Eimreiðin - 01.01.1903, Qupperneq 71

7i
íslenzk hringsjá.
UM SPJALDVEFNAÐ (»Úber Brettchenweberei«, Berlin 1901) heitir bók,
sem fröken M. Lehmann-Filliés hefir gefið út og er það skrautrit mikið í fjögra
blaða broti og með 82 myndum og henni til stórsóma. Ritið er í 10 köflum og er
þar nákvæm lýsing á spjaldvefnaðinum í sínum ýmsu myndum og sjálfri vefnaðar-
aðferðinni. í’ar er og mjög fróðleg skýrsla um rannsóknir bæði hennar sjálfrar og
margra nafnkunnra vísindamanna viðvíkjandi spjaldvefnaðinum og útbreiðslu hans
í ýmsum löndum. Kemur það upp úr kafinu, að hann er ekki aðeins eldgamall,
heldur hefir tíðkast um allar jarðir, og má víðast hvar finna einhverjar menjar hans
í hinum »gamla heimi«. í Danmörku er hann til á Jótlandi, í ýmsum héruðum í
Noregi, Svíþjóð og Finnlandi, Hann er og iðkaður á sumum stöðum í Grikklandi,
Spjaldofinn lindi (»snáruband«).
í Litlu-Asíu, Kákasus, Indlandi, Síam, Kína o. s. frv. Álítur Assyríufræðingurinn
Dr. Carl I.ehmann, að Babýlon'ríkið sé hið upprunalega heimkynni hans. Og fröken
L.-F. álítur, að Guðrúnarkviða II, 26 (»HúnsJiar meyjar, þœr er Jilaða spjöldum ok
göra gidl fagrt«) bendi á, að spjaldvefnaðarl'stin hafi fluzt með Húnum til Norður-
álfunnar frá Kákasuslöndunum, þar sem menn enn eru leiknir í þessum vefnaði og
vefa bæði gullhlöð og silfurbönd með spjöldum. fetta virðist þó mjög vafasamt.
Fult eins líklegt er, að orðin í Guðrúnarkviðu eigi aðeins að benda á, að húnskar
konur hafi verið öðrum fremur leiknar í spjaldvefnaði. l?ví ýmislegt virðist benda
á, að spjaldvefnaðurinn hafi áður verið til á Norðurlöndum og sé þar eldgamall.
fannig getur froken L-F. þess, að í Pjóðmenjasafninu í Kaupmannahöfn sé til lindi
(eða mittisband) frá eiröldinni, sem að dómi manna, er vit hafa á, sé spjaldofinn.
Og þetta er næsta líklegt, þar sem menjar þessa vefnaðar hafa fundist í forngröfum
Egipta frá árinu 960 fyrir Krists burð og svipaðar menjar má finna víða annarstaðar
frá fornöldinni. Menjar hans hafa meira að segja fundist hjá frumbyggjum Ameríku,
því í safni einu í Plamborg er spjaldofið band frá Peru, sem fundist hefir í forngröf-
um þar. Spjaldvefnaðurinn virðist því hafa verið mjög almennur hjá öllum fom-
þjjóðum, og er það því mjög sennileg tilgáta, er fröken L.-F. ætlar, að hann sé