Morgunblaðið - 14.08.2002, Side 32

UMRÆÐAN
32 MIÐVIKUDAGUR 14. ÁGÚST 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Í SEPTEMBER 1999 sendi Rík-
isendurskoðun Alþingi skýrslu um
stjórnsýsluendurskoðun á lífeyris-
sviði Tryggingastofnunar ríkisins.
Sem vænta mátti er skýrsla þessi
greinargóð og nákvæm
og lýsir ástandi þessara
mála í hnotskurn. Stofn-
unin bendir á og gerir
grein fyrir því óréttlæti
og rangsleitni, sem líf-
eyrisþegar og öryrkjar
eru beittir við fram-
kvæmd laganna um al-
mannatryggingar, og af
orðalagi skýrslunnar
má ráða að jafnræðis-
regla stjórnarskrárinn-
ar er brotin á þessum
skjólstæðingum lag-
anna.
Ef gera á þessari
stjórnsýsluúttekt þau
skil, sem hún gefur til-
efni til og á fyllilega skilið, verður það
ekki gert nema í löngu máli. Ég ræðst
ekki í það vegna þess eins að langar
greinar um þessi mál eru yfirleitt
ekki lesnar. Læt nægja stutta tilvitn-
un í skýrsluna, en þar segir á bls. 43:
„Að mati Ríkisendurskoðunar er
eðlilegt að leitað verði leiða til þess að
einfalda það bótakerfi lífeyristrygg-
inga, sem tengist öryrkjum og öldr-
uðum skv. lögum um almannatrygg-
ingar nr. 117/1993 og lögum um
félagslega aðstoð nr. 118/1993. Íhuga
má hvort kerfi lífeyristrygginga, sem
byggði eingöngu á grunnlífeyri og
tekjutryggingu, myndi uppfylla þær
kröfur, sem gera verður til almanna-
trygginga. Í þessu samhengi þarf að
skilgreina skýrar hver markmið líf-
eyristrygginga eru en þau verða
hvorki með góðu móti ráðin af lög-
unum sjálfum né lögskýringargögn-
um, s.s. greinargerðum, sem fylgdu
frumvörpum að lögum um almanna-
tryggingar eða umræðum á Alþingi.“
Samkvæmt upplýsingum Ríkis-
endurskoðunar eru allar stjórnsýslu-
úttektir sendar forsætisnefnd Al-
þingis ásamt til allra þingmanna.
Skýrslan hefur því legið fersk á borð-
um nýkjörins Alþingis sem saman
kom í október 1999. Ætla hefði nú
mátt að jafn afdráttarlaus svört
skýrsla sem snertir meira og minna
30.000 kjósendur hefði fengið verð-
uga umfjöllun og meðferð á þinginu
með viðeigandi viðbrögðum í sam-
ræmi við ábendingar sjálfrar eftirlits-
stofnunar Alþingis, Ríkisendurskoð-
unar.
Nei. Því var nú ekki að heilsa þrátt
fyrir fögur loforð fjölmargra þing-
manna í kosningabaráttunni vorið
1999 um að áhugasvið þeirra beindist
mjög að því að bæta kjör aldraðra og
öryrkja. Í þrjú ár hefir þessi skýrsla
nú legið og vafalaust
myglað í skrifborðs-
skúffum þingmanna.
Enginn þeirra hefir
brugðist við skýrslunni
og forsætisnefndin
virðist ekki taka skýrsl-
una eins og prentaða á
Hólum.
Það líður varla sá
mánuður að einstakir
þingmenn kalli ekki eft-
ir úttekt Ríkisendur-
skoðunar á einstökum
málum eða málaflokk-
um, en þegar þessi
sama stofnun sendir
þeim vandaða skýrslu
með ávirðingum og
ábendingum um, að ákveðin lög séu
svo óljós að markmiðin skiljist ekki,
hvorki af lagatextanum né af um-
ræðum þeirra sjálfra á hinu háa Al-
þingi, þá gera þeir hreinlega ekki
neitt og hafa þó haft þrjú ár til að
bregðast við.
Aðgerðarleysið er táknræn stað-
festing á því að málefni aldraðra og
öryrkja eru munaðarlaus á Alþingi.
Framkvæmdavaldið er fljótara að
bregðast við í sinni sífelldu leit að
snillingum og skúrkum. Snillingarnir
eru fljótir að bræða úr sér og hverfa
svo sem ráðagóðir menn og forstjór-
ar, en skúrkarnir eru ýmist settir af
tímabundið eða fyrir fullt og allt eftir
úttekt Ríkisendurskoðunar, og það er
athyglisvert, að þeir kosta þjóðina
minna í fjármunum talið en snilling-
arnir.
Virtur hæstaréttarlögmaður hefur
lýst þeirri skoðun sinni, að öll laga-
smíð Alþingis sé hrákasmíð. Lögin
um almannatryggingar eru þar
greinilega engin undantekning.
Hvert leiðir svo óljós löggjöf, nema til
þess að framkvæmdavaldið fer eins
og því sýnist, stundum með nauðsyn-
legri hjálp pöntunarfélags síns á Al-
þingi, sem best sést á síðustu breyt-
ingum á lögunum. Í kjölfar
öryrkjadómsins var skipuð nefnd
kerfiskarla, sem skyldi hafa það hlut-
verk að endurskoða lögin um al-
mannatryggingar. Þessi nefnd hefir
eitthvað misskilið hlutverk sitt. Hefir
sennilega ekki lesið stjórnsýsluúttekt
þá sem minnst er á að framan. Hún
endurskoðaði ekki neitt, heldur
flækti kerfið með þeim bastarði sem
að lögum varð 1. júlí 2001. Nú skal
taka upp hagfræði Hróa hattar og
hætta að skilja á milli tryggingabóta
og félagslegrar aðstoðar enda segja
þeir vísu menn að „aðalhlutverk al-
mannatrygginga sé að vera öryggis-
net sem byggist ekki á skilgreindum
rétti til lífeyris heldur taki mið af
framfærslu“. Er nú ekki kominn tími
til að alþingismenn fari að gera sér
grein fyrir 65. gr. stjórnarskrárinnar
eða verða lífeyrismál eldri borgara og
öryrkja áfram munaðarlaus á Al-
þingi?
Lífeyrismál
aldraðra
og öryrkja
Hannes Þ.
Sigurðsson
Höfundur er fv. deildarstjóri.
Tryggingar
Bent er á það óréttlæti
og þá rangsleitni, segir
Hannes Þ. Sigurðsson,
sem lífeyrisþegar og
öryrkjar eru beittir við
framkvæmd laganna um
almannatryggingar.
✝ Sigurður Magn-ússon fæddist á
Herjólfsstöðum í
Ytri-Laxárdal 18.
nóvember 1920.
Hann lést á Hjúkrun-
arheimilinu Grund 2.
ágúst síðastliðinn.
Foreldrar hans voru
Magnús Elías Sig-
urðsson, f. 6.11.
1890, d. 3.7. 1974, og
Þórunn Björnsdóttir,
f. 20.8. 1885, d. 9.1.
1970. Systkini Sig-
urðar eru: Hjörtur f.
2.2. 1913, d. í júlí
1965; Guðrún, f. 4.7. 1914, Sigríð-
ur, f. 1.9. 1917, d. 9.1. 2000; Birna
Lahn, f. 10.4. 1923; Stefán, f. 23.9.
1925, d. 9.6. 1982; Guðmundur, f.
23.8. 1928; Sigurlaug, f. 18.1.
1931.
Fyrri kona Sigurðar var Sig-
urbjörg Björnsdóttir, f. 10.11.
1906, d. 6.1. 1956, húsmóðir. Hún
var dóttir Björns Guðmundssonar
og Sigurlaugar Kristjánsdóttur.
Börn Sigurðar og Sigurbjargar
eru: Björn, f. 5.3. 1944, d. 30.12.
1996, var kvæntur Eygló Krist-
ófersdóttur; Árni, f. 17.10. 1945,
kvæntur Ingigerði Árnadóttur og
eiga þau einn son og eitt barna-
barn; Þórunn, f. 28.2. 1949, gift
Gunnari H. Gunnarssyni og eiga
þau þrjá syni og fjögur barna-
börn.
Seinni kona Sigurðar var
Dórothea Hallgrímsdóttir, f. 8.5.
1940, húsmóðir, þau slitu sam-
vistum 1975. Börn Sigurðar og
Dórotheu eru: Jósef
Hjálmar, f. 5.8.
1961, sambýliskona
Eva Björk Lárus-
dóttir og eiga þau
tvö börn, Jósef á
eina dóttur frá fyrri
sambúð; Magnús El-
ías, f. 17.7. 1962,
kvæntur Hrafnhildi
Gunnarsdóttur og
eiga þau fjögur
börn; Sigríður Aðal-
borg, f. 1.7. 1963,
sambýlismaður Jó-
hannes Guðnason og
á hún þrjú börn frá
fyrri sambúð; Ævar Þórarinn, f.
4.6. 1964, d. 28.9. 1964; Hjörtur
Þórarinn, f. 9.6. 1965, og á hann
tvö börn: Rósa Dröfn, f. 24.8.
1967, sambýlismaður Árni Óli
Friðriksson og eiga þau þrjú
börn: Kolbeinn Vopni, f. 6.6. 1972,
kvæntur Önnu Báru Reinalds-
dóttur og eiga þau þrjú börn;
Hugrún Gréta, f. 28.7. 1973, sam-
býlismaður Lárus Konráðsson og
eiga þau tvö börn.
Sigurður ólst upp á Herjólfs-
stöðum. Hann stundaði almenn
sveitastörf í sinni heimasveit frá
fermingu, flutti til Skagastrandar
árið 1943 og starfaði hjá Hólanesi
hf., sótti fisk- og síldarmatsnám-
skeið árið 1953 og var síðan verk-
stjóri hjá Hólanesi hf. þar til hann
hætti störfum og flutti til Reykja-
víkur 1993.
Útför Sigurðar fer fram frá
Neskirkju í dag og hefst athöfnin
klukkan 15.
Ég var staddur á Mallorka þegar
Hugrún systir hringdi í mig og lét
mig vita að það væri óvíst að pabbi
myndi lifa nóttina af. Þetta voru erf-
iðar fréttir og verst þótti mér að geta
ekki kvatt hann, en sem betur fór var
guð á mínu bandi og við pabbi hitt-
umst fyrsta þessa mánaðar. Þegar ég
kom til þín, pabbi minn, var sárt að
sjá hvað þú þjáðist og öll lífslöngun
var slokknuð í þínum fallegu og blíðu
augum, þú varst búinn að segja mér
hve heitt þú þráðir hvíldina. Þessar
umræður þóttu mér ávallt erfiðar en
þú varst fljótur að breyta um um-
ræðuefni og gantast eins og þú varst
vanur. Ég fékk að vera hjá þér þá
stund sem þú áttir eftir, það var sárt,
elsku pabbi minn, að horfa á þig
kveðja þennan heim en ég bað bæn-
irnar sem þú kenndir mér þegar ég
var lítill og þú leist til hliðar á mig. Ég
passaði upp á það, pabbi minn, að þú
sæir mig ekki gráta meðan þú kvadd-
ir. Þetta var þín stund og ég virti það.
Frá því að þú kvaddir annan þessa
mánaðar þá hef ég verið að rifja upp
allt sem við gerðum saman og sög-
urnar sem þú kunnir ógrynni af. Ein
saga sem þú sagðir mér þegar ég var
lítill og oft á lífsleiðinni var af sjálfum
þér. Þú varst á milli fjögurra og sex
ára uppi á Herjólfsstöðum. Amma
var að taka slátur og fólkið var eitt-
hvað að sýsla úti við. Þú varst klædd-
ur nærfötum (og peysu minnti þig).
Það var október og orðið mjög kalt
úti. Þú laumaðist út án þess að nokk-
ur vissi. Um kvöldið var farið að leita
að þér en þú fannst ekki fyrr en dag-
inn eftir. Þá lástu niðri í laut og þér
var öllum heitt. Þú sagðir alltaf,
pabbi minn, að álfar hefðu haldið á
þér hita.
Þú varst gjafmildur á sjálfan þig og
varst alltaf fljótur að hjálpa öllum
sem þurftu hjálp og aldrei þáðir þú
neitt fyrir vikið. Ég hef alltaf sagt að
ég vildi að allir byggju yfir þínum
kostum. Þú varst blíður, kærleiksrík-
ur, heiðarlegur, ósérhlífinn, vinnu-
glaður, þetta eru kostir sem ég tel
prýða fullkominn herramann. Þú ólst
mig upp og hefur alltaf reynst mér
vel, bæði sem faðir og móðir. Því líður
mér sem ég hafi misst bæði og það er
stórt sár í mínu hjarta sem aldrei
verður fyllt. Þú reyndist mínum
börnum sem draumaafi enda var það
viðkvæði þeirra sem kynntust þér að
blíðari mann væri ekki að finna. En
veikindi þín lögðu þig loks að velli og
varst þú búinn að fá alltof stóran toll
af þeim. Því er ég ánægður fyrir þína
hönd, elsku pabbi minn, að þú þjáist
ekki lengur. Ég þakka þér, elsku
pabbi minn, allt það góða sem þú
kenndir mér. Ég sakna þín. Guð
geymi þig, pabbi minn.
Þig, sem í fjarlægð fjöllin bak við dvelur
og fagrar vonir tengdir líf mitt við,
minn hugur þráir, hjartað ákaft saknar,
er horfnum stundum ljúfum dvel ég hjá.
Heyrirðu ei, hvern hjartað kallar á,
heyrirðu storminn kveðju mína ber?
Þú fagra minning eftir skildir eina,
sem aldrei gleymist, meðan lífs ég er.
(Valdimar Hólm Hallstað.)
Þinn sonur
Kolbeinn.
Hann Siggi tengdapabbi er látinn
og langar mig að minnast hans með
nokkrum orðum. Við kynntumst um
1973, þegar Siggi bjó á Skagaströnd,
þar sem hann starfaði sem verkstjóri
hjá Hólanesi. Við hittumst fyrst þeg-
ar við hjónin keyrðum norður í heim-
sókn til hans með nýfæddan son okk-
SIGURÐUR
MAGNÚSSON
Ég var nýkominn úr
sumarfríi, þar sem ég
varð fyrir því að síma
mínum var stolið, og ég
því í stopulu sambandi
síðastliðinn mánudag
þegar Ásgerður dóttir Einars Loga,
vinar míns, náði til mín og færði mér
þá döpru frétt að pabbi hennar hefði
látist að kvöldi föstudagsins 2. ágúst.
Síðast var ég hjá honum laugar-
daginn 13. júlí, rétt fyrir fríið.
Hvernig er hægt að lýsa tilfinning-
unni þegar slík fregn berst? Jafnvel
þótt við hefði mátt búast er eins og
lífsþrótturinn sogist úr manni.
Leiðir okkar Einars Loga lágu
saman nokkrum sinnum á lífsleið-
inni. Fyrst kynntist ég honum sem
ungum manni í tilhugalífi með Sig-
rúnu, sem síðar varð eiginkonan og
er móðir tveggja af þremur dætrum
Einars.
Næst var það í lok áttunda áratug-
arins sem við áttum samstarf sem
vinnufélagar í fasteignasölu og stóð-
um saman að rekstri kaffihúss fyrir
óvirka alkóhólista um skeið.
Þá var það seinni hluta tíunda ára-
tugarins að Einar hafði samband við
EINAR LOGI
EINARSSON
✝ Einar Logi Ein-arsson fæddist í
Reykjavík 8. mars
1938. Hann lést á
Landspítalanum við
Hringbraut 2. ágúst
síðastliðinn og var
útför hans gerð frá
Dómkirkjunni 13.
ágúst.
mig og bað mig aðstoð-
ar við fráfall móður
sinnar. Hann átti þá
von á nokkrum arfi en
var illa skuldsettur.
Vonum framar tókst að
losa hann úr skuldum.
Minnisstætt er mér
hversu annt honum var
um að gera upp við alla
þá er hann taldi sig
skulda.
Eftir þetta vorum við
í stöðugu sambandi það
sem eftir lifði.
Hann var þá í sam-
búð með Soffíu Björg-
vinsdóttur í Hamarsgerði 6 í Reykja-
vík, sem í allt mun hafa varað í allt að
12 árum og allt fram til desember
2001, að Soffía fluttist á hjúkrunar-
heimili.
Einar var vel af Guði gerður.
Hann hafði mikla hæfileika. Auk
þess að vera gæddur ríkum listræn-
um hæfileikum, bæði til skrifta og á
sviði tónlistar, hafði hann í ríkum
mæli þann hæfileika að laða að sér
fólk. Aldrei hefi ég mætt óvildar-
manni Einars og held ekki að hann
finnist.
Einn átti hann þó andstæðing sem
hann glímdi við þann tíma sem ég
þekkti hann og hafði sá algjörlega
undirtökin síðustu árin og fullan sig-
ur að lokum, en sá var Bakkus kon-
ungur. Glíman við þann konung er
oft erfið og þegar illa gengur vill vin-
um fækka og jafnvel þeir sem kær-
astir eru forðast viðkomandi. Þetta
er skiljanlegt og eðlilegt þeim sem til
þekkja, en breytir ekki því að sá sem
glímuna heyr þjáist mest.
Um síðastliðna páska varð Einar
fyrir áfalli og lá um tíma milli heims
og helju á Landspítala – háskóla-
sjúkrahúsi í Fossvogi og var vart
hugað líf.
Gegnum það komst hann þó og
fékk inni í Gunnarsholti síðustu mán-
uðina, en stöðugt hrakaði heilsu hans
þar til að þessu kom.
Ég kveð minn góða vin Einar
Loga Einarsson, sem fallinn er frá
alltof ungur, í þeirri trú að hvíldin sé
honum góð.
Helgi Hákon.
Einar Logi Einarsson, hljómlist-
armaður og rithöfundur, var ljúfur
maður og góður drengur, hugur hans
stefndi til ritstarfa á ungum aldri og
hlaut hann viðurkenningu fyrir. Rit-
störfin urðu hans ævistarf, hann
samdi margar bækur, einkum fyrir
unglinga og börn. Áreiðanlega minn-
ast margir ánægjustunda við lestur
bóka hans. Smásögur liggja eftir
hann í blöðum og tímaritum, einnig
samdi hann nokkur leikrit og svið-
setti þau sjálfur. Bækur þýddi hann
og greinar í tímarit og var afkasta-
mikill á því sviði. Hjómlistarmaður
var hann góður og minnast margir
ljúfra tóna úr píanóinu á öldurhúsum
borgarinnar frá fyrri tíð. Ótalmargt
fleira mætti telja til frá lífsferli Ein-
ars Loga en ég læt hér staðar numið.
Undirritaður átti áralangt sam-
starf við Einar Loga vegna útgáfu á
bókum hans og margs er að minnast
frá þeim árum og mun kannski
seinna verða sagt frá þeim tíma.
Votta vinum hans og ættingjum inni-
lega samúð.
Heimir Brynjúlfur
Jóhannsson.
MINNINGAR
FUGLAHÚS
Garðprýði fyrir garða og sumarhús.
10 mismundandi gerðir.
Klapparstíg 44
Sími 562 3614
PIPAR OG SALT
Frá kr. 3.995
8
Hárlos
það er óþarfi
Þumalína, Skólavörðustíg 41
Viltu léttast
um 1-4 kíló á viku
Símar 557 5446 og 892 1739