Eimreiðin - 01.01.1917, Síða 5

5
eigi taldar til sameiginlegra hagsmuna og óhjákvæmilegra nauð-
synja. Bónda var dæmt óskylt að borga tennurnar. Ef til vill
myndu íslenzkir dómstólar ekki láta tannlæknana verða jafnhart
úti, — sízt ef bóndinn hefði losað um þær.
þannig lagaðir eru aðaldrættirnir úr gildandi reglum um sam-
eign hjóna og umráð bónda yfir sameigninni. Og skal þá lýst
reglunum um sam s k u 1 d hjóna eða afstöðu hvors þeirra til skulda
hins. - Verður þar fyrst að greina á milli skulda, sem eru eldri
en hjónavtgslan, og skulda, sem eru yngri. Hvort hjónanna um
sig verður að láta sér lynda, að skuldheimtumaður hins gangi að
félagsbúinu til greiðslu e 1 dri skulda og bóndinn verður auk
þess, nema öðruvísi sé sérstaklega um samið, að borga slíkar
skuldir konu sinnar af séreign sinni, eigi hann nokkra og hrökkvi
félagsbúið ekki. En húsfreyja þarf ekkert að láta af séreign sinni
upp í eldri skuldir bónda síns, þó að félagsbúið hrökkvi ekki
fyrir þeim.
Um y n g r i skuldir gegnir að þvf leyti sama máli, að skuldir
annars, hvort heldur þær stafa frá samningum eða skaðabóta-
skyldu verki, eru óviðkomandi s é r eign hins, og skuldir bónda
auk þess óviðkomandi sjálfsaflafé húsfreyju. En skuldir
húsfreyju, þær er hún kynni að hafa stofnað með samningi,
svo sem peningalán eða skuldir fyrir vörukaup, eru óviðkomandi
f é 1 a g s búinu. Bóndi þarf því ekki að svara til slíkra skulda, þó
að skuldareigandi kalli eftir þeim þaðan, sbr. tannadóminh. Aftur
á móti verður húsfreyja að sætta sig við, að skuldheimtumenn
bónda taki borgun af félagsbúinu, jafnt af hennar hluta í því,
sem af hluta bónda. Munur þessi helgast af því, að bóndi einn
hefir umráð yfir félagsbúinu. Sá umráðaréttur þykir ekki geta
samrýmst því, að húsfreyja geti bundið búið með samningum sín-
um, enda er skuldarstofnun eftir atvikum óbein framtíðarráðstöfun
á eign skuldara. Hinsvegar verður hvort um sig að sætta sig
við, að þær skuldir hins, er stafa frá.skaðabótaskyldu
verki, svo sem eignaskemdum eða refsiverðu verki, borgist af
félagsbúinu, og þá um leið af búshluta hins sýkna, en í því falli
á sýkn endurgjaldskröfu á hendur sekum.
Pessir eru höfuðdrættirnir um afstöðu hjóna í fjármálum,
hvors til annars og út á við, þegar félagsbú er með þeim, og