Eimreiðin - 01.05.1911, Qupperneq 14

90
Þegar Gissur bp. var svo sviplega frá fallinn 1548 og ný og
tvöföld biskupskosning var orðin í Suðurstiftinu þannig, að þeir,
sem voru áhangendur hins nýja siðar, kusu síra Martein Einarsson
á Staðarstað, mág Daða og bróður Péturs, óvina Jóns biskups,
en hinir, sem halda vildu í gamla siðinn, kusu Sigurð ábóta í
Veri. Þessir báðir voru utan farnir, en Sigurður hafði sett Jón
bp. umboðsmann sinn og áleit nú hinn aldraði biskup sér ekki vera
til setu boðið. Bjóst hann þegar og reið með öruggan flokk vel
týgjaðra manna beint suður í Skálholt og bjóst að taka staðinn.
En þar kom hann ekki að tómum kofum: Staðurinn var víggirtur
og til varnar 300 menna undir forustu þeirra síra Jóns Bjarna-
sonar, Péturs og Daða. Og er Jón bp. vildi gera áhlaup alt að
einu, dundu við skotin, svo þeir urðu frá að hverfa og snúa
norður aftur við svo búið, Eeir höfðu tjaldað á svo nefndum
Fornastöðli fyrir norðan túnið, og því orti síra Jón Bjarnason
spott um nafna sinn, en titilinn »Stöðlaskáld« gaf Jón bp. honum
aftur. Nú leið það sumar, en um haustið frétti Jón bp., að kon-
ungur væri búinn að dæma hann útlægan og setja Daða til höfuðs
honum að taka hann. Má geta nærri, hvernig biskupi geðjuðust
þær fréttir,. enda vissi hann, að ekki hefði skort róg og rangar
sakargiftir; en við því var nú ekkert að gera. Nú kom næsta
ár og næsta sumar. Pegar hinn nýi biskup Marteinn hafði komið
sér fyrir í embætti sínu í Skálholti og auglýst konungsboðskap
ásamt hirðstjóra Lafrans Múla á þingi, hvarf hann vestur til búss
síns á Stað. Pótti nú Jóni bpi sem lokuð væri sund öll, ef þessu
héldi áfram, og lét nú tólfunum vera kastað. Sendi því, þegar
haustaði, syni sína með 100 manna vestur til að handtaka þá
Martein og Daða og hinn rika prest Árna í Hítardal, umboðs-
mann Skálholtsstaðar. Peir náðu Marteini og síra Árna og fluttu
nauðuga norður, en náðu ekki Daða, því hann hafði hálfu fleira
lið fyrir, er þeir komu að Snóksdal; réðu þar hvorigir á aðra.
Vóru svo þeir Marteinn í varðhaldi á Hólum, þar til kona Árna
kom norður og keypti mann sinn lausan fyrir mikið lausnargjald,
og varð hann að sverja biskupi áður trúnaðareið. En Marteinn
sat þar til alþingis.
Loks rann upp óheillaárið 1550, hið síðasta, sem þeir feðgar
lifðu. ÍPegar voraði dró biskup að sér valinn flokk og flestalla
höfðingja í sinni sýslu, ásamt sonum sínum, Birni og Ara. Bjóst
hann nú að láta til skarar skríða og steypa allri stjórn á Suður-