Eimreiðin - 01.01.1917, Blaðsíða 2

2
aðili þarf sam^ykki foreldris eða annars forráðamanns, sé hann
ekkí orðinn ijárráður (»myndugur«), ef vígslumaður, klerkur eða
valdsmaður, þá man eftir því skilorði. Greini hjón á um samþykki
til hjúskapar skilgetins barns, mundi vilji bónda skera úr. Aftur
á móti ræður móðir hjúskap óskilgetins barns ófullveðja.
Pá er konum að sumu leyti gjört erfiðara fyrir að giftast
venzlamönnum sínum, en karlmönnum að kvongast í líkum spor-
um. Pannig má ekkja ekki giftast bróður látins bónda síns án
leyfis, né heldur má t. d. föður- eða móðursystir leyfislaust giftast
bróður- eða systursyni. En karlmaður má hinsvegar án leyfis
kvongast systur fyrverandi konu sinnar eða systur- eða bróður-
dóttur sinni. Pessi munur er arfur úr lögum Mósesar heitins, enda
mundi manni, er langaði mikið til að eiga föður- eða afa- eða jafnvel
langafasystur sína, líklega ekki verða synjað giftingarleyfis, meðan
landssjóður fær borgun fyrir slík leyfisbréf.
Ekkja má yfirleitt ekki giftast fyr en ári og styzt 3 mánuðum
eftir lát bónda síns, en ekkillinn þarf ekki að bíða nema 3 mánuði,
styzt 6 vikur. Pessi munur stafar af gildum ástæðum. Eó gilda þessar
sgildu* ástæður ekki fyrir ógiftan kvennmann í líkum sporum.
, Og víkur þá máli að afstöðu konu og karls í hjónabandu
Húsfreyja er sjálfráð sem bóndi. Hún ræður sér og
starfskröftum sínum, þannig að bóndi getur ekki lögum sam-
kvæmt knúð hana til að gjöra það, sem hún vill ekki gjöra, eða til
að láta ógjört það, sem hún vill gjöra. Hann getur t. d. hvorki
varnað henni að ráða sig til utanhúsvinnu, né að yfirgefa heimili
þeirra. Bóndaráð yfir húsfreyju eru þannig eigi að lögum. Pó
mundi það að jafnaði vera skilnaðarsök, ef húsfreyja yfirgæfi
heimilió að óvilja bónda án ríkra orsaka, eða byndi sig öðrum út
í frá, svo hún vanrækti heimilisstörf sín. Bóndi þarf aftur á
móti því að eins á samþykki húsfreyju að halda til utanheimilis-
dvalar, að sérstaklega standi á. Munur þessi helgast af því, að
verkahringur húsfreyju er að jafnaði á heimilinu, en bónda venju-
lega að meira eða minna leyti utan heimilis.
Konur eru yfirleitt fjárráðar eftir sömu reglum og karl-
menn, jafnt giftar sem ógiftar. Húsfreyja getur þó ekki, án sam-
þykkis valdsmanns síns, tekið á sig ábyrgð eða meðábyrgð á
skuldum bónda síns, t. d. skrifað á víxil fyrir hann, né heldur
afsalað sér trygging þeirri, er hún kynni að hafa eignast í eigum