Frjáls verslun - 01.02.1968, Blaðsíða 46

48
FRJÁLS VER2LUN
en ljóst er þó, aö framleiðslan er
minni og sér í lagi mun verðminni en
undanfarin ár. Þótt vel hafi veiðzt
við Vestfirði síðustu árin, má að
nokkru leyti skýra hærri framleiðsiu-
verðmæti Vestfirðinga en annarra
landsmanna með því, að tiltölulega
fleiri stunda þar sjávarútveg en viða
annars staðar.
Við birtum hér einnig tölur um
verðmæti sjávarafians per íbúa á
þeim stöðum Vestfjarða, sem einkum
byggja afkomu sína á sjávaraflanum,
sem og ísafirði árið 1966. Innan sviga
eru hliðstæð framleiðsluverðmæti ár-
ið 1965. Tölurnarsýnaþúsundirkróna.
Patreksfjörður 50,2 (54,5), Tálkna-
fjörður 118,7 (102,7), Bíldudalur 61,1
(63.1) , Þingeyri 64,4 (58,6), Flateyri
49,3 (47,3), Suðureyri 93,4 (88,6), Bol-
ungarvík 77 (81,6), Hnifsdalur 70,9,
Súðavik 85,8 (82,1), Hólmavík 9,4
(10.2) og Isafjörður 32,3 (29,9). Nýj-
ustu tölur um heildartekjur fram-
teljenda til tekjuskatts eru frá árinu
1965. Þar eru meðaltekjur eftir sýsl-
um 138.064 og meðalhækkun brúttó-
tekna frá 1964 20%. Meðaltekjur
framteljenda i A.-Barðastrandarsýslu
eru 97.550, meðalhækkun 13,4%, V,-
Baiðastrandarsýslu 146.706 og 23,0%,
V.-isafjarðarsýslu 137.292 og 26,1%,
N.-ísa(jarðarsýslu 138.911 og 24,1%
og Strandasýslu 110.526 og 11,8%.
Meðaltekjur framteljenda í kaupstöð-
um áriö 1965 voru 160.420 og meðal-
hækkun 20,8%. Meðaltekjur á Isa-
firði það árið voru 151.856 og meðal-
hækkun 23,8%. Það kemur í ijós, að
tekjur manna á Vestfjörðum eru
mestar, þar sem hlutur sjávarútvegs-
ins er mestur.
Nú eru 12 frystihús á Vestfjörðum.
Flest eru það gömul fyrirtæki, sem
hafa tekið breytingum eftir því sem
tækninni fleygir fram. Staðhættir
valda því, að hvert einstakt byggðar-
lag verður að vera sjálfu sér nægt
með tilliti til atvinnu, enda má segja,
að ekkert frystihúsanna megi missa
sín, enda öll staðbundin. Því til sönn-
unar nægir að benda á það ástand,
er skapaðist á Flateyri í vetur, þegar
frystihússreksturinn þar stöðvaðist.
Vinnslutími vestfirzku frystihúsanna
er mun jafnari en annars staðar.
Stafar það fyrst og fremst af því, að
þau hafa ekki byggt afkomu sína að
neinu leyti á síldveiðum og síldariðn-
aði, heldur bolfiskvinnslu, og eru því
óháð hinum miklu sveiflum í síldveið-
um. Má m. a. geta þess, að 20% bol-
fiskframleiðslunnar kemur frá Vest-
fjörðum. Eins og annars staðar er
rakið, styrkja rækjuveiðarnar á norð-
anverðum Vestfjörðum mjög rekstrar-
grundvöll frystihúsanna þar nyrðra.
Rækjubátarnir hefja handfæraveiðar,
er rækjuveiðitímabilinu lýkur á vor-
in, og leggja aflann upp hjá frysti-
húsunum. Þá hafa stærri bátarnir
yfirleitt haldið á síldveiðar, þannig
að frystihúsin skortir að öðrum kosti
verkefni. Á sunnanverðum fjörðunum
leysa dragnótaveiðibátar stóru bát-
ana af hólmi, þegar þeir halda á
síldveiðar, og viðhalda þar með hrá-
efnismagni frystihúsanna. Enda hef-
ur raunin orðið sú, að fullt eins marg-
ir vinna í frystihúsunum á Vestfjörð-
um yfir sumartimann og á veturna.
Verður að telja vestfirzku frystihúsin
einhver bezt reknu frystihús á land-
inu. öll eru þau í S.H. nema 3, þ. e.
frystihúsin á Þingeyri, Tálknafirði og
Patreksfirði, en þau eru tengd S.I.S.
Frystihúsin við Isafjarðardjúp og á
Súgandafirði hafa tekið upp ákvæðis-
vinnu í stórum stíl, og hefur það gef-
izt mjög vel. Eins og fyrr segir, er
starfsemi frystihúsanna yfirleitt stað-
bundin og nauðsynleg afkomu ibú-
anna. Aðkomufólk er þvi víðast af
skornum skammti. Lítið sem ekkert
hefur verið um atvinnuleysi á Vest-
fjörðum í mörg ár. Hins vegar eru at-
vinnutekjur fólks mjög tengdar gæft-
unum, sem skiljanlegt er.
Fyrir nokkrum árum voru nokkrir
togarar gerðir út frá Vestfjörðum,
flestir urðu þeir 6, og var sá síðasti,
Gylfi frá Patreksfirði, seldur árið
1963.
Bátarnir verða hins vegar stöðugt
stærri, og sjósóknin verður æ erfið-
ari. Er útfærsla fiskveiðilandhelginn-
ar Vestfirðingum mikið hagsmuna-
mál. Þeir þurfa að leita á sífellt fjar-
lægari mið, og fiskstærðin virðist fara
minnkandi. Togarar, erlendir sem
innlendir, eru mjög aðgangsharðir á
þessum slóðum, og ef til vill gefur
það nokkra hugmynd um erlenda tog-
ara úti fyrir Vestfjörðum, að á sið-
asta ári leituðu 224 erlendir tog-
arar hafnar á Isafirði og um 130 á
Þingeyri. Þróunin hefur orðið sú
sama á Vestfjörðum og annars staðar,
að það verður nú æ fátíðara, að ein-
staklingar geri út báta og „selji fisk
á fjöru".
Hlutur frystihúsanna í bátaeign-
inni vex stöðugt, og hafa þau oftast
orðið að hlaupa til, er geta einstakl-
inga brast, og ráðast í útgerð til að
tryggja nægilegt hráefni. Er óþarfi
að rekja hér, hvers vegna bátaútgerð
einstaklinga verður stöðugt erfiðari.
Eins og áður er komið fram, selja
9 af vestfirzku hraðfrystihúsunum
framleiðslu sína á vegum Sölumið-
stöðvar hraðfrystihúsanna, en 3 á
vegum sjávarafurðadeildar S.l.S.
Aftur á móti stofnuðu Vestfirðing-
ar sín eigin sölusamtök til þess að
annast skreiðarsöluna árið 1962, og
hefur Félag vestfirzkra skreiðar-
framleiðenda selt meginhlutann af
skreiðarframleiðslu Vestfirðinga frá
þeim tíma. Einnig hafa þessi samtölc
annazt sölu á mjölframleiðslu margra
félagsmanna sinna.
Gæftir hafa ekki verið góðar á
Vestfjörðum það sem af er þessu ári.
Sjávarútvegurinn stríðir nú við mik-
ið verðfall á erlendum mörkuðum.
Bæði þessi atriði hljóta að hafa mikil
áhrif á landshluta, sem að svo miklu
leyti byggir afkomu sína á sjávarút-
vegi.
LANDBÚNAÐUR.
Samkvæmt hagskýrslum voru íbúar
Vestfjarða 10315 1. desember árið
1967. I árslok 1963 var fjöldi íbúa
10586, þar af 3315 í sveitum. Bændur
j