Morgunblaðið - 06.10.2002, Blaðsíða 4

FRÉTTIR
4 SUNNUDAGUR 6. OKTÓBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
TAFLFÉLAGIÐ Hrókurinn var í
efsta sæti í 1. deildinni eftir fyrstu
umferðina í deildakeppninni í skák
með átta vinninga en Hellirinn og
Skákfélag Akureyrar voru í öðru
og þriðja sæti með 6,5 vinninga.
Lið Hróksins fóru mikinn í upp-
hafi og deildu einnig efstu sætum
2.-4. deilda með öðrum liðum en
það hefur vart gerts áður að sama
lið sé efts í ölum deildum.
Um þrjú hundruð skákmenn tefla
ríflega fimm hundruð skákir á
deildamótinu sem fram fer í húsa-
kynnum B&L en fjórða og loka-
umferðin verður tefld í dag frá 10
til 15 og er aðgangur að mótinu
ókeypis.
Sex erlendir skákmenn tefla með
a-liði Hróksins og í a-liðinu er stór-
meistarinn Regina Pokorna frá
Slóvakíu en þetta er í fyrsta sinn
sem kona teflir í fyrstu deildinni.
Kona teflir í fyrsta sinn
í 1. deildinni
Regina, sem stundar háskólnám í
Bratislava, er að koma hingað í
fyrsta skipti. „Vinur minn, stór-
meistarinn Tomas Oral frá Tékk-
landi, stakk upp á því að ég kæmi
hingað og tefldi, hann hefur líklega
viljað sjá annað en karlmannsandlit
á mótinu.“
Prokorna er aðeins tvítug að
aldri en það eru þó tvö ár síðan hún
náði stórmeistaratitli kvenna á Evr-
ópumóti unglinga í skák. „Þetta er í
fyrsta sinn sem ég kem til Íslands
en ég verð bara hérna meðan á
mótinu stendur. Jú, auðvitað vann
ég fyrstu skákina, það er skylda
mín, ég var ekki fengin hingað til
að tapa.“
Prokorna segir nokkuð misjafnt
hvernig karlmennirnir bregðast við
þegar þeir tapa fyrir henni: „Sumir
taka þessu með jafnaðargeði og
segja að ég sé sterkur skákmaður
og hafi teflt vel. Enn aðrir verða
hins vegar alveg miður sín.“
Mjög erfitt að tefla
á svona móti
Mikil stemmning var þegar
fyrsta umferðin hófst og þótt lítið
væri talað við skákborðin stungu
vara- og fylgismenn saman nefjum
og mátu stöðu og horfur.
Bolvíkingar, sem tefla í 1. deild-
inni, steinlágu fyrir liði Hróksins í
fyrstu umferðinni enda var Sæ-
björn Guðmundsson ekki mjög
bjartsýnn þegar Morgunblaðið
ræddi við hann. „Nú er sveitin svo
vel skipuð að maður er bara orðinn
varamaður. Jú, það er alltaf spenna
að sjá hverjir tefla fyrir hvert félag,
sérstaklega hjá Hróknum sem er
farinn að manna sveitina með er-
lendum stórmeisturum. Ég er ansi
hræddur um að þetta verði erfitt
hjá okkur núna enda misstum við
tvo sterka menn úr sveitinni fyrir
þetta mót.“
Sæbjörn segir að það sé ekkert
síðra að horfa á og það sé erfitt að
tefla á svona móti, þetta sé geysistíf
helgi fyrir skákmennina.
Garðar Guðmundsson frá Tafl-
félagi Seltjarnarness sagði að
stofninn í liði sínu væri gamlir fé-
lagsmenn. „Ég hef verið meira eða
minna með frá upphafi deilda-
keppninnar. Ég var einu sinni for-
maður félagsins í tíu ár, svo hætti
ég þessu og þá lognaðist þetta út af.
En við teflum svona annan hvern
fimmtudag núna í skákklúbbi, þetta
eru allt saman gamlir félagsmenn
sem voru með mér í gamla daga og
svo höfum við bætt við sjö til átta
mönnum þannig að við erum 15–16
manna hópur.
Þetta er fjórða árið sem við erum
með í deildakeppninni. Þetta er
rosalega stíft mót og það gafst einn
af okkur upp eftir mótið í fyrra,
hann treysti sér ekki í þetta lengur.
En það er alltaf jafngaman að vera í
kringum þetta, ég vil alls ekki
missa af því,“ sagði Garðar.
Skákmenn Laugdæla voru einbeittir í fyrstu umferðinni.
Morgunblaðið/Jim Smart
Regina Pokorna frá Slóvakíu.
Hrókurinn fer mikinn
JÓHANN Árnason, forstöðumaður
Sunnuhlíðar og formaður Samtaka
fyrirtækja í heilbrigðisþjónustu, tel-
ur að ríkisvaldið þurfi að taka upp ný
vinnubrögð við ákvörðun fjárfram-
laga til heilbrigðisstofnana í fjár-
lagagerð. „Vandinn er að það er aldr-
ei farið í grunninn á þessum gjöldum
og fundið út hvar skórinn kreppir,“
segir Jóhann og bætir við að mál-
unum sé síðan ætíð bjargað fyrir
horn á fjáraukalögum. „Á hverju ári
er halli á þessum rekstri, það þarf að
leiðrétta grunninn, hann er ekki
réttur og þess vegna fer þetta úr
skorðum á hverju ári.“
Árið 1999 kannaði Ríkisendur-
skoðun rekstrarkostnað sjúkra-
stofnana. Sagði Davíð Oddsson for-
sætisráðherra í stefnuræðu sinni á
Alþingi á miðvikudagskvöld að í kjöl-
farið hefði halli stofnana verið gerð-
ur upp og heildarútgjöld, eins og
stofnanirnar höfðu áætlað þau, lögð
til grundvallar í fjárveitingum fyrir
árið 2000. Aðeins tveimur árum síðar
virtist allt komið í fyrra horf.
Daggjaldastofnanir
með svimandi halla
Jóhann segir þetta gert á forsend-
um ríkisins. „Þetta var ekki gert í
samráði við neina af þessum stofn-
unum sem ég þekki til, það getur
verið öðruvísi fyrir stofnanir ríkis-
ins. Það hefur ekki verið haft sam-
band við sjálfseignarstofnanir um
þessa fjárlagavinnu. Við getum séð
hvernig daggjaldastofnanir standa í
dag, þær eru með svimandi halla á
sínum rekstri, það hefur ekki verið
reynt að lagfæra neitt,“ segir Jó-
hann. Hann nefnir sem dæmi að 2001
hafi verið reiknað út að daggjaldið
þyrfti að vera 5.813 krónur, en í byrj-
un þessa árs hafi verið gefið út að
daggjaldið ætti að vera undir 4.600
krónum.
„Það er talað um að núllstilla
stofnanir, setja inn einhvern pening
og þær eigi að byrja á nýjum grunni.
Það þarf að núllstilla grunninn,
reikna hver hann á að vera og hækka
með vísitölu eða fyrirfram ákveðnum
útreikningum. Alþingi lendir í þessu
á hverju einasta ári, ef þeir fara ekki
að breyta vinnubrögðum hjá sér.“
Vill taka upp ný vinnu-
brögð við fjárlagagerð
MJÖG vætusamt var í Reykja-
vík í nýliðnum septembermán-
uði, en þá var úrkoma í 25 daga
og hefur ekki verið eins vætu-
samt á þessum tíma í 43 ár.
Meðalhitinn í Reykjavík í
september var tveimur gráðum
yfir meðallagi, 9,4 gráður, eða
sá sami og í fyrra, en mun lægri
en 1996. Úrkoman mældist
124,2 millimetrar sem er tæp-
lega tvöföld meðalúrkoma og
mesta úrkoma síðan 1959, þeg-
ar hún mældist 156,5 mm. Sól-
skinsstundirnar mældust 76,1
og hafa þær ekki verið færri
síðan 1996, þegar 55 sólskins-
stundir mældust, en 1943 voru
38 sólskinsstundir.
Meðalhitinn á Akureyri var
9,2 gráður sem er 2,9 gráðum
yfir meðallagi, en þar var einn-
ig mun hlýrra 1996 eða 11,4
gráðu meðalhiti. Úrkoman var
rúmlega tvöföld meðalúrkoma
eða 80,8 mm og hafði ekki verið
meiri síðan 1981 þegar hún
mældist 96,6 mm. Sólskins-
stundir mældust 81,4 sem er
3,6 stundum undir meðallagi.
Trausti Jónsson veðurfræð-
ingur segir að þótt oft hafi verið
hlýtt í veðri hafi kaldir dagar
inni á milli dregið úr meðalhit-
anum. Mikil úrkoma var í mán-
uðinum og í Reykjavík voru að-
eins fimm þurrir dagar. Að
sögn Trausta var veðrið dæmi-
gert fyrir september á svo-
nefndu hlýindaskeiði 1925 til
1965, en hann segir að þá hafi
verið mjög margir hlýir sept-
embermánuðir.
Úrkoma í
25 daga í
september
FJÁRMÁLARÁÐHERRA hefur
ákveðið að skjóta til dómstóla úr-
skurði sem óbyggðanefnd kvað upp
í vor í máli er tók til Biskups-
tungnaafréttar og efstu landa í
Biskupstungnahreppi, nú Blá-
skógabyggð.
Í tilkynningu fjármálaráðuneyt-
isins segir að í umræddu máli reyni
á ýmis þýðingarmikil lögfræðileg
álitaefni þar sem niðurstaða geti
haft fordæmisáhrif á öðrum svæð-
um.
„Úrskurðir óbyggðanefndar um
lögfræðileg álitamál eru ekki bind-
andi fordæmi í dómsmálum og fyr-
irliggjandi dómsúrlausnir takmark-
aðar. Mikilsverðir opinberir hags-
munir eru því þar af leiðandi
samfara að dómstólar verði strax í
upphafi látnir skera úr um helstu
lögfræðileg álitaefni.
Niðurstöður yrðu bindandi
fordæmi fyrir óbyggðanefnd
Niðurstöður dómstóla yrðu þá
bindandi fordæmi fyrir óbyggða-
nefnd í síðari málum fyrir nefnd-
inni. Með því yrði og komið í veg
fyrir hugsanlegt misræmi milli úr-
skurða óbyggðanefndar og dóma
Hæstaréttar sem seinna kynnu að
verða kveðnir upp vegna sambæri-
legra álitaefna,“ segir þar.
Úrskurðurinn sem skotið verður
til dómstóla er einn af sjö úrskurð-
um í málum í norðanverðri Árnes-
sýslu sem óbyggðanefnd kvað upp í
vor. Ekki er talin ástæða til þess af
hálfu fjármálaráðherra að skjóta
öðrum úrskurðum nefndarinnar til
dómstóla.
Afréttur í Biskups-
tungnahreppi
Málinu
verður
skotið til
dómstóla
HÆSTIRÉTTUR hefur vísað frá
dómi kröfu konu sem krafðist úr-
skurðar um lögmæti húsleitar lög-
reglu á dvalarstað hennar. Konan
var handtekin í júlí sl. þar sem hún
dvaldist ásamt syni sínum í vinnu-
skúr í Reykjavík. Lögreglan leitaði í
framhaldi í skúrnum og lagði hald á
dagbók í eigu konunnar.
Konan krafðist þess að lögreglan
skilaði bókinni og var krafa hennar
tekin fyrir í héraðsdómi þar sem lög-
reglan afhenti héraðsdómara rann-
sóknargögn málsins til skoðunar.
Þegar héraðsdómari tók málið
fyrir að nýju 20. sept. krafðist konan
að úrskurðað yrði um lögmæti hús-
leitarinnar og haldlagningar á dag-
bókinni. Taldi dómari ljóst af upp-
haflegri kröfugerð hennar að í
málinu myndi reyna á lögmæti hald-
lagningarinnar og við mat á því
kæmi réttmæti húsleitarinnar óhjá-
kvæmilega til skoðunar. Taldi dóm-
ari með hinni kærðu ákvörðun að
kröfur hennar kæmust að í málinu.
Í dómi Hæstaréttar segir að hús-
leitinni hafi verið lokið áður en konan
krafðist úrlausnar dómstóla um lög-
mætið. Því gæti hún ekki borið undir
dómstóla hvort lögreglan hafi mátt
leita án dómsúrskurðar, enda getur
varnaraðili fengið leyst úr atriðum
varðandi lögmæti leitarinnar í opin-
beru máli sem kann að verða höfðað
um sakarefnið, eða með því að höfða
einkamál til heimtu skaðabóta. Var
kröfu konunnar því vísað frá.
Húsleit lokið áður en
krafist var úrlausnar
um lögmæti hennar
ÞJÓÐAHÁTÍÐ Vestfirðinga var
haldin upp helgina en það er Ræt-
ur, félag áhugafólks um menning-
arfjölbreytni á Vestfjörðum, sem
stendur að henni. Að þessu sinni
var hátíðin haldin á en þetta er í
fimmta sinn sem hátíðin er haldin.
Tilefnið er sem fyrr að Vestfirð-
ingar vilja með hátíðinni bjóða inn-
flytjendur velkomna .
Nær tvö hundruð manns voru
samankomnar í íþróttahúsinu á
Tálknafirði á þjóðahátíðinni en þar
var leikin var tónlist frá mörg-
umþjóðlöndum. Þá voru haldnir
fyrirlestrar í Tálknafjarðarkirkju,
þjóðbúningasýning var í íþrótta-
húsinu, yngri kynslóðin spreytti sig
á andlitsmálun og nemendur úr
Tónlistarskóla Tálknafjarðar fluttu
tónlistaratriði svo eitthvað sé nefnt.
Dagskránni átti síðan að ljúka í
gærkvöldi með varðeldi og söng.
Fjölmenni á
þjóðahátíð
Morgunblaðið/Finnur