Frjáls verslun - 01.12.1959, Blaðsíða 25

Eins og kunnugt cr, þá er mikill mismunur á
lífskjörum manna í hinum ýmsu heimshlutum
og hefur þaö verið mörgum áhyggjuefni á undan-
förnum árum, ekki sízt vegna þess, að margt bend-
ir til, að þessi mismunur fari vaxandi. í þessu
sambandi hefur mikið verið talað um hin svo-
kölluðu vanþróuðu lönd. Nú eru öll lönd vanþróuð
í þeim skilningi, að frekari þróun getur alls staðar
átt sér stað; nánari skýringa er því þörf á því, við
hvað er átt.
Hugtakið er venjulega látið ná yfir fjölmörg
lönd, sem búa að ýmsu leyti við nijög mismunandi
aðstæður, en þjóðir þeirra cru fátækar og atvinnu-
vegirnir frumstæðir. Meirihluti íbúanna lifir á land-
búnaði, eða skyldum störfum. Nútímaáhöld og vél-
ar eru litt þekktar eða nær óþekktar og orkunotkun,
í venjulegum skilningi, því nær engin. Þéttbýli er
mikið í mörgum þessara landa — og vaxandi, ]jví
að fæðingartalan er há og dánartalan fer lækkandi.
En þó er meðalaldur enn mjög lágur, enda næringar-
skortur ríkjandi. Og svo er fólkið yfirleitt ólæst
og óskrifandi og þjóðfélagskerfið staðnað og úr hófi
formfast. Ilið síðasttalda á þó ekki við um öll
löndin.
Árlegar meðaltekjur á íbúa í vanþróuðu lönd-
unum eru taldar um 120 dollarar, cn allt að 1400
dollarar í þeim sem þróuð eru kölluð.
í öllum þessum löndum inniheldur dagleg fæða
mikils meirihluta íbúanna innan við 2500 hitaein-
ingar, cn það er talið lágmark fullnægjandi fæðu.
Og í vanþróuðu löndunum eru það fyrst og
fremst íbúarnir sjálfir og dráttardýr, sem leggja til
orkuna, en vélræn orkunotkun á íbúa er aðeins um
fertugasti liluti ])ess, sem notað er í hinum vél-
væddu löndum.
Ólík landgæði
Þéttbýlið dreifist mjög misjafnlega um jörðiija
og hefur það farið töluvert eftir aðstæðunum til
fæðuöflunar, miðað við tækni fyrri alda. Ef miðað
er við það loftslag, sem er heppilegt fyrir jarð-
rækt, þá er um fimmtungur af þurrlendi jarðar of
kaldur, annar fimmtungur of þurr, sá þriðji of
ósléttur og hálendur og um tíundi hluti ekki nægi-
lega frjósamur. Þá er aðeins tæpúr þriðjungur eftir,
og það er ekki mikið meira en V> hektari á hvern
íbúa til jafnaðar. Miðað við núverandi landbún-
aðartækni nægir það ekki, enda hefir hér að framan
verið minnzt á afleiðingarnar.
Hin öra fóllcsfjölgun
íbúar jarðarinnar eru nú um 2,9 milljarðar. A
síðustu hundrað árum hefur íbúafjöldinn tvöfald-
azt og sérfræðingar Sameinuðu þjóðanna gera ráð
fyrir, að ef áfram miðar sem nú horfir, þá muni
fólksfjöldinn enn tvöfaldast á næstu 40 árum. Á
hverjum morgni bætast við 125.000 munnar að fæða
og hlýtur þetta að vera áhyggjuefni öllum hugs-
andi mönnum.
Ástæðurnar íil hinnar miklu fólksfjölgunar, sem
átt hefur scr stað undanfarið, eru fvrst og fremst
þær, að læknavísindunum hefur tekizt að hefta
mjög ýmiss konar drepsóttir, cr áður herjuðu á
mannkynið og jafnframt draga úr, cða jafnvel út-
rýma með öllu, ýmsum öðrum sjúkdómum. Á sama
tíma hefur lítið eða ekkert verið gert til að draga
úr fólksfjölguninni. Og fólksfjölgunin er mest i
FIiJÁLS VEIiZI.UN
25