Morgunblaðið - 12.07.2001, Blaðsíða 34

34 FIMMTUDAGUR 12. JÚLÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
LANDSMÓT UMFÍ hafafengið áhrifaríkar um-sagnir sem segja mikiðum þessa uppskeruhátíð
ungmennafélaganna á Íslandi. Þau
hafa verið kölluð „Ólympíuleikar ís-
lenskrar íþróttaæsku“ og mótunum
hefur einnig verið lýst sem fjöreggi
hreyfingarinnar, vegna þeirrar
miklu áherslu sem forystumenn
hennar leggja á trúverðuga og
glæsilega framkvæmd þeirra.
Undirbúningur landsmótsins
2001 hefur staðið yfir í um fimm ár
og hafa ótalmargir lagt þar hönd á
plóg. Mikið hefur mætt á þeim sem
sjá um fjármál og kynningarmál
mótsins en að störfum hafa einnig
verið íþróttanefnd sem fer með yf-
irstjórn keppninnar, tjaldbúða-
nefnd, umferðar- og gæslunefnd, út-
gáfunefnd, fjárreiðunefnd, skrif-
stofunefnd og samkomunefnd auk
alls konar undirnefnda.
Yfirmaður hverrar aðalnefndar
situr í landsmótsnefnd en hana skipa
framkvæmdastjóri landsmóts og
fulltrúar frá UMFÍ, Ungmenna- og
íþróttasambandi Austurlands (ÚÍA)
og sveitarstjórn Austur-Héraðs.
ÚÍA hefur tvisvar áður haldið lands-
mót UMFÍ, árin 1952 og 1968, í bæði
skiptin á Eiðum.
Björn Hafþór Guðmundsson,
bæjarstjóri Austur-Héraðs, segir
Landsmótið vera mikla lyftistöng
fyrir samfélagið á Héraði og sé rétt-
nefnd vítamínsprauta fyrir athafna-
lífið. „Þetta er jákvætt t.d. fyrir
þjónustuaðila sem fá aukin umsvif í
kringum svona mót. Menn fyllast
bjartsýni og eiga auðveldara með að
bæta sína þjónustu og jafnvel
stækka við sig í fyllingu tímans.“
Björn segir mikla stemmningu
vera yfir bæjarlífinu þessa dagana
enda ekki á hverjum degi sem á ann-
an tug þúsunda gesta heimsækja
Egilsstaði um eina og sömu helgina.
Landsmót eru álitin eftirsóknarverð
ekki síst vegna þess félagslega átaks
sem þau leysa úr læðingi í bæjar-
félaginu og fylgir undirbúningi,
þátttöku og allri skipulagningu
þeirra. Reyndar gildir þetta ekki
einungis um bæjarfélögin heldur um
ungmennafélagshreyfinguna um
land allt og fjölmarga samstarfsaðila
sem tengjast landsmótshaldinu.
Hefð er fyrir því að gestgjafarnir,
þ.e. sveitarfélagið, sjái um fram-
kvæmdarhlið landsmóta og nemur
kostnaður bæjarstjórnar Austur-
Héraðs við gerð íþróttamannvirkja
að sögn Björns um 73 milljónum
króna, að teknu tilliti til framlags
ríkisins sem nam 35 milljónum
króna. Um er að ræða endurgerð
knattspyrnuvallar, 6 hlaupabrauta
og frjálsíþróttaaðstöðu, æfingavöll
og byggingu sem hýsir búningsað-
stöðu, tækjageymslu og félagsað-
stöðu Íþróttafélagsins Hattar.
„Við leggjum áherslu á að íþrótta-
mannvirkin muni þjóna Austfirðing-
um öllum og séu einnig tæki til að
draga að fólk, bæði til búsetu og í at-
vinnuskyni fyrir heimamenn,“ segir
Björn.
„Þessi mannvirki voru á fram-
kvæmdaáætlun sveitarfélagsins en
var sumum flýtt vegna landsmóts-
ins. Húsin og aðstaðan eru öll hugs-
uð til framtíðarnotkunar og það er
gaman að geta þess að eldri borgar
bæjarins eru margir farnir að nýta
sér frjálsíþróttavöllinn til útivistar
þar sem þeir nýta sér fullkomna og
örugga aðstöðu á upplýstu svæði
með upphituðum brautum. Þetta er
notkun sem ég held að enginn hafi
séð fyrir.“
Aðspurður hvort útsvar bæjarbúa
komi til með að hækka í hlutfalli við
framkvæmdagleðina segir hann svo
alls ekki vera. „Við höfum farið út í
auknar lántökur til að mæta kostn-
aði. Við gerum okkur hins vegar
fulla grein fyrir að lán þarf að borga
upp og höfum þegar gert ráðstafanir
á framtíðaráætlunum að
framkvæmdir á næstu árum
tekjustofna duga fyrir fram
um. Í stað þess að auka s
tökur hyggjumst við lækk
greiða af lánum næstu þr
segir Björn.
Hann segir íbúana h
landsmótinu mikinn áhuga
vel í hvatningu bæjaryfirv
að taka til í sínum ranni, sn
og híbýli, mála hús og skr
hverfi sitt þannig að bærin
sínu fegursta á landsmótinu
„Við vinnum með það
miði að Egilsstaðir séu fr
íþrótta- og skólabær og la
er klárlega skref í rétta át
að festa okkur í sessi sem
hefur verið sköpuð einstök
um þetta mót bæði fyrir ke
en einnig fyrir aðstandendu
menn og aðra gesti. Það m
lega ekki gleymast að la
eru ekki bara vettvangur
manna sem þar sýna þrek s
heldur ekki síður eftir
vegna fjöldaþátttökunnar
greinum og allra landsm
sem upplifa þar einstaka
ingu ásamt íþróttaþáttt
mótanna. Margir ungmen
23. landsmót Ungmennafélags Ísl
Borgnesingar reisa fyrsta vísi að tjaldborg á tjaldbúðasvæði keppenda. Stór hluti hinna 2.000 kep
Morgunblaðið/
Fánar blakta fyrir utan grunnskólann þar sem miðstöð landsmó
Lyftistöng fyrir í
líf og bæjarbra
Landsmót UMFÍ verður sett í dag
á Egilsstöðum. Mikill undirbúningu
liggur að baki mótsins enda er þett
stærsti einstaki íþróttaviðburður se
haldinn er hér á landi. Um fimmtá
hundruð keppendur eru mættir til ke
og er búist við yfir tíu þúsund gestu
VAXANDI ERFIÐLEIKAR
GOÐI OG
LANDSBYGGÐIN
Það er afar upplýsandi að fylgj-ast með þeim umræðum semstaðið hafa undanfarnar vik-
ur um málefni fyrirtækisins Goða hf.
Augljóst er af yfirlýsingum forráða-
manna fyrirtækisins að það á í veru-
legum rekstrarerfiðleikum og jafn
augljóst er að ungur maður, Krist-
inn Geirsson, sem tók við stöðu
framkvæmdastjóra í nóvember á
síðasta ári, er að gera allt sem hægt
er til þess að snúa rekstri fyrirtæk-
isins til betri vegar. Í þeirri viðleitni
þarf hann augljóslega að taka sárs-
aukafullar ákvarðanir. Í stað þess
að veita þessum unga manni stuðn-
ing í mikilvægu starfi, sem margir
aðilar innan landbúnaðarins og á
landsbyggðinni hafa hagsmuni af að
gangi upp, standa á honum spjót úr
öllum áttum.
Í Morgunblaðinu í gær birtist
frétt þess efnis að opinn fundur
bænda og áhugafólks um málefni
sláturhússins á Breiðdalsvík, sem
haldinn var sl. mánudag, hefði mót-
mælt harðlega áformum Goða hf. um
að leggja niður sláturhús á staðnum.
Fyrir skömmu birti Morgunblaðið
ítarlega frásögn af almennum fundi í
Búðardal þar sem málefni Goða voru
til umræðu en fyrirtækið hefur
ákveðið að loka afurðastöð sinni þar.
Í frásögn Morgunblaðsins kom m.a.
fram að oddviti Dalabyggðar hefði
lýst því yfir á fundinum að Dala-
menn mundu ekki una ákvörðun
Goða og beita öllum ráðum til þess
að fá henni hnekkt. Og hvað svo?
Grein af sama meiði eru mótmæli
við því að Flugfélag Íslands kunni
að hætta áætlunarflugi til Vest-
mannaeyja. Innanlandsflugið hefur
verið rekið með miklu og vaxandi
tapi í mörg ár og alveg ljóst að eitt-
hvað verður undan að láta.
Kjarni málsins er auðvitað þessi:
mótmæli af þessu tagi eða ögranir í
garð forráðamanna fyrirtækja eru
gersamlega tilgangslaus.
Forstjórar bæði Goða hf. og Flug-
félags Íslands hf. eru að leita leiða
til þess að draga úr miklum tap-
rekstri þeirra fyrirtækja sem þeim
hefur verið falið að stjórna. Það get-
ur enginn gert kröfu til þess að hlut-
hafar og eigendur þessara fyrir-
tækja haldi uppi starfsemi með tapi.
Það er skylda stjórnenda þessara
fyrirtækja að bregðast við og gera
ráðstafanir til þess að snúa rekstri
fyrirtækjanna við. Það væri ástæða
til að skamma þá ef þeir sýndu ekki
viðleitni til þess. En það er jafn mik-
il ástæða til að veita þeim stuðning
þegar þeir eru augljóslega að vinna
skipulega að því að snúa taprekstri í
hagnað.
Öll rök mæla með því að það sama
eigi við um rekstur sláturhúsa og
mjólkurvinnslu, að það sé hag-
kvæmt að fækka einingum og
stækka þær. Vilji fyrirtæki í þessari
grein lifa hljóta þau að endurskipu-
leggja rekstur sinn á þann veg.
Auðvitað fer ekki á milli mála að
það kemur við hagsmuni fólks í þeim
byggðarlögum þar sem sláturhúsum
er lokað. En það er ekki hægt að
ætlast til þess að þetta tiltekna fyr-
irtæki haldi áfram taprekstri á þeim
stöðum og mótmælafundir breyta
engu um það. Þeir snúa ekki tap-
rekstri í hagnað. Það getur vel verið
að aðrir aðilar komi fram á sjónar-
sviðið sem treysta sér til að reka
sláturhúsin t.d. í Búðardal og á
Breiðdalsvík með hagnaði. Ef svo
verður væri ástæða til að fagna því.
En það er liðin tíð að hægt sé að
halda uppi atvinnurekstri með tapi
árum saman. Hver á að borga? Hins
vegar er ekkert óeðlilegt að fólkið í
þeim byggðarlögum, sem verða fyr-
ir áfalli af þessum sökum, komi sam-
an til funda og beri saman bækur
sínar um hvað sé til ráða. En það er
ekki við hæfi að veitast að þeim
mönnum sem eru að reyna að bjarga
því sem bjargað verður.
Ef samgöngubætur á Íslandi und-
anfarna áratugi hafa leitt til þess að
flug til ýmissa staða á Íslandi er
ekki lengur hagkvæmur ferðamáti
hljóta menn að horfast í augu við
það. Ef Vestmannaeyingar kjósa
þúsundum saman að fljúga á 5 mín-
útum á Bakkaflugvöll og keyra til
Reykjavíkur er það veruleiki sem
Flugfélag Íslands verður að horfast
í augu við.
Taprekstur fyrirtækja er ekki
lengur borgaður úr opinberum sjóð-
um eins og tíðkaðist alveg fram í
byrjun tíunda áratugs síðustu aldar.
Þess vegna hætta þau starfsemi sem
stendur ekki undir sér og það er rétt
ákvörðun.
Erfiðleikar í atvinnurekstri eruvaxandi um þessar mundir. Það
er augljóst að boginn hefur verið
spenntur of hátt sérstaklega tvö síð-
ustu árin og við erum að taka afleið-
ingum þess.
Ástæður fyrir auknum erfiðleikum
í atvinnulífinu eru margvíslegar. Ein
er sú að launakostnaður fyrirtækj-
anna er augljóslega orðinn alltof hár.
Þar er ekki við einn að sakast um-
fram aðra. Atvinnurekendur hafa
skrifað undir þessa samninga og
þetta voru frjálsir samningar. Þeir
hafa í ljósi hins mikla góðæris trúað
því að fyrirtækjunum mundi takast
að standa undir þessum kauphækk-
unum. En niðurstaðan er allt önnur.
Þess vegna má búast við því að á
næstu mánuðum fjölgi uppsögnum í
atvinnufyrirtækjum. Ríki og sveitar-
félög geta ekki horft fram hjá þessari
þróun eins og áreiðanlega kemur í
ljós við fjárlagagerð fyrir næsta ár
og við undirbúning að fjárhagsáætl-
unum sveitarfélaga fyrir árið 2002.
Opinberir aðilar verða líka að draga
saman seglin á sínum vígstöðvum.