Frjáls verslun - 01.02.1968, Blaðsíða 29

FRJÁLS VERZLUN
29
Þetta líkan var nýlega á sýningu í Bellahöj í Kaupmannahöfn.
síðan. Við höfum smíðað likön af
efnaverksmiðjum o. fl., og sum
þessara líkana voru nýlega sýnd
opinberlega í Kaupmannahöfn.
Við höfum gert líkön af slátur-
húsum, gastönkum, kaffibrennslu-
stöðvum og dráttarvélaverksmiðj-
um, einnig af vélum, t. a. m. renni-
bekkjum og borvélum, fyrir fjöl-
mörg þjóðlönd heims.
— Hvers vegna nota menn lík-
ön?
— Þau eru nauðsynleg verk-
færi í nútímahagræðingu. Þetta
gildir jafnt fyrir líkön fyrir áæti-
anagerð, byggingalíkön, líkön fyr-
ir arkitekta og — nokkuð, sem er
nýtt af nálinni, — sölulíkön.
Staða hlutfallalíkansins er mitt
á milli hugmyndar og fram-
kvæmdar. Á sama hátt og menn
smíða mót, áður en fjöldafram-
leiðsla er hafin, þannig smíða
menn líkan af því, sem byggja
skal. Það hefur komið í ljós, að
fjárhagslegur sparnaður er að lík-
önunum, og þrívítt líkan, sem gert
er samkvæmt ströngustu kröfum,
auðveldar byggingarframkvæmd-
ir, bæði fyrir smíðameistarann og
þá, sem sjálft verkið annast; það
er hagrænna en staflar af teikn-
ingum, sem þarf að samhæfa og
túlka.
Ég get nefnt fáein dæmi: Þegar
dönsku neytendasamtökin hófu
byggingu nýs brauðgerðarhúss,
smíðuðum við líkön af öllum vél-
um og útbúnaði brauðgerðarinnar
samkvæmt fyrirsögn yfirmanna
hennar. Með fulltingi þessara lík-
ana gátu verkfræðingar séð, á
hvern hátt framleiðslan yrði hag-
rænust. Síðan byggðum við brauð-
gerðarhúsið í mælikvarðanum
1:50. Þessum líkönum var stillt
upp á vinnustað til hagræðis fyrir
smiðina og umsjónarmenn verks-
ins.
Annað dæmi. Tvö dönsk fyrir-
tæki ákváðu að byggja sameigin-
lega verksmiðju á Fjóni. Við
mældum upp vélarnar í verk-
smiðjum þeirra í Álaborg og Val-
by við Kaupmannahöfn og smið-
uðum líkön af þeim í mælikvarð-
anum 1:50. Þannig sparaðist dýi-
mætur tími og mikið strit, sökum
þess að vélarnar þurfti að flytja
í pörtum langar leiðir og setja
saman þegar í stað á áfangastað.
Líkön gera starfið dnœgju-
legt.
— Hvað er byggingarlíkan?
— Það er líkan, sem gerir verk-
fræðingum kleift að helga sig ein-
göngu frumatriðum byggingar-
framkvæmdarinnar, en aðrir þætt-
ir hennar falla í okkar hlut að
nokkru leyti og tæknifræðinganna
að öðru leyti.
Byggingarlíkanið þjónar mörg-
um markmiðum. Það útilokar að
nokkru leyti mistök, sökum þess
að það er auðvelt að byggja hlut
á pappírnum, sem ekki er hægt
að setja saman, þegar út í veru-
leikann er komið. Það léttir erfiði
af verkfræðingunum, og loks gef-
ur það betra yfirlit yfir verkið á
vinnustað. Þegar framkvæmdum
er lokið, má nota líkanið til að
þjálfa starfslið og auk þess að
sýna gestkomandi starfsemina í
fljótu bragði.
Takmark okkar er að smíða
líkön, sem svara nákvæmlega til