Eimreiðin - 01.09.1900, Side 42

202
Framfarir íslands á 19. öldinni.
Pað er svo bágt að standa í stað, og mönnunum munar
annaðkvort aftur á bak ellegar nokkuð á leið.
Hvað er þá orðið okkar starf í *senn hundrað sumur?
Hófutn við gengið til góðs götuna fram eftir veg ?
Jónas Hallgrímsson.
Nítjánda öldin er að kveðja og við stöndum á aldamótum.
Við næstu áramót rennur upp ný öld, sem við allir vonum að
verði ný í fleirum en einum skilningi. Við vonum, að hún hafi
svo margt nýtt að færa okkur, — að hún verði frelsis og fram-
fara öld, heilla og hagsælda öld, svo að þegar aftur sól hennar
rennur til viðar, þá verði okkar kæra fósturland búið fá á sig nýtt
snið og hagur landsmanna orðinn allur annar, en hann er nú.
þaö virðist því eiga vel við, að renna augum yfir ástand lands-
ins, eins og það er nú við og laust fyrir aldamótin, og jafn-
framt bera það saman við ástandið fyr á öldinni og um síðustu
aldamót, svo við getum gert okkur dálitla grein fyrir, hvað við
höfum verið að starfa í þessi síðustu ioo ár, og hvort okkur hefir
miðað fremur aftur á bak eða áfram. Af því má svo draga
nokkrar líkur um það, hverjar vonir við getum gert okkur um
framtíð landsins á komandi öld. Pví ef það sýnir sig, að við höf-
um jafnt og þétt verið að þokast ögn áfram, svo að við séum nú
við aldamótin búnir að ná réttari og betri stefnu en áður, þá er
engin ástæða til að efast um, að niðjar okkar muni halda fyllilega í
horfmu, heldur miklu fremur til að vænta þess, að þeir verði
margfalt stórstígari en við.
En því miður verður Eimreiðin rúmsins vegna að hafa yfirlit
þetta mjög svo takmarkað og bæði að sleppa að minnast á ýmis-
legt, sem þó væri vert að geta um, og hins vegar að eins drepa
á sumt í fám orðum, sem í raun réttri hefði átt að rita miklu
ýtarlegar um. En þetta verður nú samt svo að vera og Eimreiðin
huggar sig þá við það, áð nokkuð sé betra en ekki neitt og aðrir
muni verða til að fylla upp í skörðin.
FÓLKSMAGNIÐ. Fyrsta framfaramerkið, sem verður fyrir
okkur er það, að fólksfjöldinn í landinu hefir aukist að miklum
mun. Árið 1801 voru landsbúar ekki nema 47,000, 1850 vóru þeir
orðnir 59,000, en nú eru þeir um 76,000. Má því svo að