnið. Samþýðis-
1 Þ. e. Hjer stendur þú Adam skáldanna, konungur norrænna þula, erfingi að
hástóli skáldríkisins, því að hann skipar nú Goethe. Osáttartíminn er úti
(og slíkt hefði aldrei átt að eiga sjer stað í hinum frjálsa andans heimi,
er engra takmarka kennir); og náskyldir tónar berast handan um sundið og
töfra oss nú, einkum þínir. Þess vegna býður Svíþjóð þjer þennan sveig og
mælir fyrir minn munn: Þigg hann af bróðurhönd og ber hann til menja
um þennan dag.