Frjáls verslun - 01.12.1959, Blaðsíða 2

Pétur Benediktsson:
Ekki eintómir englar —
Áclrepa um endurskoÖun bankalaganna
Árið 192ó ákvað Alþingi að kjósa milliþinga-
nefnd til þess að íhuga og gera tillögur um
hvernig seðlaútgáfu ríkisins skyldi fyrir komið
og einnig að öðru leyti að undirbúa endurskoðun
á bankalöggjöf landsins. I nefndina voru kosnir
alþingismennirnir Ásgeir Ásgeirsson, Benedikt
Sveinsson, Jónas Jónsson, Magnús Jónsson og
Sveinn Björnsson.
Einn nefndarmanna, Benedikt Sveinsson, lagði
til að stofnaður væri nvr banki, Ríkisbnnlá Is-
lcinds. Hann átti fyrst og fremst að gegna venju-
legum störfum seðlabanka, en jafnframt skyldi
hann annast veðlánastarfsemi samkvæmt lögum
um Ríkisveðbanka Tslands sem samþykkt höfðu
verið nokkrum árum fyrr en aldrei komizt til
framkvæmda.
Hinir nefndarmennirnir fjórir lögðu til að
Landsbanka Islands væri falin seðlaútgáfan og
seðlabankastörfin jafnframt ahnennri banka-
starfsemi. Tillaga meirihlutans varð hlutskarp-
ari og var samþykkt með óverulegum breyting-
um á Alþingi 1927. Landsbankalögunum var
síðan breytt smávegis á næsta þingi, en stóðu
síðan óhögguð í nær þrjá áratugi. Ló var nokkr-
um sinnum vakið máls á því að rétt væri að
fela sérstakri stofnun seðlabankastörfin, og víst
munu einar tvær nefndir hafa verið skipaðar til
endurskoðunar bankalöggjafarinnar, þótt hljótt
hafi verið um tillögur þeirra.
Loks hófst þó ríkisstjórnin handa vorið 1957
og flutti frumvárp á þingi um breytingar á
Landsbankalögunum, og sigldi það hraðbyri
gegnum þingið.
Með hinum nýjti lögum voru gerðar mjög
mikilvægar — og að meginstefnu réttmætar —
breytingar á skipan bankamálanna. En hitt var
furðulegt hve aumlega þessi löggjöf var undir-
búin í einstökum atriðum, og munu þess fá dæmi
að ríkisstjórn og Alþingi hafi kast.að svo liönd-
um til meðferðar jafnmikilvægrar lagasetningar.
Ekki var frumvarpið borið undir bankastjóra
né bankaráð Landsbankans og Alþingi mjög lít-
ið tóm gefið til athugunar á því.
Hin nýju lög voru felld inn í hin fyrri Lands-
bankalög og gefin út sem lög nr. 63, 21. júní 1957
um Landsbanlca Islands. Ef menn gera sér það
ómak að lesa þau munu þeir sjá að hér er ekki
of hart að orði komizt um afgreiðslu málsins,
og hefi ég það þó fyrir satt að stjórnarvöldin
hafi sums staðar teflt á tæpasta vaðið þegar þau
voru að fella þessa völundarsmíð inn í gömlu
lögin og þá meira litið á „tilætlun löggjafans“
en bókstaf samþykktanna. I þessum nýju Lands-
bankalögum úir og grúir af löngu úreltum
ákvæðum, sem beinlínis er broslegt að lesa við
hlið hinnar nýju dagsetningar laganna. Ákvæði
um gull-innlausn bankaseðla er eitt dæmið, og
gullgildi krónunnar miðað við það sem það var
1927 — eða öllu heldur fram á hinn örlagaríka
dag 12. desember 1919, þegar Jón Dúason
sprengdi gullinnlausnina með því að framvísa
25.000 krónum í gjaldgengum seðlum Tslands-
banka. Ákvæði um rekstur viðskiptabanka
Landsbankans eru sárfá í lögunum, en þó nægi-
lega mörg til þess að rekast víða á hefðbundnar
viðskiptavenjur og heilbrigða starfshætti bank-
ans. Spaugilegt dæmi er það að launakjör banka-
stjóranna voru í gömlu lögunum ákveðin 12
þúsund krónur á ári og þótti ríkisstjórn og Al-
þingi ekki ómaksins vert að brevta því. Vinum
bankastjóranna til hugarléttis skal þess þó getið
að þeir fá töluverða uppbót á þessi árslaun.
En ekki má láta smíðagalla laganna villa sér
sýn um það að með þeim var horfið inn á nýja
braut. Þótt svo sé kallað að Landsbanki Ts-
lands sé enn undir einu nafni og einu þaki, ])á
2
FR J ALS V E R Z L U N