Morgunblaðið - 28.08.2001, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 ÞRIÐJUDAGUR 28. ÁGÚST 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Námsefni í mál- og hreyfiþjálfun
Bregðast þarf
fljótt við
TÖLUVERÐAR um-ræður hafa veriðað undanförnu um
læsi og lestrarerfiðleika.
Kristín Björk Jóhanns-
dóttir, þroskaþjálfi og
kennari, og Guðrún S. Þór-
arinsdóttir sérkennari
hafa búið til og gefið út
námsefni til að greina og
vinna með námserfiðleika
af ýmsu tagi. Guðrún var
spurð hvort mikil þörf
væri á slíku námsefni.
„Ástæðan fyrir að þetta
námsefni var gefið út var
einmitt að mikið var um
það spurt. Meðan ég vann
við greiningar og ráðgjöf á
Fræðsluskrifstofu Suður-
lands kynnti ég vinnu-
brögð mín í þessu efni fyrir
kennurum og foreldrum
sem ég starfaði með. Síðan þegar
ég fór að vinna með Kristínu
Björk þroskaþjálfa komst meira
skipulag á vinnubrögð og áætlanir
og við ákváðum að sækja um styrk
úr Verkefna- og námsstyrkjasjóði
Kennarasambands Íslands (Von-
arsjóði). Við fengum þennan styrk
og það varð til þess að við gátum
gefið námsefnið út með tilstyrk
Þróunarsjóðs Árborgar og For-
eldrafélags misþroska barna.“
– Er samhengi á milli mis-
þroska og lestrarerfiðleika?
„Já, það er samhengi milli þess-
ara þátta. Námsefnið byggist á
því að örva alhliða þroska barna
og hverjar sem orsakirnar eru
fyrir námserfiðleikunum þá höf-
um við gert okkur grein fyrir að
þetta efni er til mikillar hjálpar.“
– Hvernig hafið þið komist að
þessu?
„Kennslan hjá okkur hefur ver-
ið greinandi. Námsefnið er þannig
uppbyggt að því fylgja bæði mats-
listar, gátlistar og kennsluáætlan-
ir. Hægt er að fylgjast stöðugt
með framvindu námsins og sjá
hvort færni nemendanna eykst.
Okkur finnst við sjá mjög góðar
framfarir hjá langflestum nem-
endum.“
– Um hvað er þetta námsefni?
„Þetta heitir Námsefni í mál- og
hreyfiþjálfun fyrir 1.–7. bekk
grunnskólans. Það skiptist í
tvennt. Annars vegar greiningar-
gögn fyrir 1.–3. bekk og hins veg-
ar fyrir 4.–7. bekk.“
– Hvert er markmið námsefn-
isins?
„Í fyrsta lagi er það að skima og
finna nemendur við upphaf skóla-
göngu sem líklegir eru til að eiga í
námserfiðleikum. Í öðru lagi að
örva þroska nemenda til að takast
á við formlegt nám og standa sig í
félagslegu samspili. Þetta eru
yfirmarkmið ef svo má segja.
Þetta er handbók fyrir kennara og
það fylgir með handbók fyrir for-
eldra sem er afhent öllum foreldr-
um sex ára barna. Fyrir kennar-
ann fylgja svo með
kennsluáætlanir fyrir fjölda
kennslustunda, matslistar og gát-
listar – eða öll vinnugögn. Hjá
yngri börnum er auk
skimunar sem öll sex
ára börn fara í unnið
með málþroska, hreyfi-
þroska og samskipti,
starfið er unnið í litlum
hópum og það eru tveir
fagmenn með hvern
hóp. Hjá eldri börnunum er líka
skimun, til að finna þá nemendur
sem enn eiga í erfiðleikum þrátt
fyrir þjálfun í 1. til 3. bekk. Þar er
líka unnið í litlum hópum og þar er
mest áhersla lögð á fínhreyfingar,
skipulag og félagslega færni.“
– Fara námserfiðleikar vax-
andi?
„Að hluta til er einhver aukning
en það er líka það að farið er að
vinna miklu meira með börn sem
eru ekki í hópi alvarlegra tilfella.
Þegar ég byrjaði að vinna fyrir 30
árum komu inn á borð til mín til-
vik þar sem um var að ræða eldri
nemendur með mun alvarlegri
lestrarerfiðleika en nú gerist. Nú
er yfirleitt búið að vinna með
börnunum í yngri deildum og þá
standa þau betur að vígi í eldri
deildunum. Þar er hins vegar farið
að vinna meira með skipulagn-
ingu, fínhreyfingar, hegðun og at-
ferli. Við finnum stundum börn í
eldri bekkjunum sem eiga í náms-
erfiðleikum, t.d. vegna tilfinninga-
örðugleika, en hafa svo væg ein-
kenni að þau hafa ekki fundist
meðan þau voru yngri.“
– Hver eru merki um námserf-
iðleika?
„Þau geta næstum því verið
eins margvísleg og börnin eru
mörg. Nefna má t.d. þegar börn
verða félagslega einangruð af því
að þau hafa slakan málskilning og
eiga erfitt með að tileinka sér
reglur og skipulag og verða þess
vegna óvinsæl í leik og starfi. Svo
eru börn sem eiga í tilfinningaerf-
iðleikum sem erfitt er að greina,
þeim gengur kannski ekki illa í
námi en vegnar illa félagslega, al-
gengara er þó að svona erfiðleikar
komi líka niður á námi.“
– Er þegar byrjað að nota þetta
námsefni?
„Já, það er byrjað að
nota það víða og við er-
um farnar að fá jákvæð
viðbrögð við því. Við
leggjum áherslu á að
þetta er okkar rammi
sem gott er að fara eftir
en auðvitað verður
hver og einn kennari að taka mið
af þörfum sinna nemenda. Hægt
er sem sagt að kenna alveg eftir
þessum ramma en einnig að nota
upplýsingarnar sem gagnabanka.
Mikilvægt er að börnum sem eiga
í námserfiðleikum sé komið til
hjálpar strax og þetta námsefni
miðar að því.
Guðrún S. Þórarinsdóttir

Guðrún Sigríður Þórarins-
dóttir fæddist 29. nóvember
1941 í Reykjavík. Hún tók
stúdentspróf frá Mennta-
skólanum á Laugarvatni árið
1962 og kennarapróf frá Kenn-
araskóla Íslands 1964. Fyrri
hluta sérkennslufræða tók hún
árið 1974 og BA-próf í sér-
kennslufræðum tók hún 1990.
Guðrún er gift Guðna Ágústi
Alfreðssyni, prófessor í örveru-
fræði við Háskóla Íslands. Þau
eiga þrjá syni og fimm barna-
börn.
Hægt að
fylgjast
stöðugt með
framvindu
námsins
FYRSTI skóladagurinn á haustin
markar ávallt merk tímamót í lífi
barna og víst að spenningurinn er
mikill, burtséð frá því hvort hafi yf-
irhöndina, tilhlökkunin eða kvíðinn.
Í gær var fyrsti kennsludagurinn
í Rimaskóla samkvæmt stundaskrá
og því margt um manninn á skóla-
lóðinni í sólskininu á meðan beðið
var eftir að skólabjallan hringdi
inn.
Það má heita fullvíst að ýmis
verkefni hafi beðið barnanna á
myndinni, sem gætu hafa verið að
leiða hugann að hinum ýmsu svið-
um mannlífsins sem oft eru tekin til
gaumgæfilegrar rannsóknar inni í
bekk hjá kennaranum.
Rimaskóli er að hefja sitt níunda
starfsár og eru þar 810 nemendur í
1.–10. bekk.
Morgunblaðið/Kristinn Ingvarsson
Beðið eftir bjöllunni