Dagblaðið Vísir - DV - 14.11.1987, Blaðsíða 6

6
LAUGARDAGUR 14. NÓVEMBER 1987.
Útlönd
Dýrtíðíkjöl-
far verð-
hrunsins
PáH VflhjálmsBon, DV, Osló:
Norðmenn verða að herða
sultarólina eru þau skilaboð sera
ríkisstiómin sendir út þessa dag-
ana.
Um næstu áramót mun verð á
vörum og þjónustu, eins og tó-
baki, bensíni og Suðurlandaferö-
um hækka, vegna þess aö
ríkiskassinn vill fá meira í surn
hlut.
KauphaUarhrunið síöustu vik-
urnar og slæm staða dollarans
kippti stoöunum undan fjár-
hagsáætlunum rikisstjómarinn-
ar.
Til að bregðast viö þessum nýju
aðstæðum verður einnig gripið til
þess ráös aö draga úr útgjöldum
ríkissjóðs.
Peningamarkaður
INNLÁNSVEXTIR (%) hæst
Innlán óverðtryggö
Sparisjóðsbækurób. 19-21,5 Sp
Sparireikningar
3ja mán. uppsögn 19-23 Ab
6 mán. uppsögn 20-25 Ab
12 mán. uppsögn 22-28 Úb
18mán. uppsogn 31 Ib
Tékkareikningar, alm. 6-12 Sp
Sértékkareikningar 8-20.5 Sp
Innlan verötryggð Sparireikningar
3ja mán. uppsögn 2 Allir
6mán. uppsogn 3.5-4 Ab.Úb, Lb.Vb
Innlán meðsérkjör- 19-34 Sp vél.
um Innlán gengistryggð
Bandarikjadalir 6.5-8 Ab
Sterlingspund 8,5-9 Ab.Úb, Vb.Sb
Vestur-þýsk mörk 3-4 Ab
Danskarkrónur 8.5-10 Vb
ÚTLÁNSVEXTIR (%) lægst
Útlán óverðtryggð
Almennirvixlar/forv.) 31-33 Sb
Víöskiptavíxlai(forv.) (1) 33-36 eða kaupqenqi
Almennskuldabréf 31-35 Sb
Viðskiptaskuldaþréf (1) kaupgengi Allír
Hlaupareikningarívfirdr.) 33-36 Lb, Bb
Utlán verðtryggð
Skuldabréf 9-9.5 Úb.Sb. Sb
Útlán til framleiðslu
ísl. krónur 29.5-31 Sb
SDR 8,25-9.25 Sp
Bandarikjadalir 9.25-10.75 Sp
Sterlingspund 11,50-12 Vb.Bb
Vestur-þýskmörk 5,75-6,75 Sp
Húsnæðislán 3,5
Liteyrissjóðslán 5-9
Dráttarvextir 45.6 3.8 á mán.
MEÐALVEXTIR
óverðtr. nóv. 87 31,5
Verðtr. nóv. 87 9.1
VÍSITÖLUR
Lánskjaravisitala nóv. 1841 stig
Byggingavísitala nóv. 341 stig
Byggingavísitala nóv. 106,5stig
Húsaleiguvisitala Hækkaði 5%1 okt.
VERÐBREFASJÓÐIR
Gengi bréfa verðbréfasjóða
Ávoxtunarbréf 1,3079
Einingabréf 1 2.420
Einingabréf2 1.417
Einingabréf 3 1,498
Fjölþjóðabréf 1.060
Gengisbréf 1.0295
Kjarabréf 2,420
Lífeyrisbréf 1 216
Markbréf 1.239
Sjóðsbréf 1 1,178
Sjóðsbréf 2 1,135
Tekjubréf 1,268
HLUTABREF
Söluverð að lokinni jöfnun m.v. 100 nafnv.:
Almennartryggingar 114 kr.
Eimskip 278 kr.
Flugleiðir 196 kr.
Hampiðjan 118 kr.
Hlutabr.sjóðurinn 119 kr.
Iðnaðarbankinn 143 kr.
Skagstrendingur hf. 182 kr.
Verslunarbankinn 126 kr.
Útgerðarf. Akure. hf. 160 kr.
(1) Við kaup á viðskiptavíxlum og við-
skiptaskuldabréfum, útgefnum af þriðja
aðila, er miðað við sérstakt kaupgengi,
kge. Búnaðarbanki og Samvinnubanki
kaukpa viðskiptavíxla gegn 31% ársvðxt-
um og nokkrir sparisj. 30,5%.
Skammstafanir:. Ab = Alþýðubankinn,
Bb = Búnaðarbankinn, Ib = Iðnaðarbank-
inn, Lb = Landsbankinn, Sb = Samvinnu-
bankinn, Úb= Útvegsbankinn,
Vb = Verslunarbankinn, Sp = Sparisjóð-
irnir.
Nánari upplýslngar um peningamarkað-
Inn birtast i DV á fimmtudögum.
Samstarf við Breta
og Bandaríkjamenn
Páll Vilhjálmsson, DV, Osló:
Einn valdamesti maður norska
Verkamannaflokksins á áratugun-
um eftir stríð, Haakon Lie, hefur sagt
í blaðaviðtali að starfsmenn breska
og bandaríska sendiráðsins hafi ver-
ið sem heimilisvinir í höfuðstöðvum
Verkamannaflokksins á árum kalda
stríðsins.
Fyrst vildi Lie ekki tjá sig um mál-
ið en veitti síðan blaðamanni Norska
dagblaðsins viðtal á vetrardvalarstað
sínum í Florida í Bandaríkjunum.
Haakon Lie var aðalritari norska
Verkamannaflokksins árin 1945-1969
og einn af fáum mönnum sem gat
skákað Einari Gerhardsen, forsætis-
ráðherra og leiðtoga flokksins.
í haust hefur verið mikil umræða
í norskum íjölmiðlum um njósnir
norska Verkamannaflokksins og al-
þýðusambandsins um kommúnista
og róttæka vinstri menn. Þótt það sé
vitað að Haakon Lie búi yfir mikiili
vitneskju um þennan kafla í sögu
Noregs hefur hann þráfaldlega neit-
að að tjá sig um málið við fjölmiðla.
Fyrr í vikunni birtu norskir fjöl-
miðlar áður óþekktar heimildar um
samstarf Haakon Lies um banda-
rí'sku leyniþjónustuna á árunum um
og eftir seinni heimsstyrjöldina.
Heimildirnar eru komnar frá sagn-
fræðingnum Dag Tangen sem er
sami maðurinn og fann þau banda-
rísku skjöl er varða ísland og eru
áberandi í íslenskum fjölmiðlum
þessa dagana.
Þegar upplýsingarnar frá Tangen
voru bornar undir Lie í símaviðtali
í norska sjónvarpinu sagði hann
fréttamanninum að fara til helvítis.
Tveimur dögum seinna var hann svo
tilbmnn að ræða við blaðamann aft-
ur. í viðtali við blaðamann Norska
dagblaðsins sagði Lie að samstarfið
milli bandarískra og breskra yfir-
valda hefði verið umfangsmikið á
árunum eftir stríð. „Þeir fengu að
vita allt sem þeir vildu vita um
Verkamannaflokkinn og voru eins
og heimilisgestir í höfuðstöðvum
okkar,“ sagði Lie.
Lie vildi ekki fara nánar út í það
hvemig samstarfinu var háttað og
að hve miklu leyti Verkamanna-
flokkurinn fór að óskum Breta og
Bandaríkjamanna.
Fyrr i vikunni sagði Haakon Lie,
aðalritari norska Verkamanna-
flokksins 1945-1969, sjónvarps-
fréttamanni að fara til helvítis er
hann var spurður um samstarfið við
bandarisku leyniþjónustuna. Nú hef-
ur hann leyst frá skjóðunni.
Sænsku fangamir nú á bandi unHa
Guniflaugur A. Jónsson, DV, Lundi
Svíamir tveir, sem hafa í rúma tvo
mánuði verið í haldi unitahreyfing-
arinnar í Angóla, hafa komið fram á
blaðamannafundi í Jamba, höfuð-
stöðvum hreyfingarinnar.
Sögðust þeir hafa það gott og hafa
verið meðhöndlaðir mjög vel á fjórt-
án hundruð kílómetra langri göngu-
ferð sem þeir hafa nú að baki eftir
að hafa verið handteknir í septemb-
erbyrjun.
Svíamir tveir sögðust nú sjá unita-
hreyfmguna í allt öðru ljósi en áður
og að þeir væru þeirrar skoðunar að
sænska ríkisstjórnin ætti að láta af
Svíarnir Gunnar Sjöberg og Kent Anderson sem verið hafa fangar unita-
hreyfingarinnar í Angóla í tvo mánuði. Símamynd Reuter
efnahagsaðstoð sinni við angólsk
stjórnvöld og styðja unita í staðinn.
Voru þeir mjög gagnrýnir í garð
sænsku ríkisstjórnarinnar fyrir slæ-
lega frammistöðu hennar í málinu.
Þriðji Svíinn lést við árás unita á
flutningalest sem Svíarnir voru í.
Þeir unnu allir við þróunarstörf í
Angóla.
Mál þetta hefur vakið gifurlega at-
hygli í Svíþjóð og í Bandaríkjaheim-
sókn Ingvars Carlssonar fyrr í háust
var þetta eitt af þeim málum sem
hann ræddi við Ronald Reagan um.
Fór Carlsson fram á aðstoð hans við
að fá Svíana lausa úr haldi.
Danmörk
Einkennisbúningi lögreglu stolið
Haukuj L. Hauksson, DV, Kaupmannahöfn:
Splunkuný lögreglustöð í út-
hverfi Kaupmannahafnar fékk
heimsókn þjófa aðfaranótt fimmtu-
dags. Stálu þeir tveimur hlöðnum
skammbyssum, þremur talstöðv-
um, kylfum og einkennisbúningi.
Lögreglustöð þessi var opnuð fyr-
ir skömmu til þess að þjóna íbúum
nágrennisins en ekki var fyllilega
búiö að ganga frá öryggismálunum.
Voru byssurnar til að mynda í læst-
um stálskáp sem þjófarnir áttu
auðvelt með að brjóta upp. Átti
stöðin von á traustum peningaskáp
til að geyma byssur í en afhendingu
hans seinkaði.
Lögreglan varar nú við einum
eða fleiri fólskum lögregluþjónum
sem gætu stöðvað vegfarendur. Er
mælt með að vegfarendur biðji um
skilríki einkennisklædds lögreglu-
þjóns á næstunni ef engin augljós
ástæða er fyrir afskiptum hans.
Tannlæknar stuðla að myndun hola
Haukur L. Hauksson, DV, Kaupmannahöfn:
Samkvæmt nýrri rannsókn, sem
birtist í nýjasta hefti danskra tann-
lækna, geta þeir stundum verið
jafn skaðlegir tönnum okkar og
hinir frægu Karíus og Baktus.
Því er haldið fram að tannlæknar
orsaki oft myndun hola í tönnun-
um þegar þeir stinga og skrapa með
hinum oddmjóu verkfærum sínum
sem þeir nota til að finna tann-
skemmdir á byrjunarstigi. Hinar
oddmjóu tangir eða sondur geta í
sjálfu sér sett af stað atburðarás í
tönnunum sem síðan leiðir til holu-
myndunar.
Doktor Anders Thylstrup hefur
ásamt aðstoðarfólki athugað 196
útdregna endajaxla frá ungu fólki
sem var 18 ára. Helmingur unga
fólksins var rannsakaður af tann-
lækni viku fyrir töku endajaxl-
anna. Notuðust tannlæknarnir þá
við hina oddmjóu töng eða sondu.
Eftir töku endajaxlanna voru þeir
skoðaðir gaumgæfilega undir smá-
sjá. Kom í ljós að meira eða minna
alvarlegir tannskaðar voru á 60
jaxlanna. Hjá hópnum, sem ekki
var rannsakaður með oddmjóu
verkfæri fyrir töku jaxlanna, var
aðeins um yfirborðskenndar
skemmdir aö ræða á 7 endajöxlum.
Segir Thylstrup að þetta sé gott
dæmi um skoðunar- eða greining-
araðferð sem geri meiri skaða en
hitt. „Notkun hinnar oddmjóu
sondu hefur verið reglubundin hjá
tannlæknum í mörg ár þegar tenn-
ur hafa verið skoðaðar með tilliti
til holumyndana. Hin seinni ár
hafa æ fleiri tannlæknar hins vegar
skilið að betra er að notast við aug-
un eingöngu og þá aðeins við sondu
til að skafa skán burt svo hægt sé
að sjá betur. Ég vildi óska að hnúð-
ur yrði settur á odda sondanna svo
þær verði ekki skaðlegar."
Thylstrup hefur verið forgöngu-
maður hinnar nýju tannlækna-
meðferðar þar sem haft er í huga
að byrjunarmyndun holu verður
oft ekki að neinu ef hreinlætið er
bætt á viðkomandi stað. Áður settu
tannlæknar oft fyllingu til „örygg-
is“ þegar sondan eða töngin festist
í einhverju sem gæti orðið að holu.
í dag eru tannlæknar meðvitaðri*
um að oft er betra að setja ekki
fyllingu strax í byrjun. Þaö er þessi
sýn á tannlækningarnar sem tann-
læknarnir kalla „hinn ánægjulega
boðskap". Það er að hægt er að
fækka holum með því að bora ekki
of snemma og þess í stað hindra
mögulega þróun holu með hrein-
læti.
Rannsakendur líta á hina
oddmjóu sondu sem afar gamal-
dags og í raun óþarft verkfæri í
leit að holum. Sé beinlínis rangt að
nota sondu eins og tíðkast hefur
um áraraðir. Notkun hennar er þó
svo útbreidd að nokkur tími getur
liðið áður en allir tannlæknar við-
urkenna að skipta eigi um aðferð.
Nota augun meira og sonduna
minna.
Tannlæknar eru nú sagðir stuðla að tannskemdum með tólum sinum.