Frjáls verslun - 01.02.1968, Blaðsíða 67

FRJÁLS VERZLUN
67
Bandarísku tímaritin TIME og NEWSWEEK helguðu forsíður sínar þessum merka áfanga í læknavísindum.
tilraunum sínum til að lífga sjúkl-
ing við og með því að halda hon-
um lifandi með ýmsum hjarta-
tækjum, reynir læknirinn að gefa
viðkomandi tækifæri til að öðlast
einhvern tíma meðvitund, þó ekki
væri nema að einhverju óverulegu
leyti, svo að hann gæti þekkt
nánustu vini og ættingja og haft
eitthvert samband við þá, fremur
en aðeins að fá hjarta sjúklings-
ins til að slá. Það er einmitt af
þessari ástæðu, sem meðvitundar-
lausir sjúklingar hljóta læknis-
meðferð mánuðum eða árum sam-
an með nýjustu tækniaðferðum,
en aðeins í sárafáum tilvikum ber
þessi viðleitni tilætlaðan árangur.
Taugasérfræðingar segja, að við
góð skilyrði í sjúkrahúsum megi
skilgreina heiladauða með sömu
nákvæmni og hjartadauða. Það
má segja, að hugtakið heiladauði
sé hvorki þýðingarminna eða
meira í sjálfu sér en hjartadauð-
inn. En hins vegar geta aðstand-
endur sjúklingsins lagt allt annan
skilning í þetta. Heiladauðann get-
ur borið fyrr að hjá sjúklingi en
hjartadauða, ef einhver hjálpar-
tæki eru notuð. Sjúklingurinn get-
ur því verið rjóður og heitur, þar
til blóðrásin stöðvast, þrátt fyrir
allar ráðstafanir til að koma í veg
fyrir slíkt, — og hjartadauðann
ber þá að. Ef um skyndidauða er
að ræða, deyr sjúklingurinn þó
hjartadauða á undan heiladauðan-
um. Þessi hugtakamunur og ólík
viðhorf til skilgreiningar á dauð-
anum hafa í för með sér ýmsar
flækjur í lagalegu tilliti. Nú þeg-
ar eru slík vandamál fyrir hendi
vegna nýjustu aðferða við endur-
lífgun og ýtrustu umönnunar.
Þar sem öll nauðsynleg aðstaða
er fyrir hendi, verður læknirinn
að ákveða á nokkrum mínútum, þó
oftar fáeinum sekúndum, hvort
beri að hagnýta hana alla eða
ekki. Ef hjálpartækin eru notuð
um sinn án sýnilegs árangurs,
verður læknirinn líka að taka
ákvörðun um, að notkun þeirra
skuli hætt. Ef slík ákvörðun er
tekin skömmu eftir heiladauða, er
sjúklingurinn lífvana nokkru síð-
ar, en ef tækjunum er beitt áfram,
þrátt fyrir heiladauðann, getur
sjúklingurinn lifað ef til vill í tvo
til þrjá daga, þar til hjartað gefur
sig og hjartadauðann ber að. Þetta
þýðir, að dauði sjúklingsins, sem
áður var eingöngu undir líðan
sjúklingsins kominn, getur nú ráð-
izt af ytri aðstæðum eins og t. d.
hver hjálpartæki eru fyrir hendi,
hvort ákvörðun sé tekin um að
endurlífga sjúklinginn, hvaða
dauðaskilgreining skuli viðhöfð og
hvort halda skuli áfram tilraunum
til að viðhalda lífsmarki eða ekki.
Hvort reynt verður í Svíþjóð að
setja nýja löggjöf um skilgrein-
ingu á dauða, skal engu spáð. En
það stoðar lítið fyrir læknastétt-
ina að semja sig að nýjum hug-
tökum og nýrri skilgreiningu,
nema almenningur hafi gert
upp hug sinn og samkomulag í
einhverri mynd hafi náðst um,
hvað sé aðgengilegt með tilliti til
laga og siðfræðinnar“.