Morgunblaðið - 26.06.2001, Blaðsíða 24

ERLENT
24 ÞRIÐJUDAGUR 26. JÚNÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
JARÐVATNSBARKAR
Stærðir 50—100 mm
Lengd rúllu 50 m
Tilvalið þar sem ræsa
þarf fram land. Vara
sem vinnur með þér,
auðveld í meðhöndlun.
Ármúla 21, sími 533 2020
Stærðir 50—80
og 100 mm.
Lengd rúllu 50 mtr.
Tilvalið þar sem ræsa
þarf fram land. Vara
sem vinnur með þér,
auðveld í meðhöndlun.
FORSETI Kúbu, Fídel Kastró,
hneig niður á útifundi í Havana
á laugardag meðan hann var að
flytja eina af sínum löngu ræð-
um. Nokkrum klukkustundum
seinna sagði forsetinn í sjón-
varpsávarpi að atburðurinn
hefði verið settur á svið „til að
sjá hvernig fólk myndi bregð-
ast við dauða hans“. Um 60.000
manns hlýddu á Kastró þegar
þetta átti sér stað og voru
áhorfendur sýnilega slegnir.
Rúmlega 500 manns hnigu nið-
ur meðan á ræðu Kastrós stóð,
en mjög heitt var í veðri.
Handklæða-
hneyksli
VICENTE Fox, forseti
Mexíkó, hét því í gær að reka
þá sem báru ábyrgð á því að
keypt voru handklæði í forseta-
höllina fyrir um 45.000 krónur
stykkið. Í Mexíkó lifir mikill
fjöldi í sárri fátækt og hafa
fréttir um kostnað við forseta-
höllina valdið mikilli reiði meðal
almennings. Sængurföt fyrir
forsetann kostuðu sem svarar
um 400.000 íslenskum krónum
og keypt voru fjarstýrð glugga-
tjöld fyrir tæpar tvær milljónir
króna. Málið er afar vandræða-
legt fyrir Fox, sem lofaði vel
rekinni og heiðarlegri ríkis-
stjórn þegar hann var kosinn í
fyrra.
Suður-Kórea
vill semja
um frið
Í TILEFNI af því að 51 ár er
liðið síðan Kóreustríðið braust
út sagði Kim Dae-Jung, forseti
Suður-Kóreu, að þjóðirnar
tvær, Norður- og Suður-Kórea,
ættu að semja formlega um
frið. Stríðinu, sem kostaði millj-
ónir manna lífið, var aldrei
formlega aflýst en vopnahlé
hefur verið í gildi síðan árið
1953. Stjórnvöld í Norður-Kór-
eu hafa ekki svarað tillögunni.
Rannsaka
Askenasí-
gyðinga
ÍSRAELSKT fyrirtæki, ID-
gene, er að byrja rannsóknir á
erfðabyggingu Askenasí-gyð-
inga í Ísrael í því skyni að finna
erfðafræðilegar orsakir ýmissa
sjúkdóma og kvilla. Askenasí-
gyðingar eru komnir af litlum
hópi evrópskra gyðinga og þess
vegna er auðvelt að einangra
einstök gen. The Financial
Times segir rannsóknir IDgene
mjög svipaðar þeim sem Ís-
lensk erfðagreining er að vinna
að á Íslandi.
Fundu fjóra
Mars-steina
FRANSKA parið Bruno
Fectay og Carine Bidaut hefur
fundið fjóra af þeim tuttugu
loftsteinum frá Mars sem fund-
ist hafa á Jörðinni.
Þau fundu steinana í Sahara-
eyðimörkinni og er talið að þeir
hafi losnað frá Mars fyrir um 10
milljón árum en hafi svo lent á
Jörðinni fyrir nokkur hundruð
árum.
STUTT
Yfirlið
Kastrós
„sviðsett“
AÐ minnsta kosti 72 fórust og
þúsundir slösuðust í öflugum jarð-
skjálfta sem skók Suður-Ameríku-
ríkið Perú á laugardag. Jarðskjálft-
inn, sem mældist 7,9 stig á
Richter-kvarða, olli miklu eignatjóni
og eru um 10.000 manns heimilis-
laus. Vetur ríkir í Perú núna og er
því afar kalt í þessu fjalllenda ríki.
Auk þess að koma brýnustu nauð-
synjum til þeirra svæða sem verst
urðu úti þurfa hjálparstarfsmenn að
gera við rafmagns- og vatnsleiðslur
sem hrukku í sundur í skjálftanum.
Fátækrahverfi illa leikin
Skriða féll á brú sem tengir borg-
irnar Arequipa og Moquegue og
hamlar það mjög hjálparstarfi í
þeirri síðarnefndu, en Moquegue
varð afar illa úti í skjálftanum. Um
80% bygginga í borginni hrundu eða
skemmdust alvarlega og létust 17
manns í henni einni. Tala látinna get-
ur þó hækkað enn því ekki er vitað
hve margir liggja grafnir í rústum
San Francisco-fátækrahverfisins
sem nánast var jafnað við jörðu.
Alejandro Toledo, nýkjörinn forseti
Perú, hætti við ferð sína til Banda-
ríkjanna og ferðaðist hann á laug-
ardaginn um þau svæði sem verst
urðu úti. Þetta er í annað skiptið á
örfáum árum sem jarðskjálftar af
þessari stærðargráðu skekja Perú,
en árið 1996 létust 17 manns í
skjálfta sem mældist 7,7 stig á Richt-
er og árið 1970 létust 70.000 manns í
skjálfta af sömu stærð.
Jarðskjálftinn í Perú
Tíu þúsund
heimilislaus
AP
Íbúi í borginni Arequipa horfir hér á rústir heimilis síns.
Arequipa og Moquegua, Perú. AP, AFP.
SLOBODAN Milosevic, fyrrverandi
Júgóslavíuforseti, á yfir höfði sér
framsal til stríðsglæpadómstóls Sam-
einuðu þjóðanna, en á laugardag gaf
ríkisstjórn Júgóslavíu út tilskipun
þess efnis. Hefur ríkisstjórnin afhent
héraðsdómi í Belgrad beiðni stríðs-
glæpadómstólsins um framsal Milo-
sevic og mun júgóslavneski dómur-
inn ákveða hvort af því verður.
Serbneskur embættismaður sagði að
Milosevic gæti verið kominn í hendur
stríðsglæpadómstólsins innan 23ja
daga.
Lögfræðingar Milosevic lýstu til-
skipuninni sem „lögfræðilegri sjó-
ræningjastarfsemi“ og sögðu hana
stríða gegn stjórnarskrá sam-
bandslýðveldisins. Stefndu þeir rík-
isstjórninni í gær fyrir hæstarétt
Júgóslavíu í því skyni að fá tilskip-
unina ógilta.
Fjárhagslegur þrýstingur
Júgóslavnesk stjórnvöld hafa verið
undir miklum alþjóðlegum þrýstingi
vegna þess að þau hafa ekki viljað
framselja Milosevic hingað til. Al-
þjóðleg fjárhagsaðstoð er hins vegar
bundin því skilyrði að hann og aðrir
menn sem ákærðir hafa verið fyrir
stríðsglæpi verði framseldir til
stríðsglæpadómstólsins. Þessi aðstoð
er landinu lífsnauðsynleg til að end-
urbyggja þau fjölmörgu mannvirki
sem eyðilögðust í loftárásum Atlants-
hafsbandalagsins (NATO) árið 1999.
Bandarísk og frönsk stjórnvöld hafa
fagnað tilskipuninni og segja nú ekk-
ert standa í vegi fyrir því að stríðs-
glæpamennirnir verði framseldir.
Margir Júgóslavar eru því mótfallnir
og telja eðlilegra að réttað verði yfir
þeim í heimalandinu, enda telja þeir
stríðsglæpadómstólinn andsnúinn
Serbum. Ráðherrar Svartfjallalands
gengu af ríkisstjórnarfundi til að
mótmæla samþykkt tilskipunarinn-
ar. Buðust þeir til að segja af sér, en
ef það gerist þarf líklega að ganga að
nýju til þingkosninga í Júgóslavíu.
Lagaleg óvissa
Vojislav Kostunica, Júgóslavíufor-
seti, hefur sagt að hann sé því fylgj-
andi að Milosevic verði framseldur,
en að það verði að gerast innan
ramma laganna. Hann verði ekki
numinn á brott í skjóli nætur. Hafði
Kostunica vonast til að Júgóslavíu-
þing samþykkti lög sem heimiluðu
framsalið en hann fékk ekki stuðning
nógu margra þingmanna til þess. Var
því gripið til þess ráðs að gefa út um-
rædda tilskipun. Óvíst er hvort til-
skipunin sé í samræmi við stjórnar-
skrá Júgóslavíu, en þar segir að
óheimilt sé að framselja júgóslav-
neskan ríkisborgara til annars lands.
Lögmenn Kostunica segja þetta
ákvæði ekki eiga við í þetta skipti þar
sem Milosevic verði ekki framseldur
til annars lands heldur til Sameinuðu
þjóðanna. Ef til framsalsins kemur
verður Milosevic fyrsti þjóðhöfðing-
inn sem réttað verður yfir fyrir þess-
um stríðsglæpadómstóli.
Júgóslavíustjórn gefur út umdeilda tilskipun
Lögfræðingar Milosevics
berjast gegn framsali
Reuters
Stuðningskona Milosevics ásamt
syni sínum, en drengurinn er í
knattspyrnutreyju með nafni
Milosevics á bakinu.
Belgrad. AP, AFP.
EFNAHAGSKERFI Kaliforníu er
stærra en í flestum vestrænum
ríkjum og snemma á árinu sló það
Frakklandi við. Ef breska pundið
heldur áfram að falla gagnvart
dollaranum, er ekki ólíklegt, að
Kalifornía verði orðin stærri en
Bretland að þessu leyti á næsta ári.
Nýja tölur benda til, að væri
Kalifornía sjálfstætt ríki, væri það
jafnframt fimmta mesta efnahags-
veldið í heiminum með þjóðarfram-
leiðslu, sem svarar til um 142.000
milljarða ísl.kr. Þjóðarframleiðsla
Frakka er rúmlega 137.000 millj-
arðar en í Bretlandi um 150.000
milljarðar kr. Hvergi í Bandaríkj-
unum hefur hagvöxtur verið meiri
en í Kaliforníu, um 10% á síðasta
ári, og það þrátt fyrir erfiðleika
vegna orkuskorts. Hann og sam-
drátturinn í bandarísku efnahags-
lífi eru hins vegar taldir valda því,
að hagvöxtur í Kaliforníu verði inn-
an við 3% á þessu ári.
Alvarlegar afleiðingar
af samdrætti í Kaliforníu
Talið er, að orkuskorturinn
kunni að kosta Kaliforníu meira en
2.000 milljarða kr. á þessu ári en
að auki er efnahagslífið þar við-
kvæmt fyrir samdrætti sökum
þess, að þar eru miðstöðvar tækni-
iðnaðarins. Yfir honum hefur veru-
lega dofnað á síðustu mánuðum og
sumir hagfræðingar óttast raunar,
að komi til raunverulegs samdrátt-
ar í Kaliforníu, kunni Bandaríkin
að öðru leyti að fylgja á eftir og
jafnvel allt efnahagslífið í heim-
inum.
Kalifornía var raunar sjálfstætt
ríki að nafninu til um stund eftir að
hafa verið hluti af Mexíkó. Mexí-
kóski herinn var rekinn burt 1846
og þá lýstu nokkrir landnemar í
norðurhluta ríkisins yfir stofnun
„Bjarnarfánalýðveldis“. Kalifornía
var formlega innlimuð í Bandaríkin
1850.
Sem dæmi um auðinn í Kali-
forníu má nefna, að sveitarfélagið
Los Angeles væri 10. mesta efna-
hagsveldið væri það sjálfstætt og
ríkara en Spánn.
Kalifornía fimmta
stærsta efnahagskerfið
New York. The Daily Telegraph.