Morgunblaðið - 05.10.2002, Blaðsíða 16

HÖFUÐBORGARSVÆÐIÐ
16 LAUGARDAGUR 5. OKTÓBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
ÞEGAR Björn tekur á móti blaða-
manni á kennarastofunni er hún
þétt setin, aðallega kennslukonum,
sem brátt hverfa til stofa sinna. Það
er ekki laust við að það sé blik í aug-
unum á honum þegar hann hvíslar:
„Ef maður væri nú ungur og ólof-
aður á ný!“ En einhvern veginn er
eins og mátuleg alvara fylgi þessum
orðum. Enda segist hann vera sátt-
ur við sitt hlutskipti og þakklátur
fyrir þá heilsu sem hann hefur.
Eftir svolítinn kaffisopa er farið
niður í smíðastofu og þegar hópur
kríla á að giska sex, sjö ára þeysist
á móti okkur upp einar tröppurnar
lýsir Björn því yfir að þar fari „mik-
ið lið og harðsnúið“.
Þessu getur maður alveg trúað
því ein daman lýsir því yfir að húsið
sé að brotna um leið og hún hlamm-
ar sér utan í vegg. Einhverjir
skruðningar heyrast en til allrar
hamingju er spá þeirrar stuttu ekki
að rætast heldur reynast þar vera á
ferð iðnaðarmenn sem eru í óða önn
að rífa niður millivegg.
Upptekinn við að
gera ekki neitt
Björn var um fertugt þegar hann
hóf nám í handavinnudeild Kenn-
araskólans en hvatinn að því var að
hann vildi afla sér starfsréttinda.
„Ég hafði varla þann undirbún-
ing sem þurfti til að fara í skóla en
Freysteinn, skólastjóri Kenn-
araskólans, sagði mér að það væru
nokkur laus pláss í handa-
vinnudeildinni og ég skyldi sækja
um. Ég spurði hann þá hvort hann
vildi ekki einhver meðmæli en hann
afþakkaði þau. Svo var ég þarna í
tvö ár.“
Þessi réttindi segir Björn hafa
komið sér vel. „Í dag hef ég þau eft-
irlaun að ég get lifað af því. Og það
hefði nú þótt gott í gamla daga að
geta lifað af launum og þurfa ekki
neitt að gera. Ég er eiginlega alla
daga upptekinn við það að gera
ekki neitt.“
Aðgerðarleysi Björns er þó orð-
um aukið því í ljós kemur að á und-
anförnum árum hefur hann sinnt
því að kenna fötluðum börnum úr
sérdeild skólans smíðar þó að lítið
hafi verið um það í haust vegna að-
stöðuleysis þar sem viðbygging
skólans er í byggingu.
„Þess vegna eru engar smíða-
stofur núna. En ég kenni einum
dreng sem ég fæ hingað niður til
mín,“ segir Björn og bendir á svolít-
inn kistil sem er langt kominn í
smíðum. „Hann er að smíða þetta
núna.“
Reyndar úir og grúir af alls kyns
smíðadóti og öðrum hlutum í komp-
unni og Björn segir glettinn að
hann leggi sig fram um að taka ekki
til. Þá gæti fólk farið að halda að
það mætti nýta þetta skot til ein-
hvers. Á meðan svo sé ekki fái hann
að vera þarna óáreittur.
Krakkarnir í dag
glæsilegri en áður
Það er greinilegt að Birni finnst
starfið í Hlíðaskóla gefa lífinu gildi,
enda segir hann nauðsynlegt að
hafa eitthvað fyrir stafni auk þess
sem hreyfingin geri honum gott. Í
ljós kemur að hann gengur til skól-
ans frá heimili sínum sem er í ná-
grenninu og sækir að auki leikfimi
fyrir aldraða.
Eins og gengur og gerist lét
Björn af störfum sem smíðakennari
í Hlíðaskóla um sjötugt en hefur
verið viðloðandi skólann æ síðan.
Hann hefur ekki einungis sinnt
kennslu fatlaðra barna heldur dytt-
ar hann að ýmsum hlutum sem þarf
að lagfæra innan veggja skólans.
Hann bendir á nokkrar snjáðar
bækur frá bókasafni skólans sem
liggja á smíðaborðinu og eru greini-
lega mikið lesnar enda er þar á ferð
Harry nokkur Potter sem vafalaust
hefur farið um fjölda barnahanda.
„Auðvitað sér á þeim bókum sem
eru mest lesnar,“ segir Björn fullur
skilnings á meðferð bókanna.
En hvað finnst honum um krakk-
ana í dag?
„Það er ekki hægt annað en að
segja en að þetta séu góðir krakk-
ar,“ segir hann með áherslu. „Þeir
hefðu nú heldur betur getað strítt
gamla manninum og fengið hann til
að æða á eftir sér með stafinn á lofti
en það er nú öðru nær. Þeir eru allt-
af að hjálpa mér og bjóðast til að að-
stoða mig. Börnin voru miklu hlé-
drægari þegar ég var krakki og ef
eitthvað er eru krakkarnir í dag
miklu glæsilegri en þá.“
Uppeldið á börnunum
þýðingarmest
Hann hefur þó áhyggjur af eit-
urlyfjunum, sem komin eru til sög-
unnar hin síðari ár.
„Þótt þau séu ekkert hér í skól-
anum þá eru þau hörmung fyrir þá
krakka sem ánetjast þeim.“ Hann
segir að þetta megi líklega rekja til
þess að börn hafi ekki sömu heimili
að sækja og áður og vandar rauð-
sokkunum ekki kveðjurnar í þessu
sambandi. „Þær eru alltaf að hvetja
konur til að vinna úti sem er alveg
fáránlegt hjá þeim því þær vinna
ekki þýðingarmeira starf en að
hugsa um uppeldið á börnunum.
Það er það allra þýðingarmesta.“
Það er greinilegt að Björn hefur
sterkar skoðanir á þessum hlutum
og fussar og sveiar þegar þessi mál
eru rædd nánar.
„Það allra vitlausasta er að nú
eiga feðurnir að taka eitthvað af
fæðingarorlofinu! Mæðurnar eru
miklu færari um að sjá um ungbörn
en þeir.“ Hann segir að þetta hafi
ekki tíðkast í sínu ungdæmi en lík-
lega væri æskilegt að konur gætu
unnið úti hálfan daginn.
Smíðaði úr járni og
rekaviði sem barn
„Það er alveg hreint furðulegt
hvað miklar breytingar hafa orðið á
minni ævi,“ heldur Björn áfram.
„Ég hef líklega upplifað meiri
breytingar en allar kynslóðir fyrri
alda samanlagt.“
Hann nefnir að í dag séu komnar
rafmagns-, síma- og vatnsleiðslur
upp að hverjum bæ í gömlu sveit-
inni hans og að heyskapurinn sé
öllu léttari nú en áður. „Í þá daga
notuðu menn orf og ljá en núna
þurfa menn ekki einu sinni að bíða
eftir heyþurrki heldur rúllubinda
alltsaman á örskotsstund. Það er
ekki spurning hvað fólk hefur það
miklu betra núna en þá.“
Aðspurður segir Björn að líklega
muni handverkið halda velli þrátt
fyrir umbyltingu síðustu áratuga.
Hann minnist þess þó að þegar
hann var að alast upp í Landeyjum í
Rangárvallasýslu hafi verið smiðja
á hverjum bæ sem varla sé að finna
í dag, meðal annars heima hjá hon-
um þar sem bæði var smíðað úr
járni og rekaviði. Það má því
kannski segja að smíðarnar hafi
fylgt þessum hressa öldungi alla
ævi, frá barnæsku til hárrar elli.
„Hef upplifað meiri breytingar
en kynslóðir fyrri alda samanlagt“
Björn Loftsson er svo sem ekkert ung-
lamb lengur. Hann er 87 ára en lætur
ekki Elli kerlingu hindra sig í því að
kenna börnum í Hlíðaskóla handtökin við
smíðar, þar sem hann áður var við fulla
kennslu. Bergþóra Njála Guðmunds-
dóttir leit inn í smíðakompuna til Björns.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Björn Loftsson hefur afdrep í kjallara Hlíðaskóla og segist leggja sig
fram um að taka ekki til í kompunni sinni svo að enginn uppgötvi að
hægt sé að nýta skotið til einhvers.
Hlíðar
Lúsin enn
á ferð
LÚSIN er komin á kreik og hefur
hennar orðið vart á nokkrum stöðum
í borginni. Að sögn Lúðvíks Ólafs-
sonar, yfirlæknis Heilsugæslunnar í
Reykjavík, er ekki meira um hana nú
en oft áður.
Hann segir að lúsarinnar verði
alltaf vart á haustin en inn á milli nái
þó að draga mikið úr henni. Hann
segir lúsina berast manna á milli og
þar sé enginn undanskilinn. „Það
gleymist nú kannski stundum að það
eru ekki bara börnin sem fá þetta
heldur fáum við fullorðna fólkið
þetta líka.“
Því þurfi að skoða hár alls heim-
ilisfólks rækilega uppgötvist lús í
einhverjum heimilismanna. „Maður
á ekki að meðhöndla aðra en þá sem
hafa verið greindir með lús því ef
maður fer að ofnota lyf við henni
eykur maður á ónæmismyndunina.
Það er áríðandi að kynna sér vel
hvernig á að kemba því kembing með
góðum kambi er geysilega mikilvæg.
Fólk er alltaf að flýta sér svo mikið í
dag og þess vegna vill það bara sulla
lyfjum í hausinn en skilur svo ekkert
í því að það hafi ekki tilætluð áhrif.“
Reykjavík
ÞEIR tóku hraustlega til hendinni,
þessir herramenn sem staddir
voru í Breiðagerði í Reykjavík í
gær. Þar hefur að undanförnu
verið unnið að því að skipta um
lagnir fyrir vatn, rafmagn og
síma, auk þess sem gangstéttir
hafa verið endurnýjaðar. Er búist
við því að framkvæmdunum ljúki á
næstu dögum.
Morgunblaðið/Þorkell
Lokið við lagnir
Smáíbúðahverfi