Morgunblaðið - 27.03.2001, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 27. MARS 2001 33
ð fram að
ræða og
ð fram að
ð sérstak-
runalegu
ki fyrir
na í dag-
u á fram-
a.“ Spurt
ntað með
g háttað
fyrri eig-
ljara og
í Banda-
ar reglur
jar dag-
atast. Ný
gefin út í
er undir
flugmála-
stjórn Ís-
ekki haft
gögn og
eru undir
lofthæfi-
listi nú-
lofthæfi-
fyrirmæli og það er sá listi sem
gildir. Þess ber að geta að allar
flugvélar fara í gegnum s.k. árs-
skoðun áður en þær fá lofthæfiskír-
teini.
Hreyfill vélarinnar hafði farið í
gegnum grannskoðun hjá viðhalds-
aðila í Bandaríkjunum sem hefur
réttindi til þess. Við grannskoðun
er gangtími hreyfils núllstilltur og í
hreyfli af þessari tegund eru engir
hlutir sem hafa takmarkaðan líf-
tíma (life limited parts). Þess vegna
gildir sá tími sem líður frá því að
hreyfillinn var grannskoðaður.
Ef um slíka flutninga á flugvél-
inni hefur verið að ræða á það að
koma fram í log-bók.“
Eldsneyti
Ýmis atriði varðandi eldsneyti
vélarinnar eru rædd í skýrslu
RNF. Segir þar meðal annars:
„Flugvélin TF–GTI hafði fjóra
eldsneytistanka. Aðaltankar voru
tveir og tóku samtals 90 US gallon
eða 340 lítra, þar af voru samtals
337 lítrar nýtanlegir. Sérstökum
vinnubrögðum við að fylla aðal-
tankana er lýst í lofthæfi-fyrirmæl-
um, þannig að öruggt sé að 340 lítr-
ar séu á þeim. Gæta verður þess að
flugvélin standi rétt og dæla verður
hægt síðustu 20 lítrunum, eða þar
um bil, á hvorn tank og skoða aftur
í þá eftir tvær mínútur og fylla þá
síðan. Við rannsóknina kom fram
að flugmönnunum var ekki kunn-
ugt um þessa áfyllingaraðferð.“
Þá segir að vélin hafi haft tanka í
vængendum sem tóku samtals 125
lítra en af þeim voru 123 lítrar nýt-
anlegir. Notkun þeirra var skilyrt
að því leyti að aðeins mátti dæla úr
þeim í aðaltankana í farflugi og þá
aðeins í þann tank sem ekki var í
notkun.
„Áður hefur komið fram, að
a.m.k. 7 US gallon (26,5 lítrar) urðu
að vera í hvorum vængendatanki
og aðaltankar að vera fullir að
a.m.k. 2⁄3 hlutum, þ.e. 60 US gallon
(227 lítrar) eða meira urðu að vera í
þeim til þess að nota mætti há-
marksþyngd 3.800 pund fyrir flug-
vélina. Annars varð að nota skilyrta
hámarksþyngdina 3.530 pund.
Flugmönnum TF–GTI sem RNF
ræddi við virðist ekki öllum hafa
verið þetta ljóst.
Samkvæmt upplýsingum frá
Eldsneytisafgreiðslunni á Reykja-
víkurflugvelli, var afgreiðslumönn-
um hennar aðeins kunnugt um að
einn þeirra hefði dælt eldsneyti á
vængendatanka TF–GTI og þá
einu sinni um 20 lítrum á hvorn
tank að því að hann taldi. Þeir
minntust þess ekki að flugmennirn-
ir hefðu dælt sjálfir á vængenda-
tankana af tankbílunum.“
Síðar í skýrslunni segir: „Sam-
kvæmt eldsneytiskvittunum og
vitnisburði afgreiðslumanna elds-
neytisafgreiðslu, voru aðaltankar
flugvélarinnar síðast fylltir hinn 6.
ágúst kl. 18:15. Afgreiðslumaður-
inn hjá Eldsneytisafgreiðslunni hf.
á Reykjavíkurflugvelli sem fyllti á
tankana var spurður hvort hann
hefði gætt þess sérstaklega að dæla
hægt síðustu 20 lítrunum, eða þar
um bil, á hvorn aðaltank og skoða
aftur í þá eftir tvær mínútur, svo
sem lofthæfifyrirmælin sem eiga að
vera í flughandbókinni segja að
gera þurfi til þess að tryggja að
þeir fyllist. Hann sagði að sér hefði
ekki verið kunnugt um þetta atriði
og því ekki hafa gætt þess sérstak-
lega. Þetta kann að hafa valdið ein-
hverri óvissu um magnið á aðal-
tönkunum eftir áfyllinguna og þar
með um eldsneytismagnið um borð
í síðasta flugi flugvélarinnar, en
hafi vandlega verið fyllt á tankana
kl. 18:15 þann 6. ágúst hafa 340 lítr-
ar verið á aðaltönkunum og þar af
voru 337 lítrar nýtanlegir.“ Síðan
er rakið hvernig flugi vélarinnar
var háttað en að kvöldi 6. agúst var
farin ein ferð til Vestmannaeyja og
ekki bætt á tanka hennar fyrir flug-
ið næsta morgun. Var flugvélinni
fyrst flogið til Eyja frá Reykjavík
og síðan milli Vestmannaeyja og
Selfoss. Nokkru eftir hádegi er
bætt 120 lítrum á tanka vélarinnar
á Selfossi af tankabíl frá Eldsneyt-
isafgreiðslunni á Reykjavíkurflug-
velli. Afgreiðslumaður þar kvaðst
ekki hafa séð flugmanninn mæla
magn eldsneytisins með stiku en
hann sá flugmanninn sem þá stóð í
tröppu afgreiðslumannsins teygja
sig og reka fingur ofan í annan
tankinn eftir að 120 lítrum hafði
verið bætt í hann. Aftur var bætt
120 lítrum á vélina síðdegis á Sel-
fossflugvelli.
Spurt var hvaða vinnureglur eða
venjur eigi við um eldsneytisáfyll-
ingu lítilla véla.
Svar:
„Flugrekstrarstjóra ber að
tryggja að allar upplýsingar um
hvernig eldsneyti skuli sett á flug-
vélar séu aðgengilegar flugmönn-
um og tryggja að þeim sé kunnugt
um ef aðferðir eru óvenjulegar.
Flugstjóri ber líka samkvæmt lög-
um ábyrgð á því að flugvél hans sé
lofthæf, sem m.a. felur í sér að hann
tryggi að flugvél sem hann flýgur
sé með nægjanlegt eldsneyti fyrir
fyrirhugað flug, auk nægjanlegs
eldsneytis til vara.“
Hreyfill
Þá er spurt um hreyfil TF–GTI
en í skýrslunni er uppruni hans
sagður óþekktur og að hann hafi
verið skoðaður á verkstæði í
Bandaríkjunum sem ekki hafi verið
viðurkennt. RNF óskaði eftir út-
skýringu frá JAA, Flugöryggis-
samtökum Evrópu, og Flugmála-
stjórn og spurt er hvernig kröfur
um viðhaldsvottorð hafi verið upp-
fylltar þegar lofthæfiskírteini TF–
GTI til atvinnuflugs var gefið út
hérlendis. Í svari JAA kom fram að
slíkt vottorð væri ekki nauðsynlegt
ef flugvélin hefði uppfyllt kröfur
um lofthæfi í því reglugerðarum-
hverfi sem hún var í áður. Hér hafi
verið gefið út viðhaldsvottorð af
JAR–145 viðurkenndu verkstæði
fyrir flugvélina í heild. Þetta var
einnig borið undir Flugmálastjórn.
Svar:
„Engar formlegar reglur eru til
um þetta hjá JAA önnur en sú regla
að eftir að flugvél er komin í JAA-
umhverfi, skal henni haldið við og
hún rekin samkvæmt JAA-reglum.
Hins vegar hefur Flugmálastjórn
tekið undir það að ársskoðun sé
lágmarksskilyrði, enda var hún
gerð.“
Eldsneytisbókhald og fleira
Lista yfir lofthæfifyrirmæli var
ábótavant, segir einnig í skýrslu
RNF. Upplýsingar um viðbót um
eldsneytisáfyllingu fundust ekki í
vélinni, leiðarflugbók var ekki fyrir
hendi, ekki var staður í henni fyrir
staðfestingu flugstjóra um ástand
vélar eftir hverja ferð, eldsneytis-
og olíuskrá var ekki haldin og þótt
öll gögn sem formlega er krafist
fyrir lofthæfiskírteini hafi verið
fyrir hendi var tilefni til að gera at-
hugasemdir, m.a. vegna ófullnægj-
andi frágangs þeirra, segir einnig.
Þá segir RNF að Flugmálastjórn
hefði mátt ganga eftir frekari upp-
lýsingum um endurnýjun viðhalds-
gagna. Var slíkt ekki gert?
Svar:
„Flugvélin var nýkomin með
lofthæfiskírteini og aðeins verið
starfrækt í um mánuð. Hins vegar
eru engin ákvæði í flutningareglu-
gerð fyrir smærri flugrekendur um
að fært skuli samfellt eldsneytis-
bókhald. Eingöngu er ætlast til að
færð sé eldsneytisskrá fyrir hvert
flug með flugáætlun og gefur áætl-
að flugþol í því tiltekna flugi. Engin
krafa er um eldsneytisskráningu að
flugi loknu. Hins vegar er þessi
krafa í nýju flutningareglugerðinni
JAR–OPS 1, sem unnið hefur verið
að í tæp tvö ár að koma í fram-
kvæmd fyrir smærri flugrekendur
á Íslandi. Flugmálastjórn hefur
þrýst á gildistöku þessarar reglu-
gerðar sem nú þegar er í gildi fyrir
stærri flugrekendur. Þess má hins
vegar geta að mörg af stóru flug-
félögunum í Evrópu hafa enn ekki
tekið reglugerðina í gildi og hvað
þá þau minni, enda verður reglu-
gerðin ekki tekin í gildi og eftir
henni farið nema að mjög vel und-
irbúnu máli.“
Hnökrar í rekstri flugvélar
Hvað segir Flugmálastjórn um
þá staðhæfingu í skýrslu RNF að
hnökrar hafi verið á tilteknum at-
riðum í starfrækslu flugvélarinnar
frá fyrsta degi?
Svar:
„Hvað varðar spurninguna um
hvort ekki hafi „verið gerðar at-
hugasemdir við að hnökrar voru á
tilteknum atriðum í starfrækslu
flugvélarinnar frá fyrsta degi“, skal
tekið fram: Þarna ber að hafa í
huga að umrædd flugvél hafði að-
eins verið í rekstri hjá flugfélaginu
í um einn mánuð. Flugvélin hafði
þ.a.l. nýlega farið í ársskoðun. Þá
var enn skemmri tími frá því flug-
vélin fór í gegnum s.k. 50 tíma
skoðun.Við eftirlit með fyrirtækinu
fram að þeim tíma var ekkert sem
benti til að alvarlegir hnökrar væru
í flugrekstrinum. Við skoðun Flug-
málastjórnar á fyrirtækinu eftir
slysið kom í ljós að rekstur annarra
flugvéla félagsins var ekki með
sama hætti, þótt athugasemdir hafi
verið gerðar við tiltekin atriði. Úr
þeim hefur verið bætt.“
Blindflug – sjónflug
Fram kemur að vélin var aðeins
skráð fyrir sjónflug þó að hún væri
búin blindflugstækjum. Flugmála-
stjórn var spurð hvort athugasemd
hefði verið gerð við þetta atriði.
Svar:
„Ekki er ástæða til að gera at-
hugasemd við það að flugvél sem
ætluð er til sjónflugs sé búin við-
bótartækjum til blindflugs. Ástæða
þess að flugvélin mátti ekki fljúga
blindflug, er að eins hreyfils flug-
vélar í atvinnuflugi mega ekki
fljúga blindflug með farþega.“
Vakttími flugmanns
Í skýrslunni segir að flugmaður
hafi verið á vakt í yfir 13 tíma en í
gildandi reglum sé hámarksflug-
vakt 10 tímar miðað við einn flug-
mann þegar aðeins er flogið sjón-
flug. Spurt var hvernig eftirliti sé
háttað með þessu atriði.
Svar:
„Það er flugrekstraraðila og svo
flugmannanna sjálfra að hafa eft-
irlit með því að flugmenn fljúgi ekki
lengur en reglur segja til um.“
LÍO svarar ekki að svo stöddu
Ýmis atriði skýrslunnar voru
einnig borin undir forráðamenn
Leiguflugs Ísleifs Ottesen. Kváð-
ust þeir ekki vilja svara fyrr en fyr-
ir lægi svar Flugmálastjórnar við
erindi samgönguráðherra um hvort
meintar ávirðingar sem fram koma
í skýrslunni á rekstur LÍO gætu
leitt til uppsagnar samninga ráðu-
neytisins um áætlunar- og sjúkra-
flug á vegum félagsins.
rum atriðum í skýrslu Rannsóknarnefndar flugslysa vegna TF-GTI
f á
elds-
haldi
r í
kstur
erið
voru
Morgunblaðið/Árni Sæberg
flugmálastjóri segir að
greiða erindi samgöngu-
laugardaginn, þar sem
usri umsögn Flugmála-
rt ávirðingar sem fram
nsóknanefndar flugslysa
firði á hendur Leiguflugi
i valdið uppsögn samn-
ð félagið. Hann segir að
ara erindi ráðuneytisins í
ið fundaði með Flug-
rslu Rannsóknanefndar
og var ofangreint erindi
i af fundinum að höfðu
sráðuneytið, en einnig er
sjúkraflug við Leiguflug
mningur samgönguráðu-
g Ísleifs Ottesen er ann-
rflug til Gjögurs og hins
arflugs til suðursvæðis
allar og augljós
gi flugfarþega
di ráðuneytisins að það
slu RNF mjög alvarleg-
um augum. Ekki verði annað séð af skýrsl-
unni en á flugrekstri Leiguflugs Ísleifs Otte-
sen varðandi rekstur TF-GTI hafi verið
verulegir ágallar og augljós ógn við öryggi
flugfarþega á Íslandi.
Þorgeir sagði að jafnframt væri unnið úr
niðurstöðum skýrslu Rannsóknanefndar
flugslysa frá því á föstudag og þetta tvennt
héldist í hendur. Stefnt væri að því að svara
erindi samgönguráðuneytisins í dag.
Bréf samgönguráðuneytisins er svohljóð-
andi: „Hinn 23. mars 2001 gaf Rannsókna-
nefnd flugslysa út skýrslu um flugslys í
Skerjafirði hinn 7. ágúst 2000 er TF-GTI
Cessna-vél Leiguflugs Ísleifs Ottesen hf.
fórst. Niðurstöður nefndarinnar eru settar
fram í 23 liðum, sbr. bls. 25 í skýrslunni.
Ráðuneytið vekur m.a. sérstaka athygli flug-
málastjóra á liðum 3.6, 3.7, 3.8, 3.9, 3.10, 3.11,
3.12, 3.13, 3.15 og 3.22.
Ráðuneytið telur ljóst að ákvæði reglu-
gerðar um flutningaflug nr. 641/1991 með síð-
ari breytingum hafi ítrekað verið brotin svo
og ákvæði flugrekstrarhandbókar. Ráðuneyt-
ið lítur niðurstöður Rannsóknarnefndar flug-
slysa mjög alvarlegum augum. Ekki verður
annað séð af skýrslunni en á flugrekstri
Leiguflugs Ísleifs Ottesen hf. varðandi rekst-
ur TF-GTI hafi verið verulegir ágallar og
augljós ógn við öryggi flugfarþega á Íslandi.
Í gildi eru samningar ráðuneytisins við
Leiguflug Ísleifs Ottesen hf., annars vegar
vegna áætlunarflugs til Gjögurs og hins veg-
ar vegna áætlunarflugs á suðursvæði Vest-
fjarða. Ráðuneytið hefur falið Flugmála-
stjórn Íslands að annast daglega framkvæmd
þessara samninga fyrir sína hönd. Sam-
kvæmt vanefndagreinum samninganna getur
ráðuneytið, að fenginni umsögn Flugmála-
stjórnar Íslands, sagt samningunum upp hafi
flugrekandi með sannanlegum hætti gerst
sekur um alvarlega siðferðilega eða faglega
misbresti í flugrekstri. Með vísan til þessa
óskar ráðuneytið tafarlausrar umsagnar
Flugmálastjórnar Íslands um hvort ávirðing-
ar sem fram koma í skýrslu Rannsóknar-
nefndar flugslysa á hendur Leiguflugi Ísleifs
Ottesen hf. geti valdið uppsögn samninganna.
Telji Flugmálastjórn tilefni til uppsagna
samninga við Leiguflug Ísleifs Ottesen hf.
telur ráðuneytið einsýnt að stofnunin taki
ákvörðun um hvort svipta beri fyrirtækið
flugrekstrarleyfi í samræmi við IX. kafla loft-
ferðalaga.“
mgönguráðuneytis til Flugmálastjórnar vegna samninga við LÍO
msagnar Flugmála-
órnar að vænta í dag