Morgunblaðið - 30.06.2001, Page 38

MINNINGAR
38 LAUGARDAGUR 30. JÚNÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Guðjón Þor-steinn Þorsteins-
son fæddist á Ketils-
stöðum í Mýrdal 14.
maí 1928. Hann lést
á Landspítalanum
við Hringbraut 21.
júní síðastliðinn.
Foreldrar hans voru
þau hjónin Margrét
Grímsdóttir frá
Skeiðflöt, f. 26.2.
1895, d. 20.5. 1971,
og Þorsteinn Gunn-
arsson frá Steig, f.
29.12. 1893, d. 10.9.
1934. Hann var
yngstur sex systkina. Hin eldri
voru: 1) Unnur, f. 24.6. 1920, d.
23.6. 1921, 2) Unnur Guðjónína,
húsfreyja á Vatnsskarðshólum í
Mýrdal, f. 17.8. 1921, d. 16.11.
1993, maki Gunnar Stefánsson,
bóndi, f. 21.7. 1915, d. 7.4. 1984,
þau áttu fimm börn. 3) Gunnar,
bóndi, Giljum í Mýrdal, f. 17.3.
1923, maki Sigrún Bryndís Ólafs-
dóttir, f. 5.10. 1941, og eiga þau
fjögur börn. 4) Auðbjörg, húsmóð-
ir í Þórshöfn í Færeyjum, f. 4.6.
1924, maki Leivur Grækarisson, f.
9.6. 1924, þau eiga eitt barn. 5)
Guðríður Jóna, húsmóðir í
Reykjavík, f. 28.5. 1926, maki
Hjörtur Elíasson, f. 22.5. 1923, og
eiga þau tvö börn.
Hinn 1. október 1955 kvæntist
Guðjón Hrönn Brandsdóttur, f.
ingur, f. 2.6. 1975, b) Ægir, nemi,
f. 14.10. 1984 og c) Máni, f. 13.6.
1993. 3) Brandur Jón, verslunar-
maður, Vík, f. 15.7. 1960, maki;
Inga Björt Hafdís Oddsteinsdóttir,
verslunarmaður, f. 10.11. 1961,
þeirra börn eru: a) Hrönn, nemi, f.
21.7.1984 og b) Þorsteinn, nemi, f.
21.5. 1987. 4) Margrét Steinunn,
kennari, Ljónsstöðum í Flóa, f.
25.5. 1968, maki Tyrfingur Krist-
ján Leósson, vélvirki, f. 20.4. 1963,
og eru þeirra börn: a) Guðbjörg
Hrönn, f. 17.9. 1996, b) Arndís
Hildur, f. 20.12. 1998, og c) dreng-
ur, óskírður, f. 20.5. 2001
Uppvaxtarár sín vann Guðjón
að búi móður sinnar. Hans skóla-
ganga var Barnaskólinn í Litla-
Hvammi. Frá fermingaraldri var
aðalatvinna hans meira eða minna
hjá Vegagerð ríkisins, fyrst sem
kúskur og síðan sem ýtustjóri. Á
árunum 1958–1967 vann Guðjón
sem vélgæslu- og afgreiðslumaður
hjá Verslunarfélagi Vestur-Skaft-
fellinga og hjá Spennubreytum sf.
1968. Frá 1969 og allt til starfs-
loka var hann vegaverkstjóri hjá
Vegagerðinni. Þar helgaði hann
sig nokkuð gerð fjallvega og við-
haldi þeirra, til verndar við-
kvæmri náttúru. Þá fór Guðjón
sem ungur maður nokkrar vertíð-
ir til Vestmannaeyja.
Guðjón var meðlimur í Kirkju-
kór Víkurkirkju frá 1955 til dán-
ardags og var virkur þátttakandi í
hvers kyns söngstarfi í Vík. Þá
var hann félagi í Alþýðubandalag-
inu.
Útför Guðjóns verður gerð frá
Víkurkirkju í dag og hefst athöfn-
in klukkan 14.
1.10. 1935, húsmóður
og póstafgreiðslu-
manni. Foreldrar
hennar voru hjónin
Guðrún Jóhannes-
dóttir, matráðskona
og hótelhaldari, frá
Skjögrastöðum á
Völlum, f. 13.5. 1914,
d. 19.1. 1988, og
Brandur Jón Stefáns-
son, sérleyfishafi og
vegaverkstjóri, frá
Litla-Hvammi í Mýr-
dal, f. 20.5. 1906, d.
15.10. 1994. Guðjón
og Hrönn hafa búið
allan sinn búskap í Vík. Þau eign-
uðust fjögur börn sem eru: 1) Guð-
rún Brynja, veitingastjóri í Vík-
urskála, búsett í Vestri-Pétursey,
f. 14.6. 1955, maki Guðmundur
Elíasson, framkvæmdastjóri, f.
24.3. 1949, þeirra börn: a) Sigurð-
ur Elías, hótelstjóri, Selfossi, f.
29.11. 1975, maki; Vilborg Smára-
dóttir, nemi, f. 24.11. 1980, þeirra
barn; aa) Guðmundur, f. 20.8.
2000, b) Guðjón Þorsteinn, nemi, f.
14.4. 1981, og c) Jóhannes Hrann-
ar, nemi, f. 2.7. 1982. 2) Hafsteinn,
stýrimaður, sölufulltrúi hjá Radíó-
miðun hf., býr í Reykjavík, f. 9.4.
1957, maki Kristín Gísladóttir,
tækniteiknari, f. 10.7. 1955, þeirra
börn; a) Sigríður Ákadóttir, far-
arstjóri, f. 24.12. 1976, unnusti;
Örn Ingi Arnarson, tölvunarfræð-
Jæja, blessaður karlinn, þá er
hann fallinn. Þessi stóri sterki maður
sem manni fannst að ekkert fengi
bugað. Mér finnst það ótímabært, en
fæ engu um það ráðið.
Pabbi var yngstur barna þeirra
afa og ömmu. Föður sinn missti hann
sex ára, en amma hélt áfram búskap
með hópinn sinn og með blíðu sinni
og þrautseigju kom hún þeim öllum
til manns. Oft voru lítil efni en hún
naut aðstoðar nágranna sinna og
frændfólks og síðar barnanna, eftir
því sem þau uxu úr grasi.
Pabbi vann ýmsa vinnu framan af
ævi, fór meðal annars á vertíð til
Vestmannaeyja. Lengstan hluta
sinnar starfsævi vann hann þó hjá
Vegagerð ríkisins. Hann byrjaði sem
kúskur á fermingaraldri, varð síðar
ýtustjóri og að síðustu verkstjóri.
Hann fór með vinnuflokk sinn víða
um sveitir Suðurlands og kynntist
þannig mörgu fólki og hafði gaman
af að minnast þess. Í því starfi naut
hans þess m.a. sérstaklega að lag-
færa og leggja vegi og slóða á af-
skekktum svæðum og stuðla þannig
að góðri umgengni við viðkvæmt um-
hverfi. Um nokkurra ára skeið vann
pabbi hjá Verslunarfélaginu í Vík og
sá þá meðal annars um afgreiðslu
pantana til bænda. Minningar þess
tíma voru honum ofarlega í huga og
þá ekki síst félagsskapurinn við sam-
starfsfólkið.
Í uppvexti okkar systkina skipti
pabbi sér ekki mikið af uppeldinu, en
hann var alltaf nálægur og mátti ég
ætíð fylgja honum við vinnu, hvort
sem var að sitja í ýtunum eða veltast
með honum í pakkhúsinu.
Í rúm 20 ár leigði pabbi Norður-
Víkina, annað af höfuðbýlum Víkur-
kauptúns, í félagi við Einar Oddsson,
sýslumann. Þar stundaði hann sauð-
fjárbúskap og vann mikið starf að
ræktun síns fjárstofns, sem þótti
sterkur og fallegur, en ekki síður að
ræktun þess lands, sem hann hafði
umráðarétt yfir, sem sést m.a. á
grænum túnum á leirunum vestan
frá Vík og austur að Öxarfótalæk.
Allan frítíma var fjölskyldan bundin
við búskapinn, lambféð á vorin,
smalamennsku og rúning á sumrin,
heyskap, haustréttir og slátrun, og
síðan flestar helgar yfir veturinn,
ýmist við umhirðu fjárins eða að
hreinsa út úr fjárhúsunum. Ekki
fannst mér þessi skylda skemmtileg
og rændi oft tíma frá leik og félags-
skap við jafnaldrana, en eftir á hefði
ég ekki viljað vera án þess alls, því
pabbi var skemmtilegur við vinnu,
síkátur og hafði lag á að gera þessi
störf léttari og eftirminnileg.
Þá fylgdi þessum búskap afrétt-
arferðir og eftirleitir og annar elt-
ingarleikur við sauðkindina. Oft var
farið við erfiðar aðstæður, þegar hlé
gafst frá vinnu, til að eltast við fé eða
síga í svelti. Gæti ég trúað að
mömmu hafi ekki alltaf liðið vel að
vita af pabba við þessar aðstæður, en
hann var léttur á sér og bóngóður og
þetta var hans áhugamál og tóm-
stundir.
Ekki treysti ég mér til að fullyrða
um, hvort pabbi hafi verið trúaður
maður, þó ég telji að svo hafi verið,
en sjálfur gerði hann alltaf lítið úr
því. En hann hafði mikinn áhuga á
spíritisma og hafði aðeins reynslu af
þeim málum.
Á þeim árum (1955-1956), sem þau
foreldrar mínir, ásamt Jóa frænda
og fjölskyldu, voru að leita eftir lóð
undir íbúðarhús sín í Vík, var ekkert
skipulag til sem gerði ráð fyrir ný-
byggingum, hvað þá slíkum stórhýs-
um sem þau voru með hugmyndir
um, á þess tíma mælikvarða. Fitin í
Vík var eins og annað land þar, ýmist
í eigu Norður-Víkur eða Suður-Vík-
ur bænda. Hún hafði gróið vel upp og
fengu margir íbúar að nýta þar bletti
til heyskapar, vegna sjálfsþurftarbú-
skapar síns, sem þá var stundaður á
öðru hverju heimili. Þetta fólk var
ófúst að gefa þessa spildu eftir og
hvatti landeigendur til að láta ekki
þetta góða land undir íbúðarbyggð.
Leit helst út um tíma, að þeir mágar
myndu byggja í landi Fagradals, á
flötinni vestan við Flúðanef. Síðan
gerist það eftir að séra Jónas Gísla-
son var kosinn oddviti í Vík og
Hvammshreppi að skriður komst á
skipulags- og uppbyggingarmál.
Hafðist þá m.a. í gegn leyfi til bygg-
inga á Fitinni, sem næstu áratugi var
aðalbyggingasvæði þorpsins. Þar
byggðu foreldrar mínir sitt hús. Þá
var það einn daginn, þegar pabbi
gekk upp eftir Fitinni til að sækja
sér efni í stillans, að hann sá á eftir
gömlum manni ganga inn í kjallar-
ann á hálfbyggðu húsinu. Þegar til
baka kom, byrjaði hann að svipast
um eftir þessum manni, en alveg var
sama hvernig hann leitaði eða kall-
aði, hvergi kom maðurinn fram.
Þessum svip líkti mjög við gamlan
frænda pabba, þá látnum fyrir um 10
árum. Hans fjölskylda var meðal
þeirra sem ekki vildu missa ítök sín á
Fitinni, en pabbi taldi sig þá fullviss-
aðan um að gamli maðurinn væri fyr-
ir sitt leyti að samþykkja þessar
framkvæmdir.
En hvað sem trúarhneigð líður, þá
söng pabbi í kirkjukórum í rúmlega
50 ár, fyrst við Skeiðflatarkirkju,
heimakirkju hans í uppvextinum, og
seinna í rúm 40 ár við Víkurkirkju.
Má segja að söngur hafi verið honum
ástríða og einkennt allt hans líf. Á
vertíð í Vestmannaeyjum átti hann
söngfélaga í beitingarskúrnum og
aðra við byggingarvinnu í Reykja-
vík. Hjá Vegagerðinni í Reykjavík
voru þeir líka nokkrir vinnufélagar
sem stofnuðu kvartett, og æfðu sam-
an og meira að segja sungu opinber-
lega. Og í Vík tók hann þátt í flestum
þeim söngskemmtunum sem haldn-
ar voru þar á þeim tíma sem hann
bjó þar. Þá starfaði hann í tvöföldum
kvartett, „Átta í lagi“ í nokkur ár og
voru það hinar mestu gleðistundir.
Fyrir kom að foreldrar mínir
komu með vinafólk sitt með sér heim
að lokinni einhverri skemmtun í
þorpinu. Er það ein af ljúfari
bernskuminningum mínum, að
vakna upp við fallegan og hljómmik-
inn raddaðan söng úr stofunni
heima, þegar allir sungu af hjartans
innlifun, Bagga, Gunnar frændi,
Vala og Magnús og fleiri og fleiri. Þá
var ekki verið að röfla eða þrasa.
Fermingarvorið sitt fékk pabbi að
heimsækja Helga móðurbróður sinn
og fjölskyldu hans á Fagurhóli í
Austur-Landeyjum. Farið var með
rútu frá Vík, sem þá var mikið ferða-
lag og í þessum löngu ferðum skap-
aðist oft mikil stemmning og söngur,
sem jafnvel bílstjórinn, Brandur
Stefánsson, síðar tengdafaðir hans,
kom af stað. Þegar út í Landeyjar
kom, var pabbi orðinn svo hrifnæm-
ur af söngnum, að með mikilli eft-
irsjá yfirgaf hann hann samferðafólk
sitt og langaði helst að halda áfram
með því. Síðan hljóp hann, léttur í
spori, fram allar Landeyjar, til fund-
ar við frændfólk sitt.
Í erfiðleikum æskuáranna átti
pabbi og hans fjölskylda meðal ann-
ars skjól hjá fjölskyldunni á Brekk-
um, Guðmundi Guðmundssyni og
hans börnum. Síðla árs 1958 kom
Matthías á Brekkum, sem var elstur
þeirra systkina, að máli við pabba og
sagði að þau hefðu ákveðið að bregða
búi og flytja til Víkur. Þau systkinin
voru orðin fullorðin og faðirinn há-
aldraður. Hafði Matti þá leitað fyrir
sér með húsnæði en ekki fengið og
var hann nú að leita eftir að fá leigð-
an kjallarann hjá foreldrum mínum.
Fullur þakklætis fyrir tryggð þeirra
og hjálpsemi á erfiðum árum gekkst
pabbi í að innrétta þar ágætis íbúð,
og þangað fluttu þau systkinin, Matti
og Þura, ásamt Guðmundi gamla
föður þeirra. Síðar bjó líka Kjartan
bróðir þeirra þar með þeim. Þarna
fengum við fjölskyldan slíka dýrgripi
fyrir nágranna, að þau munu okkur
seint gleymast, hvert um sig. Í frið-
sæld bjuggu þau þar til æviloka,
nema Þura sem allra síðustu árin bjó
á Dvalarheimilinu Hjallatúni í Vík.
Á sínum yngri árum iðkaði pabbi
nokkuð íþróttir, aðallega hlaup og
stökk, og var hann ábyggilega mjög
efnilegur sem slíkur, bæði að líkams-
byggingu og hinu andlega kappi.
Hann keppti á ýmsum mótum, bæði
innan héraðs og utan, og á einu slíku
hafði þekktur þjálfari hjá KR séð til
hans. Honum þótti pabbi efnilegur
og hvatti hann til að koma til Reykja-
víkur og hella sér út í þjálfun og æf-
ingar. Þrátt fyrir þessa hvatningu sá
hann sér ekki fært að hverfa til þess.
Gleðimaður mikill var pabbi í
besta skilningi þess orðs. Hann hafði
alltaf lag á að koma öllum í létt skap í
kringum sig og menn fóru ávallt kát-
ari af hans fundi. Þá hafði hann mjög
gaman af að herma eftir og var ein-
staklega laginn við það. Voru oft á
sveimi í kringum hann raddir hinna
ýmsu nágranna og kunningja og
jafnvel þjóðþekktra manna. Þetta
var græskulaust gaman og ekki gert
í hrekk, enda veit ég ekki til að nokk-
urn tíma hafi hinn rétti eigandi radd-
arinnar liðið fyrir þetta grín að öðru
leyti.
Pabbi var mjög pólitískur og
fylgdi stefnu Alþýðubandalagsins í
þjóðmálum. Hann varði rétt lítil-
magnans og vildi jöfnun lífsgæða,
öllum til handa. Afi, tengdafaðir
hans, var hins vegar á öndverðum
meiði í pólitískum skoðunum og tók-
ust þeir oft á þegar þeir hittust.
Mömmu leiddist ávallt þetta þref og
þegar hæst læt, sussaði hún á þá og
hljóðnuðu þeir þá þegar, þó stór-
lyndir væru báðir.
Hann var mjög kappsamur en sást
yfirleitt vel fyrir í öllu sem hann
gerði og gekk í öll verk og áhugamál
af krafti. Hins vegar áttu þau atriði
sem ekki áttu huga hans það til að
drabbast niður.
Á seinni árum hneigðist hugur
pabba mikið að ritstörfum. Hann sat
löngum við skráningu sagna eða við
ljóðagerð og hefur margt af því kom-
ið fram opinberlega. Hann hafði mik-
inn áhuga á skráningu munnmæla-
sagna hvers konar, og lagði kapp á
að ná þeim saman, meðan einhverjir
heimildarmenn væru eftir til stað-
festinga eða skýringa.
Um sextugsaldur veiktist pabbi og
átti það eftir að há honum síðan.
Þessu fylgdu tíðar sjúkrahússferðir
en því tók hann eins og öðrum verk-
efnum sem fyrir hann voru lögð og
þar kynntist hann fjölda fólks sem
hann hafði gaman af að hitta og
fylgjast með, hvort heldur voru sjúk-
lingar eða starfsfólk.
Að lokum vil ég kveðja kæran vin
og félaga sem ævinlega vildi fylgjast
vel með mínum högum og minna, full-
viss þess að svo muni verða áfram.
Hafsteinn.
Jæja, afi minn, þá skiljast víst leið-
ir. Okkur munu alltaf verða kærar og
dýrmætar þær minningar sem við
eigum um þig, og þó svo við höfum
ekki kynnst þér nema á seinni hluta
ævi þinnar, þá líður okkur eins og við
höfum þekkt þig alla ævi. Ef við lít-
um um öxl og hugsum til baka þá
verður okkur mjög minnisstætt þeg-
ar við bræðurnir vorum bara smá-
peyjar og þú tókst okkur með þér
fyrst á fýlaveiðar, það var mikið æv-
intýri. Við vorum nú ekki háir í loft-
inu en með tímanum vorum við orðn-
ir færir um að fanga hvern þann fýl
sem við sáum því ekki var tekið í mál
að missa neitt kvikindi sem á vegi
okkar varð. Eitt atvik er okkur
ógleymanlegt og það var þegar við
vorum eitt sinn staddir við Klifandi
og áin þar skiptist í tvo mjög vatns-
mikla ála sem umléku aurinn þannig
að á milli myndaðist smáeyja og þar
var allt krökkt af fýl sem beið þess
eins að vera veiddur, þá settirðu það
ekki fyrir þig að taka fram reipið og
síga niður af brúninni til að ná þeim
en þessi eyja hafði þá myndast undir
miðri brúnni og hafa þetta verið um
20 fýlar þarna á þessari litlu eyju.
Það skipti engum togum, þú náðir
þeim öllum og hentir þeim síðan yfir
til okkar í kippum þar sem við vorum
hálfskelkaðir um afa gamla sem var
þarna að okkur fannst kominn í sjálf-
heldu, því þegar þú ætlaðir til baka
reyndist það ófært að klífa aftur upp
á brúna því að bandið var lítið og þú
rennandi blautur, þá voru góð ráð
dýr og við að tryllast við árbakkann
því við töldum það ógerandi að vaða
ána eins mikil og hún var þá, en áður
en við vissum varstu kominn út í ána
og vatnið náði þér allavega upp að
mitti, en yfir hafðirðu það þrátt fyrir
að vera kominn á sjötugsaldurinn.
Þvílíku heljarmenni höfum við aldrei
kynnst. Ægir og Þorsteinn urðu síð-
an fljótt hluti af þessu mikla veiðiliði
sem á hverju hausti flakkaði um
Mýrdalinn á bláa „þrumufleygnum“
og síðan var sungið hástöfum, milli
þess sem hlaupið var um aurinn að
elta fýlinn, lag og texta sem þú
samdir sérstaklega fyrir þessar
veiðiferðir:
Á ferðinni í fjallabíl
frændur sjö að veiða fýl
í lágri sveit um kletta og klungur.
Gaman er að vera ungur.
Skjótast um og skoppa,
standa upp og hoppa!
Kannski er lífið bara leikur,
litli vinur, vertu ei smeykur.
Þrátt fyrir að við bræðurnir vær-
um ekki miklir söngmenn þá gerðir
þú oft miklar tilraunir til að fá okkur
til að taka lagið með þér og verður
það að játast að við sungum oft há-
stöfum í þessum veiðiferðum okkar
en því miður ekki mikið fyrir utan
það, og oft þegar fjölskyldan hittist á
Ránarbrautinni þá var alltaf tekið
lagið og vorum við þá fljótir að láta
okkur hverfa. En ég, nafni þinn, sé
mikið eftir því í dag að hafa ekki tek-
ið oftar lagið með þér því það var
ekki á hverjum degi sem manni
býðst að taka lagið með svo frábær-
um söngmanni sem þú varst. En
hver veit nema maður taki lagið oft-
ar í komandi framtíð.
Okkur þótti líka alltaf óskaplega
vænt um að fá að eiga ef svo má
segja okkar annað heimili á Ránar-
brautinni hjá ykkur ömmu þegar við
vorum í Víkinni og alltaf var okkur
jafn vel tekið og okkur velkomið að
gista þegar við vildum, það var alveg
ómetanlegt, sem við viljum þakka
fyrir af heilum hug, elsku afi og
amma.
Við biðjum góðan Guð að styðja og
styrkja ömmu sem missir svo mikið
þegar þú ert farinn.
Hjartans þökk fyrir allt, afi minn,
og Guð fylgi þér.
Þínir
Elías, Guðjón og Jóhannes.
Í dag kveðjum við Guðjón Þor-
steinsson sem var litli bróðir móður
minnar. Þessi stóri og myndarlegi
maður er fallinn að velli eftir erfiða
baráttu við illvígan sjúkdóm. Það
koma upp margar minningar og
minnist ég þess þegar ég var lítil
stelpa þegar var farið í ferðir í Mýr-
dalinn, þar sem móðir mín er uppal-
in, til að heimsækja systkini hennar
og ættingja og ríkti alltaf mikil eft-
irvænting að fara í þessar ferðir – þá
tók talsvert lengri tíma en það tekur
í dag að fara á milli. Alltaf var upp-
dúkað veisluborð sem beið hjá þeim
hjónum Guðjóni og Hrönn. Þau voru
sérstaklega hlýleg og elskuleg hjón
sem gaman var að koma til. Guðjón
átti auðvelt með að koma fyrir sig
orði og var mjög hagyrtur og mikill
söngmaður. Ég man þegar við hjónin
giftum okkar fyrir 9 árum síðan, þá
stóð Guðjón fyrir fjöldasöng, óbeð-
inn, af sinni röggsemi og þótti okkur
mjög vænt um þennan þátt hans.
Í seinni tíð hitti maður þau hjón
helst hjá foreldrum mínum þegar
þau voru í bænum og þegar Guðjón
hafði verið til lækninga hérna í bæn-
um, alltaf bar hann sig vel. Það er
stórt skarð höggvið í systkinahóp-
inn. Guð geymi þig, elsku Guðjón, og
haldi verndarhendi yfir Hrönn konu
þinni, börnum og fjölskyldum þeirra.
Sigríður Hjartardóttir
og fjölskylda.
Í dag er kvaddur frá Víkurkirkju
Guðjón Þorsteinsson, lengst af
GUÐJÓN
ÞORSTEINSSON