Dagur - 12.02.1968, Page 34

ganga hverju sinni í kröfum' á
hendur Dönum. Að lokum varð þó
þjóðin nokkurn veginn sammála
um að krefjast fullveldis, sem og
fékkst 1918. En nokkru áður þótt-
DABUR
-♦•H0 Ritstjóri: Ingimar Cydal.

Aknrryrt 12. ftbrdar 19»
TU lesendanna.
Til tkunmt llmt htlt (tlenitinRtr
■k.ptrt I ft|4mniiUfloUj eflir tl
maðu þeirrt lil drilumáltnnt viA
Dtni. A [x.m diifum Módu um
btndtmll og H|Arntrtb<mll eKl t {
bllðt hji loryöngumftnnum llokV
A þrttu hefir ordid brryting t
tllrt tiduMu árum. P6 nð gftmlu'
flokltnölnin tjru mn vlð llði,t>á tru,
þtu cliki tnntð m dtuður bdkttil
ur. cr tngt þjrðingu hcf.r fyrir
tfjdmmiltllt.ð f Itndinu. Oðolu
dcilumálm cru úr tðguoni, tð mintu
kotl. fyr« um unn.
Fyrir rát vlðburðtnnt cr þtð
vcrtluntrmálið f vlðutlu mcrkinjpi,
tð þungtmlðju f r«ðu og ri'i. f*áð
mál t/nitl Kllt tð vcrftt gtunðvðll-
ur nýrrtr flokkttkipuntr f Itndinu,
þð cnn tjcu þcir flo>ktr ckki form-
frgt lul.r.
_ Að nokkru lcyli cr poð MyTjðld-
in miklt. tcm þcttu veldur. Ltndt-
birgðt fyri.......m.«r, u M. ,
grlpt á þcmum ncyðtrtlmum.
tf tllc.ðingum ðloðtrinv
. I rtun og vctu eru ;«ki ncr
tvcir flukktr hjcr I Itndi nú k
ticodu/. Anninvcgar cru fkt
1 Og þrirrt fylgtflikir
tcm hjer hcfir veri
mðl fltt á mcðlcrð
flctlrt mált á þcttum llmum, þð
þtu heyri cltki bcml undu vmlun
irmiltð. Mí þw l.l tcfnt dýrllðw-
ráðvftfinir og mirgt fltut.
f inlivCTOVtginn hcfír þnð tfvik-
ttl þtnnig, að llrtl blðð.n htft
hncigvfl lil lylgil við kaupmtnnt
itcfnuni. þtr á mcðcl eru btcði
Akurryrtrblððin.
Vmtir áhugtumir mcnr
norðtnltndt, tcm ckkí geft
við hugtunirhátt
htft fundið tárf I
legt þtð wrri tð
bltði bfcv í Akurcyri, cr þar grcta
btrt tkoðcbr dmr L Hcflr þcim
funditt þcir tfteðu vtrnarltutlr gvgn
áritum á ttefnu þá, cr þdr iðhytl-
Itl. Stmfðk htft myndctl I þvf tkym
tð ríðt bðl á þettu. Árangur þdm
ttmltkt cr bltð þtð, cr hár biriiM
Ptð cr ckki lillum vtndkneðum
bundið tð ráðtM I ðtgáfu bUðt
þcawm tlmum. Vcrðhll pcningtnnt
I vtrð tð
ur cn tnntractiðtr. f’tpplr og prcnt-
un htlt Mrg.ð grtðcrlcga f vcvði cint
! og vrnlt má. Til þctt tð rc.tt tjCr
| ckkl hurðtrit um ð.l, hcfir þtð ráð
tkoðunum, icm cr illt við Itndt- hjrr um. Otngt má tð þvf vftu, tð
uniM og I
tUtmnUL
M numcgm tru þcir, e» telji Itodt-
vcrtlunnu þjððcnuuðtyn, pcðtn
Mriðiau cfclu itoUr, og þcir tem
f'ccttr Ittr ýllku kugcraácfnu,
þnð tð þotu bUði, hrtð illgá/a
þcvt tjc I tmáum Mfl. Ea vcl cru
þeir tðmu bcðo.r tð tikuyi cvfið
I lcikjnt, tcin hjer «r drtpið I. Bcðnir
nu «m llka tð minnttC bUðtott.
cr úl voru grfin hjer á U*d. fyrb
ckki lengri Mma cn 20 til 20 árum.
W voru þtu ekki mikil fyrirferðnr
og Ijetu mton tjcr þðnag|t. Mcnn
vcrðt áð femjt tjcr nKgjutcmi ml
á þcttura crfiðu llmum. Nokkur
huggun rifti þtð llkj jð vctj le»-
codum bUðtint, tð dnkvcrnvcgio*
kgM þtð I tðMJodcndur þcm tð
ktupmcnn finni ckkl hjá t#r Mrrkt
hvðt lil að Myðjj þjð mcð tuglyt-
inguni, tvo tð rúm pcvt mun tð
meMu upp lckið tf tlmcnnu lctmáli.
Mcð þctui cr þð tlh ckkl gH.ð f
tkyn, tð tilgangur þcttt bltðt H«
U tð lýnj kJupmtnniit|Cttinn* ncitn
btadtktp, þvl þtð vill rteðt hvcrt
tkiln. og iit«9. hver tem I hhjl á.
Tekið Mul þtð hjer Iram. tð »o
virðril tcm Undtl|ðm tú, cr nú «1-
ur tð völdum, vcrði á Mundum fynr
mjðg ðnKxgrelnum, ðmildum og
jifnvel rlgcrlcgt röngum dðmvm og
átðkunum úr ýmtum áttum. fyrir
frtmkvrmdir tintr og idðiUfinir.
ÞelU vcrður tð riljaM iUt ftrið. og
jnun þvi bltð þetti bcra hönd fyrir
hðfuð Mjðmjrmntr, þcgtr hún cr
hðfð fyrir rangri tðk eðt gcvðir
bcnntr rangfrrðtr rðt llgðtr út á
rrrri vcg. En áulið mun * h.on
hðginn þnð, er hetmi lcrM óhðnd-*
UlcgL
Að ððru lcyti tkjf hjer tkkl fjðl-
Svona leit 1. tölublað Dags út.
ust menn sjá hvert stefndi og þá
fóru gömlu flokkarnir að riðlast og
vísir að flokkaskipingu um innan-
landsmál hófst. Framsóknarflokk-
urinn var sem kunnugt er stofnað-
ur 16. des. 1916, en við landskjör
þá um sumarið hafði verið borinn
fram listi „óháðra bænda“ og kom-
ið Sigurði Jónssyni í Yztafelli á
þing. Þau samtök urðu fyrsti
kjarninn í Framsóknarflokknum
og aðdragandi hans. Jónas Jóns-
son frá Hriflu var senj kunnugt ér
aðal upphafsmaður að þessum
samtökurn. Snemma á næsta ári
hófst útgáfa Tímáns, fyrsta mál-
gagns F ramsóknárf lokksins.
Studdi blaðið „íslendingur" í
fyrstu flokkinn, enda var þá Ingi-
mar Eydal við ritstjórn hans.
Þetta gat þó ekki orðið til lang-
frama og varð „íslendingur" síðar
aðal málgagn andstæðinga flokks-
ins hér norðanlands.
Samvinnumenn og Framsókn-
menn hér á Akureyri, Eyjafirði og
34 DAGUR 50 ÁRA
víðar á Norðurlandi vildu þá fá
sitt eigið málgagn. Stofnuðu þá
nokkrir þeirra hlutafélag, hófu út-
gáfu Dags og réðu Ingimar Eydal
ritstjóra hans. Kom fyrsta tölu-
blað hans út 12. febrúar 1918,
sem í upphafi þessa máls er getið.
Var Ingimar ritstjóri blaðsins í
það sinn til ársloka 1919. Síðan
tók hann aftur við ritstjórninni
1928 og var þá ritstjóri blaðsins
til 1945, þá orðinn 72 ára. Aðal-
starf Ingimars var aldrei blaða-
mennska, nema ef telja skyldi síð-
ustu 6 árin frá 1939, er hann lét af
kennarastörfum. Hann var kenn-
ari og launin fyrir kennsluna
munu lengi hafa verið aðal tekjur
hans, því ekki gat blaðið í fyrstu
greitt nein veruleg laun fyrir rit-
stjórnina. Það var í fyrstu í litlu
broti og kom út aðeins á tveggja
vikna fresti. En þó Ingimar yrði
lengst af að hafa blaðamennskuna
í hjáverkum, var hann engu að
síður ágætur blaðamaður: Ske-
leggur baráttumaður fyrir málstað
Framsóknarflokksins, en þó
drengilegur í málaflutningi, ritfær
í bezta lagi og fylgdist mjög vel
með í stjórnmálum og tímanum
yfirleitt, einnig því sem gerðist
utanlands. Á fyrstu árum Dags var
ort landskunn vísa um íslenzku
blöðin. Hún endaði svo:
„Á næturhimni norðurlenzka
blaða
upp er runninn Dágur lágur
skær.“
:r! írriÍB 3,1 .• i - •/ • •.> ! J-n ■ . '
Við Ingirúar Eydal vorum lengi
samverkamlenn, fyrst og fremst í
stjórn káupfélagsins og svo að
nokkru viÖ blaðið, eftir að Fram-
sóknarfélögin í bæ og sýslu tóku
við rekstri þess af hlutafélaginu,
sem hóf útgáfuna. Allar minningar
mínar um hann eru mér kærar og
hugljúfar. En það er önnur saga,
sem ekki verður rakin í þessu sam-
bandi. Svipaðar minningar á ég
líka um heimili Ingimars, konu
hans, frú Guðfinnu Jónsdóttur,
sem hann kvæntist 28. sept. 1907,
en hún andaðist 23. sept. 1956.
Barna þeirra minnist ég einnig,
sem ég þekkti. Sérstaklega er ég
þakklátur dætrum þeirra, Hlíf og
Þyri, fyrir það hvað þær önnuðust
vel um föður sinn í ellinni. Ingi-
mar Eydal andaðist 26. desember
1959.
Jónas
Þorbergsson
Eftir að Ingimar Eydal taldi sig
tilneyddan að hætta ritstjórn
Dags í árslok 1919 af persónuleg-
um ástæðum, en ekki vegna neins
ágreinings við aðstandendur blaðs-
ins, varð hlé á útgáfu blaðsins um
tíma, ritstjóra vantaði. Framsókn-
armenn hér um slóðir fundu þó, að
við svo búið mátti ekki standa.
Útgáfu blaðsins varð að hefja á
ný og fá ritstjóra. Kom þar niður
ræðum manna að Jónas Þorbergs-
son, þá á Halldórsstöðum í Laxár-
dal, mundi heppilegastur eí hann
fengist. Var Bergsteinn Kolbeins-
son bóndi í Kaupangi sendur aust-
ur til að fala Jónas til starfsins.
Tókust samningar með þeim. Setti