Dagblaðið Vísir - DV - 31.10.1987, Blaðsíða 9

LAUGARDAGUR 31. OKTÓBER 1987.
9
Ódýrasta
auðýsingin
Þegar íslenska knattspyrnulands-
liöið lék gegn því sovéska á miö-
vikudaginn austur á Krímskaga
var þeirri viðureigu sjónvarpaö
beint um öll Sovétríkin. Og það á
sjálfum matmálstímanum, klukk-
an sjö aö kveldi, sem ekki er víst
að antisportistarnir á íslandi hefðu
látið bjóða sér. En í Sovét þurfa
þeir ekki aö gera skoðanakannanir
um vinsældir sjónvarpsefnis, enda
engin Stöð tvö i samkeppni. Þar í
landi vita þeir upp á hár hvað er
mikilvægast og merkilegast fyrir
hina sovésku þjóð og á miðviku-
daginn þótti það taka öllum af-
vopnunarviðræðum og flmm ára
áætluhum fram hvort sovéska fót-
boltalandsliðið næði sigri gegn
gestum sínum og mótheijum. Sem
og geröist.
Það má auðvitað minna á þaö í
framhjáhlaupi að í Sovétríkjunum
búa tvö hundruð og fimmtíu millj-
ónir manna en á íslandi tvö
hundruð fimmtíu þúsund. Tveggja
marka tap er því ekkert til að
skammast sín fyrir, jafnvel þótt við
sleppum höfðatölureglunni. Mér
býður í grun að ísland hafi aldrei
fyrr í sögu Sovétríkjanna verið
jafnrækilega í sviðsljósinu og þessa
kvöldstund á miðvikudaginn. Eða
hvenær hafa íslendingar áður ver-
ið í beinni útsendingu til tvö
hundruð og fimmtíu milljóna
manna? Það væri þá helst þegar
augu alheimsins mændu á hurðar-
húninn í Höfða í fyrra en þá var
heldur ekki verið að fylgjast með
fótmáli Mörlandans heldur leið-
toganna sem töldu ísland nægilega
afvikiö til að hittast. Og af því að
við erum alltaf að tala um að aug-
lýsa ísland á alþjóðavettvangi og
gera okkur gildandi í samfélagi
þjóöanna er mér til efs að hönnuð
hafi verið ódýrari auglýsing en
þessi frá Krímskaganum þar sem
Islendingar voru jafningjar Rúss-
anna í einn og hálfan tíma - hversu
margar nefndir og ferðamálaráð
sem settar hafa verið á laggirnar
til að úthugsa áróðursbrögð og her-
ferðir í þágu lands og þjóðar til aö
koma okkur á framfæri.
Að vísu kostar það eina og hálfa
milljón króna að senda strákana
niður til Svartahafsins til að standa
í Rússunum í þessari níutíu mín-
útna auglýsingu en þjóðarbúið og
ríkiskassinn þurfa ekki að hafa
áhyggjur af því. Það gera þeir einir
sem eru svo vitlausir aö taka þátt
í félagsstarfsemi fyrir ekki neitt.
Það þykir nefnilega ekki nógu fínt
eða fjárhagslega hagkvæmt að
spila fótbolta í nafni þjóðarinnar.
Þess vegna þurfa þeir að borga fyr-
ir þaö sjálfir.
Víðförlar sendinefndir
Á sama tíma og þessi kappleikur
fór fram bárust hins vegar fréttir
af því að austur í Moskvu sæti fjöl-
menni frá íslandi og Sovétríkjun-
um í viðræðum um sölu saltsíldar.
Varla þarf að spyrja aö því hvort
sú sendinefnd hafi mátt borga fyrir
sig sjálf, enda viðskiptahagsmunir
í húfi. Það er ekki heldur að spyrja
að leikslokum í viðræðunum þeim.
í gærdag voru saltsíldarsamningar
í höfn, þökk sé nefndinni - og úr-
slitunum í kappleiknum!
Reyndar vildi svo til að í sama
mund og íslenska landsliðið heim-
sótti Osló í síðasta mánuði og lagði
Norðmenn að velli á Ulleval dvaldi
þar íslensk þingmannanefnd sem
sótti fundi þingmannasambands
Atlantshafsbandalagsins. Já, þær
eru annasamar og tíðar, þessar ut-
anferðir, en þingmennirnir gáfu
sér samt tíma til aö skreppa á völl-
inn og hrópa áfram ísland af
einlægri ættjarðarást. Ekki þarf
heldur að spyija að því hver greið-
ir farareyri og dagpeninga fyrir svo
virðulega og ábúðarmiklá sendi-
nefnd sem gegnir því hlutverki að
fylgjast með í öryggis- og utanríkis-
málum hjá Nato. íslendingar eru
ómissandi fyrir hönd þjóðarinnar
þegar alvörumálin og öryggismálin
eru rædd og ekki er að efa að full-
trúar hennar á slíkum fundum
halda vel á okkar á málum og gera
mikið gagn.
Bruðlið skorið niður
Þaö hafa frammámenn í þjóð-
félaginu gert með prýöi, hvort
heldur í Thailandi eða Turku og
það er varla þeir megi vera að þvi,
blessaðir þingmennirnir okkar, aö
rýna í fjárlagafrumvarpið vegna
mikilla anna við að mæta fyrir
hönd þjóðarinnar hér og hvar um
heimsbyggðina á kostnað ríkis-
sjóðs sem telur það ekki eftir sér
að íslendingar mæti þar sem þeir
eiga að mæta.
Ollu þessu þarf að sinna og í
ríkiskerfinu er her manns sem hef-
ur það fyrir starfa að útvega
farmiðana, skipuleggja heimsókn-
irnar, reikna út dagpeningana og
vinna svo úr gögnunum til að
semja skýrslur um ferðalagið til að
undirbúa næsta ferðalag, hvort
heldur það er til að fylgjast með
alheimsmálunum, drekka kokkteil
með bræðraflokkunum ellegar
sækja fundi til að ákveða hvar á
að halda næsta fund. Þetta þekki
ég mætavel sjálfur eftir langa og
erilsama reynslu af þingmanna-
fundum og opinberum móttökum
sem kalla á yfirþyrmandi vinnu
fyrir þjóðrækna menn í kerfinu.
Eg veit hvað þetta er þreytandi og
þýðingarmikið og skil vel að ríkið
þurfi að hafa fiármagn og mannafla
til að standa undir þessu ættjarðar-
starfi.
En einhvers staðar í kerfinu
finnast þó menn sem hafa tíma til
að líta á fiárlagadæmiö og skera
niður óþarfa bruðl. Og það var ein-
mitt um það leyti sem íþróttatíma-
bilið stóð sem hæst að góðviljaðir
kontóristar, sem kunna skil á þjóð-
arhagsmunum og hafa lært í
útlöndum hvernig spara megi fé til
að eiga fyrir þjóðarhagsmununum,
fundu það út að íþróttahreyfingin
stæði ríkissjóði fyrir þrifum.
Það hafði líka verið tilkynnt opin-
berlega um sama leyti að ríkis-
stjórnin ætlaði að gefa alkóhólist-
unum fimmtán milljónir árlega, í
tilefni af því að þeir voru búnir að
vera þurrir í tíu ár. Sumir að
minnsta kosti. þótt aðrir hafi notað
tímann til að safna þreki til að detta
í það aftur. Þessa menn þurfti að
heiðra með fimmtán milljónum og
þá peninga verður einhvers staðar
að taka. Og hvað er þá nærtækara
en íþróttahreyfingin sem nú er
komin með lottó og græðir vikulega
stóra peninga?
Hvar á að taka peningana?
Jú. það er rétt að lottóið hefur
gefið af sér nær níutíu milljónir til
íþróttahreyfingarinnar á þessu ári.
Oryrkjar hafa líka fengið sinn
skerf. Þessum peningum hefur ver-
ið skipt bróðurlega á milli héraðs-
sambanda og sérsambanda sem
samtals eru um fiörutíu talsins.
Gott ef einstök íþróttafélög hafa
ekki fengið nokkra mola á sinn
disk. Knattspyrnusambandið fær
vel fyrir farinu til Sovétríkjanna
og svei mér þá ef ekki er afgangur
til að senda ólympíuliðið til Portú-
gal. En hvar á þá aö taka peninga
fyrir alla hina og allt lútt? Drengja-
landslið, unglingalandslið, kvenna-
landslið, æfingabúöir, íslandsmót,
starfsmannahald, upplýsingabækl-
inga, mótaskrár, knattspyrnuskóla
og svo framvegis? Rekstur Knatt-
spyrnusambandsins kostar fiöru-
tíu til fimmtíu milljónir króna á ári
hverju. Lottóið gefur knattspyrnu-
mönnum fimm milljónir í aðra
hönd þegar búið er að skipta tekj-
unum milli bágstaddra í íþrótta-
samtökunum og öryrkjabandalag-
inu.
Sömu sögu getur Handknatt-
leikssambandið sagt sem þarf að
senda lið til Seoul af því að þeir
voru svo óheppnir að komast í úr-
slit á ólympíuleikunum. Sundfólk-
ið okkar er að hamast viö að æfa
sig til þátttöku og frjálsíþrótta-
menn jafnvel líka. Skíðafólk,
júdómenn og enn aðrir lifa einnig
í þeirri bjartsýni að komast á
ólympíuleika til að keppa fyrir
hönd íslands. Öll mun þessi þátt-
taka kosta á milli tuttugu og þrjátíu
milljónir.
Þá er ótalið allt grasrótarstarfið
í íþróttahreyfmgunni en samtals
er áætlaö að rekstur íþróttahreyf-
ingarinnar kosti sjö til níu hundruð
milljónir á hverju ári. Hvar á að
taka þessa peninga? Hvernig er
þetta hægt?
Jú, með skilningi atvinnnufyrir-
tækja, handboltabrauði, happ-
drættum og endurgjaldslausum
forystustörfum þúsunda manna
um allt land hefur þetta einhvern
veginn tekist. íþróttirnar hjara enn
og hafa raunar heldur braggast
með tilkomu lottósins. Nú er jafn-
vel talið að hagnaðurinn af lottóinu
geti greitt sirka tíu prósent af starf-
inu. Þetta er auðvitað gleöileg
breyting fyrir íþróttafólk en mestu
gleöina viröist hún samt hafa vakið
í kontórunum í kerfinu. Þar hafa
þeir sem sagt komist að þeirri nið-
urstöðu aö íþróttahreyfingin græði
svo mikið að nú þurfi ríkið ekki að
leggja meira fram af sinni
hálfu!
Matarskatti frestað
Um tíma leit út fvrir að ríkis-
stjórnin þyrfti að leggja matarskatt
á þjóöina til að eiga fyrir utanferð-
um sendinefndanna sem vinna
fyrir þjóðarhag. Hún þarf lika að
eiga fyrir niðurgreiðslum til land-
búnaðarins svo hann geti haldið
áfram að framleiöa kindakjöt sem
endar á haugunum. Ekki af því að
fólk hafi ekki efni á að borða kinda-
kjötið heldur vegna þess að það
hefur einfaldlega ekki lyst á allri
þessari offramleiðslu.
En ríkisstjórnin liefur uppgötvað
að almenningur þurfi að éta mat-
inn til að lifa það af að njóta þeirra
þjóðarhagsmuna sem á\1nnast í
opinberum utanferðum. Nú hefur
verið ákveðið að fresta þessum
matarskatti. Þannig hefur ríkis-
stjórnin gengið á undan með góðu
fordæmi og játað á sig mistökin
sem fólust í þvi að skattleggja mat-
inn sem ekki þarf að henda.
Þetta er gott og blessað. nema
hvað nú bendir flest til þess að ekki
verði mikið afgangs fyrir smáfugl-
ana. sem gegna því auma hlutverki
að presentera þjóðina í útlöndum.
án þess að þjóðarhagsmunir séu í
húfi. Strákurinn í Njarðvíkunum.
Eðvarð heitir hann, sem búinn er
að synda tuttugu kílómetra á dag
til að synda fimmtíu metra í Seoul
undir fána íslands. veröur að bíta
í það súra epli að þjóðin eigi ekki
fyrir farinu handa honum. Hand-
boltamenninrir verða að herða átið
á handboltabrauðinu og fótbolta-
strákarnir, sem höfðu matmálstím-
ann af Sovétþjóðinni með því að
standa í liðinu hans Gorbatsjov,
þeir verða víst áfram að borga fyr-
ir sig sjálfir ef þeir dirfast að sýna
sig á fiarlægum stöðum í framtíð-
inni.
> Nema það kraftaverk gerist að
þingheimur sjái að sér og skilji að
lífið er meira en lottó og Nató og
það kostar jafnmikið að ferðast
milli landa hvort heldur þú ert 'í
þingmannaleik eða íþróttaleik. Þá
er von. Þá er smáglæta að fiárveit-
ingarvaldið taki ofan fyrir því
æskufólki sem leggur það á sig að
vera íslendingar.
Meira er í rauninni ekki fariö
fram á. Ellert B. Schram