Frjáls verslun - 01.02.1968, Blaðsíða 63

FRJÁLS VERZLUN
63
IÐNAÐUR
SPORNA VERÐIJR VIÐ
TAKMARKALAIJSIJIVi IIMIMFLUTIMIIMGI
ASstaSa iSnaSarins á íslandi er langt frá því aS vera viSunandi,
sagSi Ragnar Tómasson, héraSsdómslögmaSur, þegar F.V. falaSist
eftir samtali viS hann um islenzkan iSnaS. Ragnar er 29 ára, rekur
lögfrœSiskrifstofu í Austurstrœti, en þar er líka til húsa annaS fyrir-
tœki, sem Ragnar rekur, Fasteignaþjónustan. En þar meS er athafna-
skrá Ragnars ekki tœmd, því aS hann rekur einnig sokkaverksmiSj-
una Kólibrí, sem framleiSir bama- og karlmannasokka, og í félagi
meS öSrum rekur Ragnar Myndir h.f., sem m. a. flytur inn Polaroid
ljósmyndavörur.
— Á síðustu árum hafa átt sér
stað mikil umskipti í málefnum
iðnaðarins, heldur Ragnar áfram.
Árið 1960 var innflutningur fjölda
vörutegunda gefinn frjáls, sem
leiddi til stórkostlega aukinnar
samkeppni við innlenda iðnaðinn,
en hann hafði þá árum saman bú-
ið við alls kyns innflutningshöft
og fjárfestingartakmarkanir og
var því alveg óundirbúinn að
mæta þessari auknu samkeppni.
Frjáls innflutningur gaf þó iðn
rekendum tækifæri til að endur-
nýja vélakost sinn og kaupa hrá-
efni, þar sem hagkvæmast var, en
það tækifæri hefði átt að bjóðast
löngu áður en frjáls innflutnmgur
á fullunnum vörum kom til sög-
unnar. Fjöldi iðnfyrirtækja lenti
við þetta í miklum erfiðleikum
með rekstur sinn, en gengisfell-
ingin 1961 bætti þar nokkuð um.
Næst er það, að árið 1963 er
tollalöggjöfinni breytt og verndar-
tollar stórminnkaðir. Þessi ráðstöf-
un gerði engin boð á undan sér
frekar en sú fyrri, og að sama
skapi var innlendi iðnaðurinn
henni gjörsamlega óviðbúinn.
Þegar gengi íslenzku krónunnar
var fellt á sl. ári, hafði það staðið
óbreytt frá árinu 1961, en á sama
tima höfðu laun kvenfólks, sem
er stærsti hluti vinnukraftsins,
t. d. fataiðnaðinum, hækkað um
137%. Innflutta varan hefur á
þessu tímabili svo til staðið i stað
hvað verð snertir, og íslenzki iðn-
aðurinn hefur því ekki getað
hækkað verð á framleiðslu sinni
nema að mjög óverulegu leyti til
þess að geta staðizt samkeppnina.
Síðan hefur sífellt verið um
aukningu á frílistanum að ræða,
en lítið raunhæft verið gert fyrir
innlenda iðnaðinn, ef undan er
skilin stórefling iðnlánasjóðs, en
jafnvel í því tilfelli hagar svo til,
að um helmingur tekna sjóðsins
Ragnar Tómasson
héraðsdómslögmaður.
kemur frá iðnrekendum sjálfum.
Ráðamenn munu sjálfsagt kalla
þetta óskammfeilni og benda á, að
sett hafi verið ný lög um þetta og
ný lög um hitt, en sannleikurinn
er sá, að þótt ýmislegt af þessum
„nýju lögum“ sé um margt at-
hyglisvert, þá eru þau ekki sú
vítamínsprauta, sem iðnaður okk-
ar þarfnast í dag.
Óneitanlega hefur nýafstaðin
gengisfelling hjálpað iðnaðinum
að vissu marki, þótt hún hafi ekki
verið framkvæmd til að rétta hlut
iðnaðarins, heldur miðaðist hún
við það, að sjávarútvegurinn héld-
ist gangandi. Þannig hefur iðnað-
urinn eiginlega velkzt um í öldu-
sjónum, ýmist notið góðs eða ills
eftir atvikum, en þetta hefur allt
verið tilviljunum háð.
Iðnaðurinn er í eðli sinu við-
kvæm atvinnugrein, sem þarf að
fá næði til að þróast smám saman
í það að verða samkeppnisfær.
Hann er viðkvæmur fyrir óllum
verðsveiflum og átökum um efna-
hags- og kjaramál. Ekkert iðnfyr-
irtæki, hversu öflugt sem það er,
getur dafnað við þau skilyrði, sem
íslenzk iðnfyrirtæki hafa orðið að
búa við.
— En hvers vegna eru menn þá
að leggja stund á iðnað, ef aðstað-
an er svona slæm?
— Það er tæplega við öðru að
búast, en að þeir, sem lagt hafa
allt sitt undir við stofnsetningu og
uppbyggingu iðnfyrirtækis, reyni
að klóra í bakkann meðan hægt
er. Menn hlaupa ekki svo glatt
frá slíku og hafa jafnvel ekki í
önnur hús að venda. Margir þeirra,
sem fást við iðnað, hafa í upphafi
hugsað sér að skapa sjálfum sér
atvinnu þar með, frekar en að
ávaxta fé sitt, eins og annars stað-
ar er tíðast. í dag leggur enginn
fé í iðnað til að ávaxta það. Fjár-
festing í fasteignum er t. d. mun