Morgunblaðið - 26.06.2001, Blaðsíða 40

MINNINGAR
40 ÞRIÐJUDAGUR 26. JÚNÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Þóra Finnboga-dóttir fæddist í
Skarfanesi í Land-
sveit í Rangárvalla-
sýslu 28. apríl 1910.
Hún lést á hjúkrun-
arheimilinu Eir í
Reykjavík 16. júní
síðastliðinn. Foreldr-
ar hennar voru hjón-
in Elísabet Þórðar-
dóttir, f. 1.12. 1877
að Gröf í Hruna-
mannahreppi, d.
16.11. 1958 í Reykja-
vík, og Finnbogi
Höskuldsson, f. 9.10.
1870 í Stóra-Klofa, Landmanna-
hreppi, d. 20.4. 1950 í Reykjavík.
Systkini Þóru voru; Magnús Víg-
lundur Finnbogason menntaskóla-
kennari, f. 23.10. 1902, d. 4.1. 1994;
Arndís Finnbogadóttir, f. 6.8. 1904,
d. 22.8. 1904; Þórður Finnbogason,
rafvirkjameistari, f. 5.6. 1906, d.
5.1. 1991; Dagbjört Finnbogadótt-
ir, hárgreiðslumeistari og hús-
freyja, f. 21.3. 1908, d. 17.8. 1999;
Anna Finnbogadóttir, kjólameist-
ari, f. 11.7. 1911, býr í Reykjavík;
Arndís Finnbogadóttir, húsfreyja,
f. 21.8. 1912, d. 24.4. 1987; Óskar
Höskuldur Finnbogason, sóknar-
prestur, f. 13.9. 1913, d. 24.2. 1976;
Valdimar Finnbogason, verslunar-
19.11. 1999. 2) Kolbrún Haralds-
dóttir, handritafræðingur, f. 13.1.
1948. Eiginmaður hennar er dr.
Hubert Seelow, prófessor við Há-
skólann í Erlangen, f. 3.9. 1948.
Synir þeirra: Atli Magnús Seelow,
arkitekt, f. 10.9. 1975, sambýlis-
kona hans er Barbara Zellner,
arkitekt; Gunnar Seelow, mennta-
skólanemi, f. 21.1. 1983.
Sonur Haralds af fyrra hjóna-
bandi og stjúpsonur Þóru er Har-
aldur Valgarður Haraldsson arki-
tekt, f. 3.8. 1932. Fyrri kona hans
er Vigdís Ragnheiður Garðars-
dóttir, f. 24.1. 1936. Dóttir þeirra
er Sigríður Vala Haraldsdóttir, f.
1.8. 1958. Síðari kona Haralds er
Elsa Lene Hoe Hermannsdóttir, f.
2.5. 1938. Þau skildu. Þeirra börn
eru Haraldur Hoe Haraldsson,
bakari, f. 14.5. 1964; Hermann V.
Haraldsson, viðskiptafræðingur, f.
9.1. 1966; Hörður Valdimar Har-
aldsson, umhverfisverkfræðingur,
f. 29.10. 1970; Hinrik Hoe Haralds-
son, leikari, f. 19.4. 1972.
Þóra ólst upp í Skarfanesi þar til
hún fluttist til Reykjavíkur laust
fyrir 1930. Hún vann ýmis versl-
unarstörf til ársins 1945 þegar hún
gekk í hjónaband og sinnti hún upp
frá því húsmóðurstörfum. Fyrstu
hjúskaparár sín bjuggu þau á
Flókagötu 12 en fluttust árið 1949 í
Skaftahlíð 5. Frá árinu 1995 bjó
Þóra á hjúkrunarheimilinu Eir í
Reykjavík.
Útför Þóru fer fram frá Dóm-
kirkjunni í Reykjavík í dag og hefst
athöfnin klukkan 13.30.
maður, f. 16.10. 1915,
d. 4.9. 1985; Guðmund-
ur Karl Finnbogason,
málarameistari, síðar
bílstjóri, f. 13.9. 1917,
d. 21.1. 1997; Þóra
Laufey Finnbogadótt-
ir, hárgreiðslukona, f.
3.10. 1919, d. 14.7.
1957.
Hinn 27. janúar
1945 giftist Þóra Har-
aldi Valdimar Ólafs-
syni, forstjóra Fálkans
hf., f. 3.6. 1901 í
Reykjavík, d. 18.9.
1984. Foreldrar hans
voru hjónin Þrúður Guðrún Jóns-
dóttir og Ólafur Magnússon, kaup-
maður í Fálkanum. Börn Þóru og
Haralds eru: 1) Ólafur Haraldsson,
viðskiptafræðingur, f. 15.7. 1946.
Fyrri kona hans er Lára Erlings-
dóttir, f. 17.7. 1947. Þeirra börn
eru Guðrún Erla Ólafsdóttir fjöl-
miðlafræðingur, f. 6.5.1964, hún á
eina dóttur, Láru Sól; Þóra Björk
Ólafsdóttir, rannsóknarmaður í
ættfræði, f. 17.6.1973, eiginmaður
hennar er Baldur Stefánsson for-
stjóri, f. 2.4.1971, þau eiga tvo syni,
Fáfni og Stefán Loga; Haraldur
Ólafsson iðnskólanemi, f.
23.4.1978. Síðari kona Ólafs var
Elsa Brynjólfsdóttir, f. 8.5. 1957, d.
Stjúpmóðir mín, Þóra Finnboga-
dóttir, er látin, 91 árs að aldri, farin
til austursins eilífa. Hafði hún dval-
ið síðustu fimm og hálfa árið á
Hjúkrunarheimilinu Eir í Grafar-
vogi og notið þar góðrar umönn-
unar, sem hér er þakkað.
Hún var seinni kona föður míns.
Þau giftu sig í janúar 1945, þegar
stríðinu var að ljúka. Þau hófu bú-
skap í þriggja herbergja íbúð í húsi
sem faðir minn átti á Flókagötu 12
í Reykjavík. Leiðir þeirra lágu
saman um Eirík Guðmundsson,
sem var giftur Dagbjörtu (Dúu)
systur Þóru, en Eiríkur vann í
Fálkanum hjá afa mínum Ólafi og
föður mínum sem gjaldkeri og bók-
ari til margra ára. Var þar mikið
vinfengi millum. Þegar þetta gerð-
ist hafði ég ungur að árum verið í
fóstri um skeið hjá afaforeldrum
mínum, Ólafi Magnússyni og Þrúði
Jónsdóttur, sem þá bjuggu á
Flókagötu 18, spölkorn frá. Faðir
minn byggir síðan hús í Skaftahlíð
5, en þá flyt ég til þeirra, enda hús-
pláss fyrir hendi. Við þessi þátta-
skil tók Þóra mig undir verndar-
væng sinn og gekk mér í
móðurstað. Þau hjónin höfðu þá
þegar eignast hálfsystkini mín,
Ólaf, f. 1946 , og Kolbrúnu, f. 1948.
Þóra stjúpmóðir var einstök kona,
gáfuð, myndarleg húsmóðir, góð
móðir og umburðarlynd með af-
brigðum. Ég tel að faðir minn hafi
verið gæfumaður að eignast Þóru
fyrir konu. Þau voru að sumu leyti
ólík, en bættu það hvort öðru upp.
Hann gat stundum verið óþolin-
móður og flýtir á honum, þegar
langur vinnudagur í fyrirtækinu
kallaði. Hún hafði þá oft lag á því
að fullvissa hann um að fyrirtækið
gengi þótt hann tæki sér frí endr-
um og eins. Enda tók hann hana
oft með í viðskiptaerindi erlendis.
Við ýmsar ákvarðanir sótti hann oft
góð ráð til konu sinnar. Sem stjúp-
móðir reyndist hún mér með af-
brigðum vel. Ég hafði nánast verið
móðurlaus í mörg ár, þar sem móð-
ir mín, Valgerður Gísladóttir, gekk
með ólæknandi sjúkdóm, lokuð inni
á spítala í 13 ár. Þóra stjúpa mín
bar umhyggju fyrir mér eins og
væri ég hennar eigin sonur. Fyrir
það mun ég ævinlega vera þakk-
látur.
Þóra var sannur vinur vina sinna
og kát í þeirra hópi og með vanda-
mönnum, en átti til að vera ómann-
blendin innan um ókunnuga. Hún
var mjög hjálpsöm þeim sem til
hennar þurftu að leita. Hófsöm var
hún í hvívetna og svo kröfulítil til
eigin þarfa, að það jaðraði stundum
við vandræði. Þau höfðu gaman af
að taka á móti fólki, vinum, ætt-
ingjum, börnum og barnabörnum.
Á stærri hátíðum kom yngsta kyn-
slóðin í drykki og kökur síðdegis,
en eldra fókið í kvöldmat fram eftir
kvöldi. Voru þá oft settar plötur á
fóninn og stiginn dans fram á nótt.
Það var því stundum glatt á hjalla í
Skaftahlíð 5 og veitt rausnarlega.
En árin liðu og þegar faðir minn
var farinn að eldast og hættur
störfum reyndist hún honum sú
stoð og stytta, sem hann þurfti á að
halda. Eftir að hann lést, árið 1984,
hrakaði henni smám saman and-
lega þrátt fyrir líkamlegan styrk.
Sjóndepran sagði einnig til sín við
lestur. Hún fékk þá til sín mikla
ágætis konu, Ólafíu Guðbergsdótt-
ur, sem sá um matseld og aðrar
daglegar þarfir hennar í um fimm
ár eða þar til hún flutti á hjúkr-
unarheimilið 1995.
Þessarar góðu konu, stjúpmóður
minnar, sem ávallt var reiðubúin að
sinna þörfum annarra, en gerði
ekki kröfur, minnist ég með virð-
ingu, þakklæti og elsku. Blessuð sé
minning Þóru Finnbogadóttur.
Haraldur Valgarður
Haraldsson.
Látin er á 92. aldursári Þóra
Finnbogadóttir, tengdamóðir mín.
Hún fæddist í Skarfanesi á Landi
og var hin fimmta í aldursröð ellefu
systkina. Næst elzta barnið lézt á
fyrsta ári, en hin tíu komust upp.
Nú lifir eftir einungis systirin
Anna.
Þóra ólst upp í faðmi fjölskyldu
sinnar í Skarfanesi. Innan við tví-
tugsaldur hélt hún til Reykjavíkur,
eins og fjölmargir Íslendingar af
hennar kynslóð. Hún ræddi alla tíð
af hlýju og væntumþykju um
bernsku- og æskuár sín í sveitinni.
Á hinn bóginn var hún fegin því að
hafa kvatt erfitt og tilbreytingalítið
líf á afskekktum bóndabæ hátt inni
í landi, þar sem vetur eru langir og
snjóþungir og samgöngur torsóttar.
Hún gerði sér fullljóst, að baráttan
fyrir daglegu brauði var á margan
hátt auðveldari í borginni og menn-
ingarlíf auðugra en í heimahögun-
um, enda var hún raunsæ að eðl-
isfari. Í Reykjavík vann Þóra við
almenn afgreiðslustörf. Hún hélt
heimili með systur sinni Dagbjörtu
og bjó áfram hjá henni um árabil,
eftir að Dagbjört gekk í hjónaband.
Fjölskylduböndin milli Skarfanes-
systkinanna voru traust, einkum
voru náin tengsl milli systranna.
En næst Þóru stóð þó systirin Dag-
björt, sem hún hafði dagleg sam-
skipti við fram á elliár.
Árið 1945 gekk Þóra að eiga
Harald V. Ólafsson, tengdaföður
minn heitinn, sem gjarna var
kenndur við fyrirtæki fjölskyldu
sinnar, Fálkann. Eins og tíðkaðist í
þann tíð, hætti Þóra þá að starfa
utan heimilis. Þau hjónin eignuðust
tvö börn, Ólaf, fæddan 1946, og
Kolbrúnu, fædda 1948, sem síðar
varð konan mín. Haraldur átti
einnig stóran systkinahóp, var
næstelztur af níu systkinum, og af
fyrra hjónabandi átti hann stálp-
aðan son, Harald Valgarð. Ég get
ímyndað mér, að ekki hafi alltaf
verið auðvelt fyrir Þóru að fá við-
horf sín metin í tengdafjölskyldu
sinni, enda voru systkin Haralds
ólík Skarfanessystkinunum að
lunderni. Ég ætla, að Þóra hafi orð-
ið að aðlagast tengdafólki sínu að
mörgu leyti, en engu að síður hélt
hún ávallt reisn sinni. Hún varð-
veitti eigin sérkenni og lagði áfram
rækt við hugðarefni sín. Hún var
bókhneigð og las mikið í frístund-
um sínum, meðan hún hafði til þess
sjón. Hún hafði yndi af blómum,
trjám og raunar öllum gróðri, enda
bar garðurinn í Skaftahlíð rækt-
unaráhuga hennar glöggt vitni;
garðurinn var fyrst og fremst
hennar garður. Þóra var músíkölsk,
naut þess að hlusta á tónlist og var
sjálf söngelsk. Í æsku lærði hún á
orgel og spilaði á píanó fram á
miðjan aldur. Þegar minni hennar
tók að hraka í ellinni, reyndust
sálmarnir, vísurnar og gömlu lögin
henni sá brunnur, sem aldrei þvarr.
Ég kynntist Þóru fyrir tæpum 30
árum, þegar við Kolbrún vorum að
draga okkur saman. Tók Þóra mér
ákaflega vel, eins og Haraldur
raunar einnig, og ekki létu þau mig
gjalda þess, að ég væri útlend-
ingur, enda þótt þau hljóti að hafa
haft af því áhyggjur, að einkadótt-
irin væri í tygjum við slíkan mann.
Þóra var þá liðlega sextug, ung-
leg kona og vingjarnleg, að vísu
fremur hlédræg, en skarpgreind og
orðheppin. Hún hafði ríka kímni-
gáfu, en ekki beitti hún henni á
kostnað annarra. Hún var þolin-
móð, skilningsrík, ósérhlífin og með
eindæmum fórnfús. Engu að síður
setti hún þeim ákveðin mörk, sem
hún taldi ganga á lagið og vilja mis-
nota hjálpsemi hennar. Hún fyr-
irleit hvers kyns snobbisma og
uppskafningshátt, enda var hún
sjálf látlaus, heilsteypt og tilgerð-
arlaus.
Þegar eldri sonur okkar hjóna,
Atli, var barn að aldri, dvöldumst
við mikið á Íslandi vegna starfa
okkar. Vorum við þá til húsa í ris-
inu yfir íbúð tengdaforeldra minna.
Reyndist það drengnum ómetan-
legt veganesti að mega vaxa úr
grasi í daglegu samneyti við ömmu
sína og afa. Í bernsku naut yngri
sonur okkar, Gunnar, einnig ómælt
góðs af veru sinni í Skaftahlíðinni.
Þóra var góð og hugulsöm amma,
sem hafði sérstakt lag á börnum.
Hún skildi vel hugsunarhátt barna
á öllum aldri, og voru þau ávallt
sem hugur manns hjá henni, enda
tók hún mark á þeim sem sjálf-
stæðum einstaklingum, hvatti þau
og studdi.
Það fylgdi starfi Haralds, að oft
var gestkvæmt á heimili þeirra
hjóna. Þóra var gestrisin húsfreyja,
og var Haraldur af því stoltur,
hversu glæsilega kona hans tók á
móti innlendum og erlendum vinum
þeirra og viðskiptamönnum. En
bezt naut Þóra sín í hópi fjölskyldu
sinnar og tengdafjölskyldu. Raunar
var sá hópur svo stór, að hún þurfti
lítt að leita utan hans eftir félags-
skap.
Þóra helgaði sig alfarið heim-
ilinu, velferð eiginmanns og barna,
eins og flestar konur af hennar
kynslóð. Þegar börnin voru farin að
heiman og Haraldur var látinn,
hægðist um í lífi hennar, – ef til vill
um of. Þar við bættist, að hún gerð-
ist æ sjóndaprari, og þegar hún var
um sjötugt, var svo komið, að hún
gat ekki lengur lesið. Þykir mér
ekki ólíklegt, að skortur á ytri
áreitum, hin óhjákvæmilega and-
lega einangrun, sem af sjóndepr-
unni leiddi, hafi átt ríkan þátt í því,
að minni Þóru skertist stöðugt, unz
hún gat ekki lengur hugsað um sig
sjálf.
Ég minnist Þóru Finnbogadótt-
ur, tengdamóður minnar, með þökk
og virðingu. Hún var ein merkasta
kona, sem ég hef kynnzt um mína
daga. Fjölskylda mín og ég eigum
henni óendanlega margt að þakka.
Blessuð sé minning hennar.
Hubert Seelow.
Elsku amma mín.
Drottinn á drenginn,
dálítinn piltinn,
gættu að honum, Guð minn,
svo grandi honum háskinn enginn.
Þessa vísu söngst þú fyrir mig
þegar ég var lítil, með þeim breyt-
ingum þó, að þá átti drottinn stúlk-
una. Man ég hve örugg ég var þá í
faðmi þínum, og vissi varla um
betri stað til að vera á.
Síðustu daga hafa minningarnar
hrannast upp, sunnudagsmaturinn
hjá ykkur afa með allri fjölskyld-
unni, þar sem ég sat iðulega við
hlið Magga bróður þíns, fallegi
garðurinn þinn með skemmtilega
klifrutrénu og ilmandi bóndarósun-
um. Þú að tína rabarbara í graut-
inn, og ég að hjálpa en þó aðallega
að éta hann. Góða súkkulaðikakan
með kókos ofaná, ég fékk að búa til
munstur í kremið með gaffli, og
besta lambalæri í heimi. Þú sagðir
mér frá uppvaxtarárum þínum,
systkinum og foreldrum, þú sást
svo vel frá þér, varst fjarsýn, svo
að bræður þínir sendu þig upp á
hól til að gá að kúnum. Þið syst-
kinin voru samrýnd, sérstaklega þú
og Dúa systir þín sem voruð bestu
vinkonur og báruð alltaf hag hvor
annarrar fyrir brjósti. Hún heyrð-
ist væntumþykjan í röddinni þegar
þú talaðir um hana og um æsku
þína í Skarfanesi í Landsveit sem
var mjög ánægjuleg og gæfurík.
Hef ég tvisvar sinnum farið á
æskuslóðir þínar og fegurri stað er
varla hægt að hugsa sér, þar blasir
Hekla við í allri sinni dýrð.
Þú bjóst ykkur afa fallegt heimili
í Skaftahlíð 5 og alltaf var gott að
koma þangað. Ég man eftir mér
sem smáskotti að leika með afa í
töluleik, þú áttir box með tölum
sem varð að skemmtilegasta spili í
höndum okkar afa, ég held samt að
reglurnar hafi ávallt verið mér í
hag. Við fórum oft út á Klam-
bratún, það hét aldeilis ekki Mikla-
tún hjá okkur, eða sátum líka sam-
an og hlustuðum á útvarpið, þú
söngst fyrir mig mikið af kvæðum
og vísum, og leyfðir mér að skoða
alla króka og kima í húsinu, hjá
ykkur las ég mig í gegnum allar
þjóðsögurnar, á nokkuð mörgum
árum þó. Lengi vel hélt ég að ég
hefði fundið leynistaðinn þinn á
háalofti, þar sem Síríus suðusúkku-
laði var geymt, og að við frænd-
systkinin værum að stelast í það.
Það var ekki fyrr en mörgum árum
seinna að ég áttaði mig á því að það
var alltaf til nýtt súkkulaði í skápn-
um, og aldrei var minnst á hið dul-
arfulla súkkulaðihvarf.
Nú er komið að skilnaðarstund
hjá okkur um tíma. Þegar ég var
barn sagði ég oft við þig að þú
mættir aldrei deyja, þú yrðir að
minnsta kosti að verða hundrað
ára. Þú svaraðir eitthvað á þá leið
að Guð forði þér frá því að verða
svo gömul. Þá fannst mér furðulegt
að einhver myndi ekki vilja verða
hundrað ára, dauðinn var óskil-
greind eining í mínum huga, og
nokkuð ógurlegur. Nú er ég á öðru
máli, eftir langt og farsælt líf er
hann óaðskiljanlegur lífinu, og eðli-
legur framgangur þess. En ég vil
fremur gleðjast yfir lífi þínu en að
syrgja dauða þinn. Ég vil þakka
þér fyrir allt, þína góðu handleiðslu
um æsku mína, og síðast en ekki
síst fyrir nafnið þitt sem ég er afar
stolt af. Ég óska þess að ég verði
barnabörnum mínum, ef svo lán-
söm ég verð, eins góð amma og þú
varst mér.
Vil ég og fjölskylda mín, þá sér-
staklega Lára móðir mín, senda
pabba, Kollu og fjölskyldu og Önnu
systur ömmu innilegar samúðar-
kveðjur. Minning um yndislega
konu lifir í hjörtum okkar.
Og nú syng ég vögguvísuna fyrir
syni mína á kvöldin, þá sömu og þú
söngst fyrir mig, og þeir taka und-
ir.
Þín sonardóttir
Þóra Björk Ólafsdóttir.
ÞÓRA
FINNBOGADÓTTIR
 Fleiri minningargreinar
um Þóru Finnbogadóttur bíða birt-
ingar og munu birtast í blaðinu
næstu daga.
við Nýbýlaveg, Kópavogi