Morgunblaðið - 15.03.2001, Qupperneq 20

LANDIÐ
20 FIMMTUDAGUR 15. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Akureyri - Mikil umræða hefur verið hér á
landi sem erlendis um sjúkdóma í búfénaði
víða um Evrópu og hræðslu vegna þeirra. Þar
ber umræðuna um smithættu, innan héraða og
milli landa, hæst og ekki að ástæðulausu. Nú
síðast er það gin- og klaufaveiki sem herjar á
búfénað á Bretlandi og sér ekki fyrir endann á
þeim ósköpum. Smitleiðir eru margar og því er
mjög erftitt að koma í veg fyrir útbreiðslu veik-
innar, eins og reyndar hefur komið á daginn.
Nú síðast óskaði yfirdýralæknir eftir að fá að
skjóta nokkra farfugla sem koma yfir hafið til
þess að athuga hvort þeir bæru með sér smit.
Árni Logi Sigurbjörnsson, hjá Meindýra-
vörnum Íslands á Húsavík, segir að í allri þess-
ari umræðu gleymi menn að líta sér nær, enda
sé ástandið í mengunarvörnum hérlendis víða
mjög slæmt og smitleiðir allt of greiðar. Árni
Logi vinnur að eyðingu meindýra víða um land
og hann segir að sveitarfélögin standi alls ekki
í stykkinu og þaðan af síður Hollustuvernd rík-
isins, sem hafi yfir heilbrigðisnefndum sveit-
arfélaganna að segja. „Eins og Hollustuvernd
er uppbyggð í dag er hún gjörsamlega bráðó-
nýt stofnun. Það er kosið pólitískt í þessar heil-
brigðisnefndir um landið og allar ákvarðanir
teknar pólitískt, burtséð frá hollustu eða öðru.“
Rottur, mýs, vargfugl, skordýr, minkur og
refur eru á meðal þeirra kvikinda sem verða á
vegi Árna Loga í starfi sínu. Hann segir ekki
nóg að fyrirtæki í matvælaframleiðslu standi
sig vel í þessum efnum og vinni að eyðingu
meindýra á sínum svæðum. „Það er alltaf verið
að krefja þá aðila sem vinna að framleiðslu
matvæla um að standa sig í þessum efnum. Það
er bara alls ekki nóg á meðan ekkert er gert á
svæðum í kringum þessi fyrirtæki, sem eru á
ábyrgð sveitarfélaganna. Því er ekki hægt að
gera matvælaframleiðendur ábyrga fyrir
þeirri slæmu stöðu sem uppi er.“
Hefur náð yfir 100 rottum í einu
Baráttan við rottur og mýs í þéttbýlinu tek-
ur mikinn tíma af starfi meindýraeyðisins og
Árni Logi segir að þar sem tekið hafi verið á
hlutunum af festu og á réttan hátt hafi rottum
verið gereytt. „Það vantar að fá fram hver það
er sem tekur ákvörðun um að ráðast gegn
þessum vágesti og hvar ábyrgðin liggur. Ég er
búinn að sýna það og sanna, m.a. á Austfjörð-
um, Eyjafirði og Hrísey, að þar er rottulaust,
enda hefur þar verið tekið skipulega á málum.
Hins vegar er ástandið t.d. á Akureyri og víðar
alls ekki nógu gott.“
Árni Logi hefur náð yfir 100 rottum í einu og
sama fyrirtækinu í sömu ferð, en þar sé aðeins
um brot af þeim rottum sem drepast í áhlaupi
hans að ræða, þar sem hann nái aldrei til þeirra
allra. „Á þeim tíma sem einangrunarstöðin í
Hrísey var sett á laggirnar var umhverfið
þannig að þar var allt morandi í rottu og við
hreinsun þar var ég að drepa yfir 1.000 rottur á
einni viku.“ Árni Logi segir rottur, mýs og
vargfugl helstu smitberana og í raun megi
segja t.d. um hettumávinn að hann sé fljúgandi
rotta að sumarlagi og þá er hrafninn mikið á
ferðinni í ætisleit. Hins vegar sé rottan mun
staðbundnari.
Árni Logi gerir einnig urðun á matvælaúr-
gangi og sauðfé sem fellt er vegna riðuveiki að
umtalsefni og segir að í þeim efnum sé víða
pottur brotinn. Rottur, mýs og vargfugl eigi
allt of greiðan aðgang að slíkum urðunarstöð-
um og í sumum tilfellum sé matvælaúrgangi
heinlega fleygt á víðavangi, án afskipta heil-
brigðisyfirvalda.
Kakkalökkum og öðrum
skordýrum fjölgar
Árni Logi segir að kakkalakkar, sem ekki
hafa sést nema í amerískum bíómyndum, séu
vaxandi vandamál hér á landi í kjölfar stórauk-
ins innflutnings, t.d. á grænmeti, og mikillar
aukningar á ferðalögum fólks milli landa.
Hann segist hafa eytt miklu af kakkalökkum í
heimahúsum hérlendis, enda hafi þeim fjölgað
mikið þar sem skilyrði eru „í lagi“. Hann nefnir
einnig silfurskottur, kornbjöllur, húsamaura,
veggjatítlur og geitunga sem vaxandi vanda-
mál hér á landi. „Almenningur hefur ekki
kunnáttu til að bregðast við þessum óboðnu
gestum og því hefur allt of lítið verið gert í bar-
áttunni gegn þeim.“
Ferðatöskum með sérstökum hjólabúnaði
fjölgar stöðugt hjá ferðalöngum og að sögn
Árna Loga eru rými í töskunum fyrir hjóla-
búnaðinn kjörleið fyrir t.d. skordýr, en ekki
sést inn í þessi rými þótt sjálfar töskurnar séu
opnaðar. Síðan gangi þessar töskur manna í
milli og séu notaðar í ferðalögum víða um heim.
Það sé því að mörgu að hyggja, enda leiðirnar
margar.
Minkur og refur friðlýstur
Í Öxarfjarðarhreppi hefur Árni Logi haft
eyðingu minks með höndum og á síðasta ári
felldi hann nokkur hundruð dýr í hreppnum.
Hann gerir hins vegar alvarlegar athugasemd-
ir við að ekki megi eyða minki í þjóðgarðinum í
Jökulsárgljúfrum.
„Svæðið austan og vestan Jökulsár á Fjöll-
um er friðlýst fyrir minka og refi af Náttúru-
vernd ríkisins og geta menn því átt á hættu að
lenda á bak við lás og slá stundi þeir veiðar þar.
Það má ekki einu sinni hreyfa við geitungabúi
á svæðinu.“
Framkvæmdastjóri Meindýravarna Íslands vegna umræðu um dýrasjúkdóma og smitleiðir
Minkur með rjúpu í kjaftinum sem hann náði í bæli í þjóðgarðinum í Jökulsárgljúfr-
um. Vert er að geta þess að minkurinn er friðaður á þessu svæði.
Morgunblaðið/Árni Logi SigurbjörnssonRottur, mýs og vargfugl eru helstu smitberarnir, að sögn Árna Loga Sigurbjörnssonar hjá
Meindýravernd Íslands, en hann hefur náð allt að 100 rottum í einu hjá sama fyrirtækinu, en
aðeins næst brot af því sem drepst í hverju áhlaupi.
Matvælaúrgangi er fleygt á víðavangi þar
sem er greið leið að honum.
Ástandið í meng-
unarvörnum
víða mjög slæmt
Stykkishólmi - Sérstakt námskeið
var haldið í Stykkishólmi um
helgina, þar fór fram kajak-
námskeið. Það voru tveir Hólm-
arar, Magnús Sigurðsson og Ást-
hildur Sturludóttir, sem tóku sig til
og stóðu fyrir námskeiðinu. Hjá
þeim hefur blundað áhugi fyrir að
sigla á kajak og við Breiðafjörð eru
góðar aðstæður. Þau komu sér í
samband við ferðaskrifstofuna
Ultima-Thule, sem sérhæfir sig í
kajakferðum. Komu tveir leiðbein-
endur frá því fyrirtæki og kenndu
ellefu þátttakendum tökin á að
sigla kajak. Kennsla var bæði bók-
leg og verkleg. Verklegi hlutinn fór
fram í sundlauginni og kom sér vel
að hafa stóra og góða laug. Það var
of kalt að æfa á sjónum. Fæstir
þátttakenda höfðu siglt á kajak áð-
ur, en ævintýraþráin hvatti fólkið
til þátttöku.
Að sögn Magnúsar Sigurðssonar
gekk námskeiðið vel og allir voru
ánægðir. Hann vonast til að fram-
hald verði á og að hópurinn sem
sótti námskeiðið stofni með sér
félag til að stunda kajaksiglingar á
Breiðafirði.
Morgunblaðið/Gunnlaugur Árnason
Sundlaugin í Stykkishólmi kemur á mörgum sviðum í góðar þarfir. Um
helgina var siglt á kajökum fram og til baka og þar var hlýrra fyrir þátt-
takendur að detta í heita laugina en í kaldan Breiðafjörðinn.
Kajaknámskeið í Stykkishólmi
FRAMKVÆMDIR við nýtt
íþróttahús í Vestmannaeyjum
ganga samkvæmt áætlun en nýi
salurinn, sem verður um 2.700 fer-
metrar, mun tengjast núverandi
íþróttasal og sundlaug, með um
300 fermetra tengibyggingu.
Heildarflatarmál íþróttamiðstöðv-
arinnar í Eyjum verður því um
6.300 fermetrar á einni hæð. Gert
er ráð fyrir að húsið verði tekið í
notkun 1. desember en áætlaður
framkvæmdakostnaður er um 300
milljónir króna.
Vignir Guðnason, forstöðumaður
íþróttamiðstöðvarinnar, sagði að
mikil þörf hefði verið á nýjum
íþróttasal í bænum vegna mikillar
eftirspurnar eftir æfingaplássi.
Hann sagði að með tilkomu nýja
salarins væru Eyjamenn komnir
með eina glæsilegustu íþróttaað-
stöðu á landinu, þ.e. íþróttasali,
sundlaug og líkamræktaraðstöðu
allt undir einu þaki. Hann sagðist
ekki vera í vafa um að aðstaðan
myndi nýtast vel og benti á að um
240 þúsund manns hefðu komið í
íþróttamiðstöðina á síðasta ári.
Hægt verður að skipta nýja hús-
inu annaðhvort upp í tvo sali af
sömu stærð og gamli salurinn er
eða fjóra minni sali.
30 manns vinna við bygg-
inguna í vor og fram á haust
Ársæll Sveinsson, einn af eig-
endum Steina og Olla, verktakanna
sem sjá um verkið, sagði að fram-
kvæmdir við grunninn hefðu hafist
í byrjun júlí og lokið um miðjan
ágúst. Hann sagði að framkvæmd-
ir hefðu síðan hafist aftur af fullum
krafti í október og vegna góðs tíð-
arfars í vetur hefðu þær gengið
mjög vel. Um 15 til 20 manns hafa
unnið við bygginguna í vetur en
búast má við að um 30 manns verði
við vinnu á staðnum í vor og fram
á haust.
Auk þess að byggja nýtt íþrótta-
hús og tengibyggingu hefur verið
unnið að því að klæða alla íþrótta-
miðstöðina að utan.
Kostnaður
um 300
milljónir
Nýr 2.700 fermetra íþróttasalur í byggingu í Eyjum
Ársæll Sveinsson, til vinstri, og Vignir Garðarsson.