Eimreiðin - 01.01.1917, Side 9

9
konungs, og brezk kona, sem giftist íslendingi, verður þegn
Kristjáns konungs vors. Aftur á móti eignast bóndi ekki fæð-
ingjarétt konu sinnar. Eins er um það, að kona embættismanns
fær eftirlaun að bónda sínum látnum. En karlmaður mundi ekki
fá eftirlaun að látinni konu sinni, er verið hefði í embætti. —
Loks ber þess að geta, að þó að hvort hjóna um sig sé að lög-
um jafnskylt að framfæra annað, þá hvílir framfærsluskyldan í
rauninni þó aðallega á bóndanum og oft, ef ekki oftast, eingöngu.
Pannig mun bónda venjulega vera gjört að leggja konu sinni styrk,
þegar skilnaður verður með þeim að borði og sæng, og ósjaldan,
þegar hjónum er leyfður fullur skilnaður.
Pá vildi ég lýsa með nokkrum orðum afstöðu konu eftir
hjúskaparslit og byrja á ekkjunni.
Eins og húsfreyja eignast fæðingjarétt, sveitfesti, ættarnafn
°g lögtign bónda síns, eins heldur ekkja hans þessu öllu, meðan
hún giftist ekki aftur, sveitfesti bónda síns þó ekki nema þangað
til hún vinnur sér sjálf sveit, að núgildandi lögum með io ára
dvöl í sömu sveit. Hún eignast eftirlaun eftir mann sinn, hafi
hann verið embættismaður, svo sem þegar er greint, og heldur
atvinnurétti hans, getur t. d. haldið áfram verzlun hans, án þess
að kaupa nýtt kaupskaparleyfi, en þann rétt hefir ekkill ekki að
konu sinni látinni. — Auk þess verður ekkja fullfj árráð,
hversu ung sem er. 16 ára gömul kona, er misti mann sinn úr
heilablóðfalli, um leið og hún gengi frá altarinu, yrði jafngeng
allra fjárviðskifta og 25 ára karlmaður. En tvítugur ekkill yrði
annaðhvort að bíða 25 ára aldurs, eða að minsta kosti 1 —2 ár, til
þess að fá lögaldursleyfi, og yrði þó að greiða lögmælt gjald
fyrir. — Ekkill þarf eigi leyfi til að sitja í óskiftu búi með sam-
eiginlegum, ófjárráðum börnum látinnar konu sinnar. En ekkja
hefir því að eins leyfi til að sitja í óskiftu búi eftir mann
sinn, að hann hafi kveðið svo á í erfðaskrá, eða að hún hafi
fengið leyfi skiftaráðanda til þess. Aftur á móti er ekkja að því
leyti betur sett en ekkill, að hún ber yfirleitt enga á b y r g ð á
s k u 1 d u m manns síns, þó að félagsbúið hafi ekki hrokkið til að
greiða þær. Hún þarf hvorki að greiða þær af séreign sinni né
sjálfsaflafé. Ekkillinn yrði hinsvegar að borga allar skuldir félags-
búsins, sem ekki fengjust þaðan, af séreign sinni. — Pað er ekki
alveg ugglaust, að ekkja, er giftist aftur, hafi jafnan rétt við ekkil