Morgunblaðið - 15.02.2003, Qupperneq 10

FRÉTTIR
10 LAUGARDAGUR 15. FEBRÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
ÞINGVIKAN sem nú er á enda hef-
ur að mörgu leyti verið róleg eins og
vikurnar á undan. Ég hef reyndar
oft „kvartað“ yfir rólegheitum á
þingi síðustu vikurnar en nú er ég
orðin hálfvonlítil um að nokkrar
breytingar verði þar á. Að minnsta
kosti er ekki langur tími til stefnu;
miðað er við að þingi verði frestað,
hinn 14. mars nk., fram á kosn-
ingadag. Samkvæmt starfsáætlun
þingsins eru fjórtán dagar eftir af
þessu löggjafarþingi sem fara eiga í
þingfundi, aðrir dagar fara í nefnd-
arvinnu.
Að vísu hafa stjórnarandstæð-
ingar verið iðnir við að koma ýmsum
málum á framfæri í upphafi þing-
funda, þ.e. undir liðnum: athuga-
semdir um störf þingsins. Þar hafa
þeir, svo dæmi sé nefnt, ítrekað
minnt á afstöðu sína til þess að
skýrsla Ríkisendurskoðunar um
starfslokasamning fyrrverandi for-
stjóra Landssíma Íslands hf. verði
birt. Einnig hafa þeir verið iðnir við
að koma málum á framfæri í utan-
dagskrárumræðum. Fjórar slíkar
umræður fóru til dæmis fram á Al-
þingi í vikunni. Sumum fannst
reyndar sem þær umræður hefðu
verið heldur „rislitlar“; lítil snerpa
og átök hefðu verið í þeim. En það er
auðvitað matsatriði eins og svo
margt annað.
x x x
Sé litið á þau stjórnarfrumvörp
sem nú liggja fyrir á Alþingi er ljóst
að ríkisstjórnin muni helst leggja
áherslu á að afgreiða álvers-
frumvarpið svokallaða áður en þingi
verður frestað í mars. Með því frum-
varpi er, eins og kunnugt er, lagt til
að ríkisstjórninni verði heimilt að
gera samning við Alcoa og tengd fé-
lög um álverksmiðju á Reyðarfirði.
Þingflokkur Vinstri grænna er eini
þingflokkurinn á þingi sem hefur
lýst yfir andstöðu við frumvarpið, en
auk þess munu a.m.k. tveir þing-
menn Samfylkingarinnar, greiða at-
kvæði gegn því þ.e. Þórunn Svein-
bjarnardóttir og Rannveig
Guðmundsdóttir.
Það fer eftir einstökum ráðherr-
um hve mikil áhersla verður lögð á
að afgreiða önnur stjórnarfrumvörp
áður en þingi lýkur en fyrir utan ál-
versfrumvarpið má búast við að
helst verði deilt um raforkulaga-
frumvarp iðnaðarráðherra og al-
mannavarnafrumvarp dóms-
málaráðherra. Líklegt er þó að
ráðherrarnir muni þrýsta á að þau
frumvörp verði gerð að lögum fyrir
þingfrestun.
x x x
En hvers vegna hefur verið svo
rólegt á þingi? Á því eru sennilega
margar skýringar. Sumir hafa bent
á að ríkisstjórnin hafi ekki lagt fram
nein „stórátakamál“ á þessu þingi, ef
frá sé talið álversfrumvarpið, sem þó
er ekki það umdeilt að aðeins einn af
þremur stjórnarandstöðuflokkunum
hefur lýst yfir andstöðu við sam-
þykkt þess. Aðrir hafa bent á að
sennilega séu þingmenn með hug-
ann við komandi kosningabaráttu og
nýti „aukaorku“ sína utan þingsins.
Enn aðrir hafa minnt á að „róleg-
heitin“ megi rekja til þess að all-
nokkrir þingmenn komi ekki til með
að setjast aftur á þing eftir næstu
kosningar. Þeim sé því síður stillt
upp, sem fulltrúum flokkanna, í ein-
stökum umræðum. Og þar með séu
færri þingmenn um það að halda
uppi „fjöri“ á þingi. Ekki skal hér þó
lagður neinn dómur á það.
Það er kannski ekki úr vegi að
rifja upp hvaða þingmenn koma ekki
til með að snúa aftur eftir kosningar.
Fyrst má nefna þau Svanfríði Jón-
asdóttur, Samfylkingu, Sverri Her-
mannsson, Frjálslynda flokknum og
Ólaf Örn Haraldsson, Framsókn-
arflokki, en þau gáfu ekki kost á sér
áfram.
Karl V. Matthíasson, Samfylk-
ingu, Sigríður Jóhannesdóttir, Sam-
fylkingu, Páll Pétursson, Framsókn-
arflokki og Kristján Pálsson,
Sjálfstæðisflokki, náðu ekki þeim
framboðssætum sem þau sóttust eft-
ir og koma því ekki inn á þing eftir
kosningar. Sá síðarnefndi hefur þó
verið að tala um sérframboð, svo
kannski er ekki rétt að útiloka hann
alveg strax.
Þá er ólíklegt að Adolf H. Bernd-
sen, Sjálfstæðisflokki, og Kjartan
Ólafsson flokksbróðir hans komist
inn þar sem þeir eru það neðarlega á
sínum listum. Um marga aðra þing-
menn ríkir einnig mikil óvissa; þeir
eru ekki nægilega ofarlega á sínum
listum; þar með eru þeir kannski
inni og kannski úti. Samkvæmt
þessu er því ljóst að nokkur end-
urnýjun verður í þingliðinu að lokn-
um kosningum 10. maí. Og kannski
„fjörið“ byrji fyrst þá?

  



Ekki langur tími til stefnu
EFTIR ÖRNU SCHRAM
ÞINGFRÉTTAMANN
arna@mbl.is
HALLDÓR Ásgrímsson, utanríkis-
ráðherra og formaður Framsóknar-
flokksins, tekur ekki afstöðu til boð-
aðra skattalækkana Davíðs Odds-
sonar, forsætisráðherra og for-
manns Sjálfstæðisflokksins, fyrr en
hann hefur séð nánari útfærslu á
þeim. Guðjón A. Kristjánsson, þing-
flokksformaður Frjálslynda flokks-
ins, fagnar boðuðum skattalækkun-
um og segir tímabært að lækka
skatta á hina lægstlaunuðu.
Davíð boðaði skattalækkanir á í
ræðu sinni á Viðskiptaþingi Verslun-
arráðs Íslands á miðvikudag. Vill
hann afnema eignaskatt, lækka
beina skatta og skatta á helstu nauð-
synjar.
Halldór Ásgrímsson segir að svig-
rúm sé til skattalækkana á næsta
kjörtímabili, ekki síst vegna virkjana
og stóriðjuframkvæmda. „Við mun-
um leggja aðaláhersluna á skattamál
barnafjölskyldna og unga fólksins.
Við gerðum það í síðustu kosninga-
baráttu og sá árangur náðist á þessu
kjörtímabili að það var dregið nokk-
uð úr tekjutengingu barnabótanna.
Við teljum að það þurfi að ganga
mun lengra í því, bæði að því er varð-
ar tekjutengingu barnabóta og
vaxtabóta. Þetta verður forgangs-
mál okkar í skattamálum á næsta
kjörtímabili. Við teljum að skatt-
byrði þeirra sem eru að stofna heim-
ili sé óhófleg og ekki bætir úr skák
þegar viðkomandi fjölskyldur eru að
greiða af námslánum í leiðinni.“ Guð-
jón A. Kristjánsson, þingmaður
Frjálslynda flokksins, fagnar
ákvörðunum um skattalækkanir en
segir að beina verði þeim að þeim
sem lægst hafa launin.
Hækka þarf persónuafslátt
og skattleysismörk
„Það þarf m.a. að hækka persónu-
afsláttinn verulega og koma skatt-
leysismörkum yfir 100 þúsund krón-
ur. Það kostar að vísu mikla
fjármuni, en ef Davíð er almennt að
boða til skattalækkana þá held ég að
það sé kominn tími til að horfa á
skatta láglaunafólksins. Það er búið
að lækka skatta fyrirtækja og há-
tekjuskatt og við höfum lækkað
eignaskatta, þannig að nú held ég að
röðin sé komin að skattalækkunum
hjá hinum lægstlaunuðu. Lækkanir
á sköttum á nauðsynjavöru og þjón-
ustu geta auðvitað legið þar inni í,“
segir Guðjón.
Fjölskyldufólk og
láglaunafólk njóti
skattalækkana
Halldór
Ásgrímsson
Guðjón A.
Kristjánsson
ALLS 64% svarenda í skoðanakönn-
un Gallup fyrir Vinstrihreyfinguna –
grænt framboð eru hlynnt þjóðarat-
kvæðagreiðslu um Kárahnjúkavirkj-
un. 30% svarenda eru andvíg þjóð-
aratkvæðagreiðslunni en 6%
svarenda taka ekki afstöðu.
Þingflokkur VG kynnti niðurstöðu
skoðanakönnunarinnar á blaða-
mannafundi í gær. Eins og kunnugt
er hefur þingflokkurinn lagt fram á
Alþingi tillögu til þingsályktunar um
að fram fari þjóðaratkvæðagreiðsla
um byggingu Kárhnjúkavirkjunar.
Er sú tillaga til umfjöllunar á Al-
þingi. Ögmundur Jónasson, þing-
flokksformaður VG, sagði á fundin-
um í gær að niðurstaða könnunar-
innar væri mjög skýr vísbending til
stjórnvalda um að verða við þeirri
kröfu sem þingflokkur VG hefði lagt
fram í fyrrnefndri tillögu. Könnunin
var framkvæmd í janúar og febrúar.
Úrtakið var 1.250 manns. Svarhlut-
fall var 66,8%.
Í könnuninni var einnig spurt um
það hvort svarendur væru hlynntir
þjóðaratkvæðagreiðslu um mikil-
vægustu málefni þjóðarinnar. Tæp-
lega 80% svarenda sögðust hlynnt
slíkri þjóðaratkvæðagreiðslu, 15%
eru andvíg en 7% tók ekki afstöðu.
64% vilja at-
kvæðagreiðslu
um Kárahnjúka
NÁTTÚRUVERNDARSAMTÖK
Austurlands og Félag um verndun
hálendis Austurlands skora á
stjórnvöld að halda þjóðaratkvæða-
greiðslu um Kárahnjúkavirkjun og
er hafin undirskriftasöfnun þess
efnis. Undirskriftum verður safnað
fram að alþingiskosningunum 10.
maí og verður einnig að taka þátt í
henni á vefsíðunni halendid.is.
Krafan um þjóðaratkvæða-
greiðsluna var kynnt á blaða-
mannafundi í gær og var við sama
tækifæri frumflutt baráttulagið
Mótmælum Kárahnjúkavirkjun eft-
ir Jóhann G. Jóhannsson, sem
einnig semur texta. Innan tíðar
kemur út geisladiskur með fleiri
lögum helgaður baráttunni gegn
Kárahnjúkavirkjun og leggja þar
hönd á plóginn, Björgvin Helgason,
Bubbi Morthens, Magnús Þór Sig-
mundsson, Jóhann Helgason og
fleiri.
Í erindi sínu á fundinum sagði
Þórhallur Þorsteinsson, stjórnar-
maður í Félagi um verndun hálend-
is Austurlands, að hagfræðidæmin
í tengslum við fyrirhugaðar fram-
kvæmdir væru aðeins hálfreiknuð
vegna þess að því væri nánast
sleppt að gaumgæfa það tjón sem
virkjanirnar og fylgifiskar þeirra
myndu valda á ferðaþjónustunni.
„Hin raunverulega og óafturkræfa
eyðilegging óspilltrar og einstæðr-
ar náttúru er aðeins hluti af skað-
anum en eins og flestir hér vita er
hún hvergi metin inn í stofnkostn-
að Kárahnjúkavirkjunar,“ sagði
hann. „Efnahagslega er það skað-
inn fyrir ímynd Íslands sem mest
munar um.“
Skuldir Landsvirkjunar
helmingur landsframleiðslu
Í máli Þorsteins kom fram að
skuldir Landsvirkjunar næmu nú
tæpum helmingi af landsfram-
leiðslu Íslands og sagðist hann ekki
ætla að reyna að spá hvernig dæm-
ið myndi líta út að loknum fram-
kvæmdum, eða þegar þeim yrði
hætt. „En ég velti fyrir mér: hverj-
ir eru þeir lánardrottnar sem lána
fyrirtæki á borð við Landsvirkjun
fjármagn svo tugum milljarða
skiptir vaxtalaust í 4–10 ár? Hlýtur
þar ekki að vera hið þolinmóða
fjármagn sem ferðaþjónustuna og
raunar allflestan atvinnurekstur
vantar svo sárlega.“
Í samtali við Morgunblaðið
gagnrýndi Sveinn Aðalsteinsson
viðskiptafræðingur harðlega fjár-
hagslegar forsendur framkvæmd-
arinnar og benti m.a. á að búið
væri að þrýsta stofnkostnaði niður
um 6,6 milljarða. Á sama tíma væri
gert ráð fyrir meiri framleiðslu
sem væri mjög vafasamt auk þess
sem ekki væri gert ráð fyrir vöxt-
um á framkvæmdatímanum. „Bara
vextirnir á framkvæmdatíma
hleypa verðinu upp um a.m.k. 10%.
Síðan er sagt að þetta sé einhver
hagkvæmasta framkvæmd sem
ráðist hefur verið í á Íslandi. Það
er alls ekki rétt, þetta er flóknasta
og stærsta framkvæmd sem ráðist
hefur verið í. Þar af leiðandi er
ekki efnahagslegur grundvöllur
fyrir henni, heldur eru allt önnur
sjónarmið sem ráða. Erlendir sér-
fræðingar segja að kílóvattsstundin
kosti að lágmarki 30–40 mills (2,5–
3,3 kr.) miðað við svona flókna
framkvæmd. Hér á að selja kíló-
vattsstundina á innan við 18 mills
miðað við að áltonnið kosti 1.564
dollara. Nú er álverðið rúmlega
1.400 dollarar. Virkjunin verður
niðurgreidd af þjóðinni.“
Krefjast þjóðaratkvæðis
um Kárahnjúkavirkjun
Morgunblaðið/Sverrir
Krafan um þjóðaratkvæði kynnt á blaðamannafundi. Borði hefur verið lagður yfir þvert gólfið.