Eimreiðin - 01.05.1911, Blaðsíða 69

145
ríði í bága við eingöngu hugrænar kenningakreddur, sem hann
sjálfur gerir ekki mikið úr.
En einkum, ef til þess kynni að koma, að íslenzkir stjórn-
málamenn hefðu að lokum aðeins um tvent að velja, annaðhvort
jarlsstjórn eða baráttu fyrir skilnaði fyr eða síðar, þá ættu menn
að geta búist við stuðningi allra gætinna íslendinga, er enn sem
komið er álíta skilnað við Dani tjón fyrir þjóðina. Einnig um
þetta atriði eru skynsamieg ummæli í áliti minnihlutans. Eftir
að sýnt hefir verið fram á, að fullur skilnaður sé Islandi um megn
og tjón fyrir landið, segir svo í niðurlagsorðunum: »Af því, sem
að framan er sagt, leiðir það, að þótt oss stæði aðskilnaður til
boða eða persónusamband, sem er ekkert annað en fullkominn
skilnaður á öllu málefnasambandi milli íslands og Danmerkur, þá
álítum vér, að pví boði vœri með engu móíi iakandi, með því
það mundi verða til altof mikils tjóns og að sjdlfstœði voru og
þjoberni hlyti að verða áb pví stórtjón og hdski búinn*.1)
Eað ætti því sjálfsagt að íhuga og reyna þessa leið, jafnvel
þó hún ekki í fyrstu atlögu kynni að vinna sér hylli á Islandi.
Pví þar sem um svo mikilvægt mál er að ræða, ætti ekki að hafa
of mjög hraðann á, og ekki er heldur loku skotið fyrir, að áfram-
haldandi barátta milli flokkanna á íslandi kunni að gera hugi
manna móttækilegri fyrir gætin og friðsamleg málalok.
Eg hefi hér að framan jafnframt því að gagnrýna Uppkast
millilandanefndarinnar, álitið skyldu mína að benda á aðra leið.
Og ég hefi jafnframt viljað sýna íslendingum, hvað ég átti við,
er ég í fyrravor, gegn ásökun úr þeirri átt um að ég væri and-
vígur frelsi íslands, sagði, að ég þvert á móti jafnvel gæti unnað
íslandi enn meira sjálfstæðis, en Uppkastið, sem þrátt fyrir alt
ætlaðist til, að sum áríðandi mál væru um aldur og æfi undan-
þegin sjálfstjórn Islendinga
Én skyldu þeir íslenzkír stjórnmálamenn, sem fyrir engan
mun vilja láta þjóðernisbaráttuna niður falla, vilja reyna að brúka
það sem pólitiskt æsingameðal. að danskur maður hefir nú orðið
til þess, að mæla með jarishugmyndinni, og þess vegna vekja
hatur gegn henni, — nú, þá þeir um þaðl Pað eru ekki Danir,
sem heimta breytingu á núverandi ástandi. Danir geta um ófyrir-
sjáanlegan tíma vel við það unað, ef stjórnarvöld þeirra aðeins
v) Alþt. 1909, A, 948.