Bókasafnið - 01.01.1998, Blaðsíða 22

Eins og sést á þessari töflu hafði meiri hluti ungmenna í öllum
aldurshópum lesið og eru það 10 ára börnin sem koma út sem
mestu lestrarhestarnir. Af þeim sögðust 88,6% hafa lesið bók
eða bækur frá því um jól. Meðal 12 ára var þetta hlutfall 79,2%,
meðal 14 ára er lestrartíðnin aðeins meiri eða 79,6% en minnst
meðal 16 ára þar sem 68% segjast hafa lesið.
Spurt var um lestrarmagn og kom í ljós að margir hafa verið
iðnir við lesturinn. Meðal 10 ára barna höfðu þeir sem lásu um
jólin lagt að velli alls 443 bækur eða að meðaltali 2,87 bækur
hvert barn. 26 einstaklingar sögðust hafa lesið fimm bækur eða
fleiri.
Þau 12 ára börn, sem höfðu lesið eitthvað, höfðu lokið við
3,06 bækur hvert að meðaltali og eru með hæst meðaltal í
þessari könnun. Inn á milli virðast leynast miklir lestrarhestar
ekki síður en meðal 10 ára barnanna og 25 þeirra 12 ára barna
sem spurð voru sögðust hafa lesið fimm bækur eða fleiri.
Þegar litið er til 14 ára unglinganna er bókafjöldinn sem þeir
sögðust hafa lesið frá jólum alls 353 sem jafngildir því að hver
unglingur sem las á annað borð hafi lesið 2,45 bækur hver. Af
hópnum höfðu 11 einstaklingar lesið fimm bækur eða fleiri.
Af þeim unglingum sem eru orðnir 16 ára sögðust 32% ekki
hafa lesið neitt en þeir sem á annað borð líta í bók sögðust hafa
lesið alls 235 bækur eða að meðaltali 2,28 bækur frá jólum.
Fimm einstaklingar höfðu lesið fimm bækur eða fleiri.
Af þessum tölum má draga þær ályktanir að jólin séu ennþá
bókahátíð meðal flestra ungra Islendinga. Að sjálfsögðu er ekki
hægt að segja til um aðra tíma ársins útfrá þessari könnun en
telja má að ennþá séu jólin sá tími sem er vinsæll til lestrar.
Hins vegar má þó spyrja hvort bókaþjóðinni þyki nóg að um
80% barna og unglinga lesi því það táknar að um 20% lesi
ekkert, ekki einu sinni um jólin. Einnig má segja að þegar 32%
16 ára unglinga les ekkert um jólin þurfi að huga betur að því
hvað veldur að þessi aldurshópur hefur jafn litla lestrarlöngun
og raun ber vitni.
2.1 Kynjamunur
Það eru viðtekin sannindi að telja að stelpur séu meira fyrir
bækur en strákar. Þessi könnun styður þá kenningu því í öllum
fjórum aldurshópunum eru stelpurnar iðnari við lesturinn en
strákarnir.
Tafla 2.
Bóklestur eftir kyni
90_87,4,89’9, ____________ 88
■- 76,4 81,9
70,8 65,4 70,3

10 ára 12 ára 14 ára 16 ára
[] Strákar
[] Stelpur
Eins og sjá má eru stelpurnar alls staðar með meiri lestur en
strákarnir. Af 10 ára stelpum er 2,4% fleiri sem segjast lesa en
strákarnir. Við 12 ára aldurinn eru stelpurnar 5,5% fleiri. Mestur
er munurinn við 14 ára aldurinn þegar 17,2% fleiri stelpur en
strákar segjast hafa lesið. Munurinn minnkar aftur við 16 ára j
aldurinn þar sem hann er tæp 5%. Sé hópurinn skoðaður sem
heild hafa 75,2% strákanna í könnuninni lesið frá því um jól en
82,5% stelpnanna og er munurinn því alls 7,3% stelpunum í
hag.
2.2 Búsetumunur
Eins og sést á töflunum hér fyrir framan er talsverður munur á |
lestrartíðni ungmenna eftir aldri og kyni. Einnig þótti forvitni-
legt að skoða livort munur væri á bóklestri eftir búsetu, þ.e.
hvort merkjanlegur væri munur eftir því hvort börnin væru
búsett í Reykjavík eða úti á landi.
Þar sem úrtakið var ekki lagskipt heldur hreint slembiúrtak er
fjöldi einstaklinga úr hverjum landshluta breytilegur og endur-
speglar ekki fbúafjölda. Skiptingin í landshluta var gerð eftirá
og er með þeim hætti að póstnúmer 101-112, 170, 190-220, og
270 teljast til höfuðborgarsvæðis en öll önnur póstnúmer til
landsbyggðar.
Bóklestur eftir búsetu
Tafla 3.
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
10 ára 12 ára 14 ára 16 ára Heild
90,3
86.1-
-86,6-
73,3
79,6 79,5
73,8
62,9
.78,2_
□ Höfuðborg
□ Landsbyggð
Á þessari töflu sést að í flestum tilvikum er munurinn ekki
mikill milli landsbyggðar og höfuðborgar. Sé heildin skoðuð
hafa 79,6% þeirra sem búa á höfuðborgarsvæði lesið en 78,2%
þeirra sem búa utan þess svæðis. Einna mestur er munurinn
landsbyggð í hag varðandi 12 ára börn, en þar sögðust 86,6%
hafa lesið en aðeins 73,3% höfuðborgarbarna. Þetta snýst við
þegar kemur að 16 ára unglingum en þar hafa 73,8% höfuð-
borgarunglinga lesið en aðeins 62,9% unglinga utan þess
svæðis.
3. Bækur sem jólagjöf 1996
Einn tilgangurinn með rannsókninni var að kanna hvort ennþá
væri við lýði sú gamla hefð að gefa bækur í jólagjöf. Hver
einstaklingur var spurður hvort hann hefði fengið bækur í jóla-
gjöf, hve margar, hvaða bækur og hver hefði gefið þær. Með því
að telja upp þá titla sem hver og einn fékk var verið að leita
svara við því hvort þær bækur sem gefnar voru í jólagjöf væru
22
BÓKASAFNIÐ 22. ÁRG. 1998