Morgunblaðið - 12.07.2001, Blaðsíða 30

KALIFORNÍSKA listakonan
Karen Kersten heldur langan veg til
að kynna list sína hér á hjara ver-
aldar og er þess giska meðvituð.
Myndir hennar, eða eigum við að
segja línuriss, sem unnin eru á arki-
tektapappír eiga að marka löndin
sem hún hefur heimsótt og ferðast
um. Hún velur kort um það bil 60 x 80
sm að stærð og dregur með rauðu
bleki í gegnum pappírinn staðina sem
hún hefur komið á í hverju landi fyrir
sig og þar sem spássíur kortsins ná út
á brún pappírsins tákna öll auð svæði
staðina sem hún hefur ekki heimsótt!
Í samanburði við önnur verk fjallar
þetta verkefni um samskipti, hvað er
þekkt og hvað er óþekkt, - um áfram-
haldandi leit hennar að því hvernig
maðurinn skapar merkingu í gegnum
tengslamyndun, áréttar þar með ríki-
dóm hins óþekkta. Karen hefur búið
til upplýsingakerfi sem segir þó ekki
til um í hvaða röð hún ferðast, hvor-
um megin hún var götunnar, eða
hvernig henni leið andlega. Hún
skráir alla þá staði sem hún hefur
verið á síðan hún fæddist 3. júní 1968
til dagsins í dag. Þegar ég ferðast til
staða sem ég hef ekki séð (!) skapa ég
nýja teikningu sem inniheldur þessar
upplýsingar. Kortinu þar á undan er
þá lokið og dagsett, til að mynda 3/6/
68.
Framning sinn nefnir Karen
Kerstin „Alls staðar“, er framhalds-
verkefni og allt sem Karen hefur ver-
ið frá því hún fæddist og útlistar í þá
veru orðrétt: „Að ferðast er að kanna
og öðlast þar með hugsanlega
reynslu og þekkingu. Að skilgreina
er að leita skýringar og einfaldleika
og þar með hugsanlega öðlast visku
og þekkingu. Hvort sem við erum
meðvituð um það eða ekki erum við
alltaf að ferðast um hið hversdags-
lega þótt rými okkar sé skilgreint
mjög þröngt. Þetta verkefni, „Alls
staðar“, hunsar vísvitandi hvers kon-
ar landamæri, skilgreiningar, og hið
lítilfjörlega innan hins mikilfenglega.
Með þráhyggjukenndri og síendur-
tekinni skipulagningu sýnir verkið,
„Alls staðar“, viðkvæman fáránleika
sem er hvort tveggja hverfull og stór-
brotinn“.
Ferðalög Karenar Kerstin eru
þannig bersýnilega öðrum þræði
huglægs eðlis og reynsluheimur
hennar þannig meira hugsýnir og
ímyndanir en að hún sjálf hafi lagt
land undir fót. Hún heimsækir þann-
ig vísast löndin með landakortið fyrir
framan sig, en það er einnig sérstök
tegund lifunar sem margir hafa yndi
af einnig og þá einnig skrifari. Þær
margræðu lifanir sem maður fær við
þá iðju má svo vitaskuld tjá á ýmsa
vegu, en eitthvað þykir mér arki-
tektapappírinn staðlaður og frá-
hrindandi miðill til að skila þeim af
sér. Línurnar afar dauft dregnar á
pappírinn og virka meir sem ákveðin
sjónreynsla og skilaboð af duldu
leyndarmáli landsins handan lands-
ins, en raunveruleg og upplifuð ferða-
lög, hvort heldur á grunnfletinum eða
um fjöll og firnindi. Afar hugmynda-
fræðileg sýning og einslit í framsetn-
ingu, en mun kannski og öðru fremur
einungis inngangur að annarri og
viðameiri í Nýlistsafninu sem opnaði
23. júní.
MYNDLIST
M o k k a
Opið alla daga á tíma veitingastof-
unnar. Til 14. júlí. Aðgangur
ókeypis.
TEIKNINGAR
KAREN KERSTEN
Bragi Ásgeirsson
Tengslamynstur
Eitt af verkum Karenar Kersten
á sýningu hennar á Mokka.
LISTIR
30 FIMMTUDAGUR 12. JÚLÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
„EDDA: sögur víkinga af losta,
hefnd og fjölskylduböndum“ er nýtt
verk söngvarans og miðaldafræð-
ingsins Benjamins Bagbys og leik-
stjórans Ping Chong og var það
frumflutt á opnunarkvöldi hátíðar í
Lincoln Center við góðar undirtekt-
ir salarins að lokinni sýningu.
Á almyrku sviðinu birtist völvan.
Hún er allt í senn hálfur maður og
hálf skepna. Blámálaður líkaminn
ber ótal spena, að hálfu úlfur og að
hálfu fugl með langar rauðar klær
og á höfði sér vafning sem líkist
skauthúfu en gæti þó verið fugls-
goggur. Um sig miðja hefur hún
sauðskinn og á fótum sér ber hún
klaufir.
„Hlióðs bid ek allar helgar kind-
ir,“ og samanhringuð skepnan rís
upp og hefur frásögn sína af sköpun
heimsins. Rödd hennar er sem skær
og hvell köll í flutningi söng-
kvennanna Lenu Susönnu Norin og
Agnethu Christiansen en völvan
sjálf er leikin af dansaranum
Christopher Caines.
Spádómur völvunar myndar um-
gjörð um verkið í upphafi og enda
sýningarinnar. Jafnvel línuleg
hreyfing hennar á litlum fleka sem
dregin er sviðsenda á milli leggur
áherslu á hringform sögunar, upp-
haf og endalok en síðan endurfæð-
ingu og nýtt upphaf. Söngvararnir
sem rekja söguna birtast hins vegar
og hverfa aftur í djúp sviðsins.
Flutningur verksins er á fornís-
lensku. Það tekur þó nokkurn tíma
fyrir Íslending, sem vanari er lestri
og hörðum áherslum í framsögn, að
byrja að greina orðin því þau eru
fremur sungin en lesin í gullfalleg-
um flutningi miðaldarsönghópsins
Sequentia. Hann skipa auk Benjam-
in Bagbys og fyrrnefndra söng-
kvenna, fiðluleikarinn Elizabeth Ga-
ver og Norbert Rodenkirchen sem
leikur á flautu og líru.
Nota táknmál til áhersluauka
Beggja megin sviðsins eru svo
skjáir með enskum texta sem í senn
rekur innihald kvæðanna og bætir
við, þar sem þurfa þykir, skýringum
fengnum annars staðar úr kvæðun-
um og sitja þá söngvararnir í þögn á
meðan.
Nokkuð er um að flytjendurnir
noti táknmál til áhersluauka orða
sinna og frekari túlkunar þeirra.
Að loknum spádómi völvunnar
hefst frásögnin á Reginsmálum, til-
komu Rínargullsins og þeirri
græðgi sem gullið kveikir meðal
guða og manna. Byggir flutningur-
inn síðan á sögunni af Sigurði Fáfn-
isbana og Guðrúnu Gjúkadóttur,
eins og hann birtist í Helga kviðu
Hundingsbana, Atlakviðu og Guð-
rúnarkviðu og Gróugaldri.
Sigurður Fáfnisbani er einkar
kotroskinn í flutningi Bagbys.
Bagby er einnig sögumaður verks-
ins og sem slíkur bregður hann sér á
stundum í gervi glettins hirðfífls,
s.s. í líflegri frásögn af því þegar Atli
lokkar þá bræður og mága sína
Gunnar og Högna til veislu undir
fölsku yfirskini. Frásögn sögu-
mannsins stendur þó nær töluðu
orði en flutningur sögupersónanna
sem er öllu dramatískari. Raddir
söngkvennanna tveggja eru hríf-
andi og sýningin nær ákveðnum há-
punkti í harmi Brynhildar í flutningi
Christensen. Þá nær Norin einnig
að draga fram flókna persónu Guð-
rúnar Gjúkadóttur í túlkun sinni.
Undir lok þessa 75 mínútna langa
verks birtist völvan aftur á sviðinu:
„Þat man hón fólkvíg fyrst í heimi.“
Undir skjámyndum af því sem í
fyrstu virðast ský en fær síðan á sig
skýrari mynd sveppalaga bólsturs
eftir kjarnorkusprengju rekur hún
fyrstu styrjöld heimsins og síðan
endurfæðingu en einnig skugga
hins dimma dreka sem hefur snúið
aftur. Drunur miklar berast frá
sviðinu sem verður almyrkt. Flytj-
endurnir birtast aftur á flekum sín-
um úr djúpi sviðsins, þeir snúa baki í
áhorfendur og rúnastafir á búning-
um þeirra eru upplýstir. Úr bláum
ljósastöfunum má lesa orðið:
„Edda“.
Hetjukvæði Eddu endurvakin í nýstárlegum flutningi í New York
„Þat man hón
fólkvíg fyrst
í heimi“
Örlög Sigurðar Fáfnisbana, Guðrúnar
Gjúkadóttur og fleiri persóna hetjukvæða
Eddu spunnust frammi fyrir áhorfendum í
John Jay College-leikhúsinu við Lincoln
Center á Manhattan í fyrrakvöld. Hulda
Stefánsdóttir var á meðal áhorfenda og
lýsir því sem fyrir augu bar.
Á almyrku sviðinu birtist völv-
an. Hún er allt í senn hálfur
maður og hálf skepna. Dansar-
inn Christopher Gaines í hlut-
verki sínu í verkinu.
Ljósmynd/David Smith
Benjamin Bagby sem Sigurður Fáfnisbani og Agnethe Christiansen
sem Brynhildur í sýningunni í Lincoln Center í New York.
TEIKNING af hesti og reiðmanni
eftir ítalska endurreisnarlista-
manninn Leonardo da Vinci (1452–
1519) seldist fyrir metverð sl.
þriðjudag. Teikningin sem seldist
fyrir rúmlega átta milljónir punda,
eða um 1,2 milljarða króna, á upp-
boði hjá uppboðshúsi Christie’s í
London er þar með orðin ein dýr-
asta teikning sem seld hefur verið
eftir gömlu meistarana.
Er teikningin, sem nefnd hefur
verið Hestur og reiðmaður, að sögn
AP-fréttastofunnar ein merkasta
teikning endurreisnarlistamanns
sem seld hefur verið á uppboði sl.
hundrað ár.
Metverð fyr-
ir Leonardo
AP
BIRNA Ásbjörnsdóttir sýnir um
þessar mundir helgimyndir sínar í
Eden í Hveragerði. Á sýningunni
sem stendur til 17. júlí eru helgi-
myndir af ýmsum stærðum. Birna
hefur síðustu ár stundað nám í smá-
skammtalækningum, hómopatíu,
ásamt því að leggja fyrir sig listsköp-
un og er sýningin afrakstur þeirrar
vinnu.
Hún hefur frá 1999 tekið þátt í
tveimur samsýningum og haldið
tvær einkasýningar.
Helgimynd-
ir í Eden
Morgunblaðið/Sig. Jónss.
Birna Ásbjörnsdóttir framan við
myndir af erkienglunum Gabr-
íel og Mikael á sýningunni.
Selfoss. Morgunblaðið.
SKÁLDSAGNAKVÖLDVAKA
verður á Skriðuklaustri á laugar-
dag. Þar mun verða lesið úr fjórum
íslenskum skáldsögum og fluttir
fyrirlestrar um þær. Þessi kvöld-
vaka er samvinnuverkefni Gunn-
arsstofnunar og Hugvísindastofn-
unar HÍ og liður í Skáldsagnaþingi
Hugvísindastofnunar og Bók-
menntafræðistofnunar sem haldið
var í Reykjavík sl. vor og hefur í
sumar farið víða um land með til-
styrk Menningarborgarsjóðs, Ís-
landsbanka og menntamálaráðu-
neytis.
Á dagskrá að Skriðuklaustri
verða: Svartfugl eftir Gunnar
Gunnarsson – fyrirlesari Jón
Yngvi Jóhannsson; Leigjandinn
eftir Svövu Jakobsdóttur – fyrir-
lesari Garðar Baldvinsson; Djúpið
eftir Steinar Sigurjónsson – fyr-
irlesari Matthías Viðar Sæmunds-
son; og Sú kvalda ást sem hug-
arfylgsnin geyma eftir Guðberg
Bergsson – fyrirlesari Birna
Bjarnadóttir.
Kvöldvakan hefst kl. 20 og að-
gangseyrir er kr. 500. Klaustur-
kaffi býður léttan kvöldverð á und-
an fyrir þá sem vilja.
Skáld-
sagna-
kvöldvaka
á Skriðu-
klaustri