Eimreiðin - 01.01.1903, Page 25

25
Kenslumál er eitt af því, sem ekki hefir farið varhluta af
byltingum og breytingum seinni ára. Pað eru feldar burtu náms-
greinir, sem áður hafa skipað öndvegissæti í skólum, aukin kensl-
an í öðrum og nýjum bætt við, og menn breyta kensluaðferðum
og finna upp nýjar, eftir því sem reynslan eykst og fræðslulist-
inni fer fram.
Fram að þessu hefir sá stórgalli verið á allri kenslu í al-
mennum mentaskólum, að hún hefir verið einhliða fram úr hófi.
það er fyrst nýlega að menn eru farnir að sjá og sannfærast um
þetta, og má það furðanlegt heita, eins og það virtist þó liggja í
augum uppi. Menn hafa lokað öðru auganu, en einblínt með hinu
á einstök atriði, og gleymt öllu öðru. Pekking og aftur þekking
og ekkert nema þekking, það var mergurinn málsins Alt var
undir því komið að berja inn í menn sem mestum fróðleik, og þó
er það víst, að fróðleikurinn einn gerir engan mann sælan. Það,
sem flestir sækjast eftir í heiminum, er vellíðan sjálfra sín og ann-
arra, fleiri eða færri, en til þess að öðlast hana, hjálpar þekking.
in engum nema hálfa leið. Hver veit tölu á þeim fróðleiksmönn-
um, sem eru sjálfum sér og öðrum til skapraunar og mannfélag-
inu yfir höfuð að tala til lítillar uppbyggingar ? Pað er ekki alt
undir því komið, að vita mikið. Pekkingin er ekki fullnaðartak-
mark. Hún getur meira að segja orðið að skaðvænu vopni í
höndum hugsjónalausra og tilfinningalausra manna. fað er því
rangt og þröngsýnt, að ganga fram hjá hugsjónalífi og tilfinninga-
lífi mannsins, þegar um uppeldi og menning er að ræða; enda er
nú komið svo, að heita má, að menn séu orðnir á eitt sáttir um
þetta markmið allra almennra mentastofnana: I’ær eiga að veita
öllum mönnum, bæði konum og körlum, háum og lágum, and-
legan og líkamlegan þroska, svo víðtækan og alhliða, sem
föng eru á. I’etta er ekki nema sanngjörn og réttmæt krafa,
bygð á skynsamlegum athugunum á því, hvers lífið krefst af
hverjum manni og hvað til þess þarf, að hver einstaklingur sé
svo vel búinn frá bæ, að hann geti sigrast á þeim erfiðleikum,
sem baráttan fyrir tilverunni hefir í för með sér og hins vegar
notið þess góða og fagra, þeirra sólskinsbletta, sem lífið hefir
að bjóða.
Sönglistin er ein af þeim greinum, sem menn hafa leitt hjá
sér, þegar um skólamál var að ræða. Pað er fyrst á seinni ár-
um, að menn eru farnir að viðurkenna það alment, að listir, og