Morgunblaðið - 19.01.2002, Side 29

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 19. JANÚAR 2002 29
BRÚÐULEIKHÚSIÐ 10 fingur
frumsýnir á morgun kl. 15 í Gerðu-
bergi nýtt leikverk sem byggt er á
ævintýrinu um Mjallhvíti og dverg-
ana sjö. Í sýningunni leiðir sögukon-
an börnin í gegnum þessa sígildu
sögu á nokkuð óvenjulegan hátt,
nefnilega með töfrabrögðum. Það er
Helga Arnalds brúðulistakona sem á
allan heiður af leik og útliti sýning-
arinnar en Þórhallur Sigurðsson
leikstýrir.
„Ég framkvæmi raunveruleg
töfrabrögð í sýningunni, það eru
engar ýkjur,“ segir Helga Arnalds
og kveðst hafa lært þau af galdra-
manni í skrýtinni galdrabúð í Van-
couver í Kanada.
„Ég var þar að sýna Leif heppna á
síðasta ári í tengslum við landa-
fundaverkefnið. Einn daginn var ég
að skoða mig um í bænum og kom í
töfrabragðabúð. Ég spurði galdra-
manninn hvort hann ætti einfalda
galdra. Hann sýndi mér ýmislegt og
það endaði þannig að ég keypti hálfa
búðina af honum og fór svo heim á
hótel að æfa mig. Þá skildi ég að
maður þarf að vera alvöru töframað-
ur til
að láta þetta virka. Svo eru auðvit-
að alls kyns brúðuleikhústöfrar í
sýningunni, töfrar sem höfða til
ímyndunaraflsins í börnunum. Það
er það sem er svo skemmtilegt við
leikhúsið.“
Helga segir að sagan um Mjall-
hvíti sé sögð án allra undanbragða
eða ritskoðunar. „Þetta er hin hefð-
bundna saga um vondu nornina, epl-
ið og kambinn. Mér finnst mjög mik-
ilvægt að segja gömlu ævintýrin eins
og þau voru sögð í gamla daga. Þau
hafa haldist svona mann fram af
manni og það er engin tilviljun
hvernig þau eru. Ég held að ævintýr-
in hjálpi börnum að komast í gegn-
um ýmsar erfiðar tilfinningar. Auð-
vitað á ekki að hræða börnin en samt
er allt í lagi að hjörtun slái aðeins
hraðar meðan á sögunni stendur og
síðan endar allt vel og allir koma á
leiðarenda sem sigurvegarar yfir
eigin ótta.“
Helga notar brúður fyrir Mjall-
hvíti og dvergana sjö en leikur sjálf
bæði nornina og sögumanninn.
„Sögumaðurinn er lykilpersóna því
fyrir lítil börn er mjög mikilvægt að
hafa tengilið við söguna með þessum
hætti. Myndirnar alltaf að breytast
og það hjálpar börnunum að halda
athyglinni.“
Auk þess að leika og stjórna brúð-
unum hefur Helga einnig skrifað
handritið, búið til brúðurnar og
grímurnar og hannað leikmynd og
búninga. „Hluti galdranna er einmitt
leikmyndin sem breytist stöðugt
þegar á hana er varpað töfrandi ljós-
myndum eftir Áslaugu Snorradótt-
ur.“ Mjallhvít verður eins og fyrr
segir frumsýnd í Gerðubergi á morg-
un, sunnudag, en að því loknu mun
hún ferðast milli skóla og leikskóla
vítt og breitt um landið.“ Helga
kveðst hafa forsýnt Mjallhvíti í
nokkrum leikskólum og viðtökur
verið mjög góðar. „Ég laga sýn-
inguna nokkuð að aldri áhorfend-
anna því það er alls ekki sama hvort
þeir eru 1–4 ára eða 5–9 ára.“
Leikhúsið 10 fingur hefur á síð-
ustu tíu árum fært börnum á öllum
aldri ævintýrasýningar í skóla og
leikskóla landsins. Helga rekur leik-
húsið og hefur hún einnig ferðast
með sýningar sínar víðsvegar um
heiminn, m.a. til Bandaríkjanna,
Kanada, Evrópu og nú síðast alla leið
til Ástralíu. Sýningar Helgu hafa
fengið góða dóma. Þær þykja frum-
legar og ná sérlega vel til ungra
áhorfenda.
Brúðuleikhúsið 10 fingur frumsýnir nýtt leikverk
Mjallhvít og dverg-
arnir í nýjum búningi
Ljósmynd/Áslaug Snorradóttir
Helga Arnalds ásamt Mjallhvíti og dvergunum sjö.
ÞJÓFAR og þjófseðli er greini-
lega komið á heilann á fyrrverandi
leikritaskáldi, núverandi kvik-
myndahandritshöfundi og -leik-
stjóra, David Mamet. Að þessu sinni
eru aðalpersónurnar fjórir skálkar í
innbrotsgengi, þar sem Joe Moore
(Gene Hackman), ræður ríkjum.
Hans hægri hönd er Bobby Blane
(Delroy Lindo); Pinky (Ricky Jay),
er í snattinu en fjórði meðlimurinn er
Fran (Rebecca Pidgeon), hin unga
og fagra eiginkona Joes. Vandamál
steðja að genginu. Joe er festur á
filmu í skartgriparáni, þýfissalinn
Bergman (DeVito), neitar að borga
fjórmenningunum þeirra hlut öðru-
vísi en þeir taki að sér fífldjarft rán á
svissneskri gullsendingu.
Joe hefur lengi ætlað sér að setj-
ast í helgan stein og sigla um heims-
ins höf ásamt Fran sinni, á glæsilegri
skútu, sem liggur tilbúin við festar.
Aðeins eitt vantar upp á að láta
drauminn rætast; væna fjárfúlgu til
að geta lifað áhyggjulausu lífi það
sem eftir er ævinnar. Joe tekur því
að sér gullránið, ásamt sínu fólki og
Jimmy Silk (Sam Rockwell), slóttug-
um náunga sem Bergman krefst að
sé með í ráninu. Flestallt gengur eft-
ir, gengið gómar fjársjóðinn en þátt-
takendur byrja samstundis ósvífnar
blekkingar. Hver gildran eltir aðra,
prettir og svik, uns endalokin koma í
ljós.
Mamet er fágaður leikstjóri, sem-
ur fínar línur og smellin tilsvör og er
snjall í leikaravali, að undanskildu
valinu á fröken Pidgeon, sem virkar
drumbsleg og ótrúlega kynþokka-
laus, andstætt því sem á að vera einn
aðalþáttur undirförulustu persónu
myndarinnar. Pidgeon er þarna ljós-
lega af einni ástæðu; hún er eigin-
kona Mamets. Aðrir leikarar eru
hörkugóðir og bæta talsvert upp
gegnsætt handrit þar sem áhorfand-
inn verður að gleypa endalaust bí-
ræfnar tilviljanir og ódýrar lausnir
eins og þá að persónurnar (einkum
Joe), eiga ekki í minnstu vandræðum
með að sjá fyrir næsta leik andstæð-
ingsins.
Mamet náði lengst í The Spanish
Prisoner, að skapa ásjálegan glæpa-
trylli, hér hefur hann engu við að
bæta. Þvert á móti ofbýður hann
heilbrigðri skynsemi áhorfenda ein-
um of oft. Gengur fram af langlund-
argeði manns gagnvart síendurtekn-
um, augljósum götum í framvindunni
og langt um of lygilegri atburðarás.
Götóttur vefur
KVIKMYNDIR
Sambíóin
Leikstjóri og handritshöfundur: Daavid
Mamet. Kvikmyndatökustjóri: Robert
Elswit. Tónlist: Theodore Shapiro. Aðal-
leikendur: Gene Hackman, Danny De-
Vito, Delroy Lindo, Sam Rockwell, Reb-
ecca Pidgeon, Ricky Jay. Sýningartími
105 mín. Warner Bros. Bandaríkin 2001.
THE HEIST (RÁNIÐ) Sæbjörn Valdimarsson
MYNDLIST og Guðshús hafa
átt samleið í gegnum aldirnar.
Myndlistarmenn hafa verið fengnir
til að gera altaristöflur, skírnar-
fonta, steinda glugga, freskur á
veggi og fengnir til að höggva út
skúlptúra til skrauts utandyra svo
fátt eitt sé nefnt. Kirkjur heimsins
eru því flestar nokkuð vel birgar af
listmunum og skreyti. Þrátt fyrir
þetta taka menn þó stundum upp á
því að halda tímabundnar mynd-
listarsýningar inni í kirkjum sem
er hið besta mál. Vandamálið sem
þá blasir við er einfalt; hvernig
verður listinni best komið fyrir
innan um það sem þar er fyrir.
Við þetta vandamál þurfa lista-
mennirnir á sýningunni Trúin –
Listin – Lífið í Vídalínskirkju í
Garðarbæ að glíma og útkoman er
misjöfn. Þær Kristín G. Gunn-
laugsdóttir og Steinunn Þórarins-
dóttir takast á við aðalrými kirkj-
unnar, Steinunn með einni
lágmynd Himni og jörð, en Kristín
með þremur málverkum, Þorgerð-
ur Sigurðardóttir er á göngunum
og glerlistamennirnir Sigrún Ólöf
Einarsdóttirog Sören S. Larsen
eru þar mitt á milli.
Verk Steinunnar er mynd af
svani á uppleið og manni sem horf-
ir til himins með útbreiddan faðm-
inn. Myndin er þrungin upphafinni
stemningu og vísar í tilbeiðslu og
trú. Hún nýtur sín vel í rýminu og
stærð verksins er í góðu hlutfalli
við sýningarstaðinn. Það eina sem
skyggir á upphengið er kirkju-
orgelið sem staðsett er neðan við
verkið og stelur athygli frá verk-
inu.
Ekkert truflar þó verk Kristínar
G. Gunnlaugsdóttur þó að verk
hennar „Dagur gleðinnar“ stingi í
stúf við hin tvö verkin, „Hvíta fjall-
ið“ og „Fjallgöngu“. Þau verk má
auðveldlega skoða í samhengi. Í
Fjallgöngu koma tvær hvítklæddar
mannverur, englar, gangandi niður
af fjalli (Hvíta fjallinu?) með lítinn
vængjaðan hest sín á milli. Þetta
gæti verið sjálfur Pegasus en flug
hans um himinhvolfin hefur í gegn-
um aldirnar verið túlkað sem tákn
um ódauðleika sálarinnar, en á
seinni tímum tákn um ljóðrænan
innblástur.
En hvaða hvíta fjall er Kristín að
mála? Það gæti verið himneskt en
er þó líklega ítalskt enda er lista-
konan menntuð þar í landi. Það er
óvenjulegt en jafnframt athyglis-
vert að sjá slíkt verk eftir Kristínu
en hingað til hef ég ekki séð mann-
laus verk eftir hana.
Sigrún Ó. Einarsdóttir og Sören
S. Larsen hefðu mátt huga betur
að uppstillingu sinna gripa því þeir
njóta sín ekki nógu vel þar sem
þeir eru. Gripirnir eru haganlega
gerðir og altariskertastjakarnir
eru t.d. sérstaklega fallegir. Í stað
þess að loka þá inni í glerkassa
hefði ég viljað sjá þeim stillt upp á
þeim stað þar sem þeir eiga heima;
uppi á sjálfu altarinu.
Þorgerður Sigurðardóttir hefur
allan sinn feril unnið að myndum
með trúarlegu ívafi og sækir sér
minni, aðferðir og fyrirmyndir í
gömul íslensk handrit og texta. Í
Vídalínskirkju sýnir hún þrjár
myndaraðir. Á vegg við innganginn
í kirkjuna er verk um fæðingu
frelsarans Jesú Krists, myndir úr
myndröðinni Krossar frá árinu
2000 eru á vegg inni í kirkjunni og
að síðustu sýnir hún verk sem bera
yfirskriftina „Bænir og brauð“. Við
gerð þeirra verka byggir hún á
hefð brauðmóta sem sjá má á
byggðasöfnum og Þjóðminjasafni
og þrykkir hún hringlaga mynstur
og texta djúpt ofan í pappír. Text-
ana tekur hún m.a. úr þekktum
borðbænum og gjarnan er þar
minnst á brauð, enda er brauð vel
þekkt fyrirbæri úr kristnum sög-
um. T.d. má þarna sjá textana
„Betri er blessun Guðs en brauð
mikið“ og „Gef oss í dag vort dag-
legt brauð“. Þessi verk eru mest
spennandi af því sem Þorgerður
stillir upp í þetta skiptið.
Englar og brauðmót
Hvíta fjallið eftir Kristínu
G. Gunnlaugsdóttur.
Þóroddur Bjarnason
MYNDLIST
Vídalínskirkja
Kristín G. Gunnlaugsdóttir, Sigrún Ólöf
Einarsdóttir, Sören S. Larsen, Steinunn
Þórarinsdóttir og Þorgerður Sigurðar-
dóttir. Opið alla daga frá kl. 10–20. Til
20. janúar.
ÝMIS EFNI