Dagblaðið Vísir - DV - 18.12.1993, Qupperneq 28

28
LAUGAllDAGUR 18. DESEMBDR 1993
FAGOR
RÖNNING
BORGARTÚNI 24
SÍMI 68 58 68

J 1
250 Itr. kælir - 90 Itr. frystir
Mál HxBxD: 175x60x57
Tvísk. m/frysti að neðan
U S ■ 2 3 6 0
49.900-
STGR. AFBORGUNARVERÐ KR. 52.500-
282 Itr.kælir - 78 ttr.frystir
Mál HxBxD: 171x60x57
Tvísk. m/frysti að ofan
U S ■ 2 2 9 0
46.900-
STGR. - AFBORGUNARVERÐ KR. 49.40CF
212 Itr.kælir- 78 Itr.frystir
Mál HxBxD: 147x60x57
Tvísk. m/frysti að ofan
U S - 1 3 0 0
265 Itr.kælir- 25 Itr.fyrstih.
Mál HxBxD: 140x60x57
Líkaminn tekur
breytingum
„Oft tala menn um „gelgjuskeið-
ið“ án þess aö vita glöggt, hvað
þeir eru að tala um. Hugtakið er
mjög gamalt, en jafnvel hálærðir
málfræöingar vita ekki með vissu,
hvað það þýðir. Heitið „gelgja" sem
nú er útdautt í málinu, þýddi senni-
lega eitthvað líkt „glenna" eöa
„gála“, en var einkum notað yfir
unglinga, sem voru að fá „hvolpa-
vitið“ og þóttu óstýrilátir eins og
hundar „á lóðaríi". Svona var talað
um unglingana í gamla daga. Allt
eru þetta neikvæð og niðrandi hug-
tök um kynlíf unglinga, en fyrr á
öldum var það talið ósiðlegt og
reynt að kúga þá til skírlífis.
Nú er öldin önnur, menn eiga að
vera upplýstari og skilja að kyn-
hvötin er ekkert til að skammast
sín fyrir. Nú er því kannski eðli-
legra að tala um kynþroskaskeiöið.
Þá gerist það fyrir áhrif innri
kirtlavökva eða hormóna, að barn-
ið breytist í kynþroska einstakling.
Líkamlega séð þroskast þá ytri
kynfærin sem og allt æxlunarkerfi
líkamans, en tilgangur þess er ein-
faldlega að ungi maðurinn geti
barn og unga konan fæði það og
þau viðhaldi þannig mannkyninu
eins og sérhver önnur dýrategund
á jörðinni.
Bamið
verður stórt
Líkamsbreytinging sem þetta út-
heimtir gerist ekki á einum degi
eða nóttu. Þar er þvert á móti um
að ræða svo hægfara breytingar,
að menn verða þeirra varla varir.
Fyrst eru þær lengi að gerjast innra
með ungiingunum, þangað til loks
að ýmsar ytri breytingar fara að
koma í ljós. Þá kippast hinir full-
orðnu við og benda stolt á þessi
greinilegu ummerki þess að bamið
þeirra sé að „verða stórt".
Bömin sjálf verða breytinganna
líka vör - og oftast á undan hinum
fullorðnu - stundum bregður þeim
í brún yfir þeim furðulegu breyt-
ingum, sem era að verða á líkama
þeirra. Þá fer allt í einu að mynd-
ast hárvöxtur á hinum undarleg-
ustu stöðum, sem fram að þessu
vora með öllu hárlausir. Þá byija
bömin líka að ,,spíra“, svo að þau
vaxa upp úr öllum sínum fótum og
foreldrarnir stynja yfir kostnaðin-
um við að fata þau. Þó að krakkam-
ir vilji gjarnan „verða stórir", þá
líkar þeim ekki allskostar við það,
hvemig öll líkamshlutfoll era að
breytast, vita t.d. varla hvar þau
eiga að koma fyrir þessum löngu
skönkum. Eina huggunin er, að
svona fer líka fyrir öllum jafhöldr-
um þeirra.
Bæði strákar og stelpur verða að
þola þessar breytingar, enda þótt
þær séu æði ólíkar.
Fullorðin 13 ára
í framstæðum þjóðfélögum fá
unglingar strax með kynþroskan-
um inngöngu í samfélag hinna full-
orðnu. Þau verða að taka á sig
sömu störf og skyldur og þeir full-
orðnu. Þau era látin giftast og era
enn komung, þegar þau eignast sín
fyrstu böm.
í nútímaþjóðfélögum eru 13 til 15
ára unglingar orðnir kynþroska
líkamlega, svo aö þeir geta raun-
verulega eignast böm. En ýmislegt
stendur í vegi fyrir því í þjóðfélag-
inu, aö þau geti leyft sér það. Þau
era flest í skólanámi og geta ekki
séð sjálfum sér farborða, hvað þá
annast um bam. Lagalega séð eru
unglingamir heldur ekki orðnir
fullorðnir né sjálfs sín ráðandi.
Enn á eftir að líða langur tími, áður
en þau þroskast inn í foreldrahlut-
verkið. Með því er átt við að það
nægi ekki að hafa líkamlegan
þroska, heldur verði þau líka að
þroskast félagslega og tilfinninga-
lega.
0000
AÐEINS I DAG
OG Á MORGUN
GLÆSILEGAR ÁLTÖSKUR
Tilvaldar fyrir
, myndavélina
\ eoa onnur
ORQÖ vðnduð
\ ***——oT/ ahn H
áhöld.
ATHUGIÐ!
TAKMARKAÐ MAGN
Upplagðar
í bílinn,
sumarhúsið
eða heimilið.
ATHUGIÐ!
TAKMARKAÐ MAGN
OPIÐ LAUGARDAG \
KL. 10-18.
SUNNUDAG KL. 13-17.
FAXAFEN 9 - SÍMI 91-677332
Ung og bálskotin:
Þegar
gelgjan tekur
völdin
Ung og bálskotin og kunnum ekk-
ert að passa okkur er nafn á nýrri
fræöslubók um kynþroskaár ungl-
ingsins sem Fjölvaútgáfan hefur
sent ffá sér. Bókin er þýdd og að-
löguð íslenskum aðstæðum af Þor-
steini Thorarensen og ritstjóm
Fjölva. Jóna Ingibjörg Jónsdóttir
sá um ráðgjöf. í bókinni er komið
víða við og reynt að svara sem flest-
um spurningum sem brenna á vör-
um unglingsins. Hér verður gripið
niður í kafla um gelgjuskeiðið.